Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, eğitim amaçlı bir ders anlatımı formatında olup, çocuk gelişimi ve sosyal duygusal gelişim konularını ele almaktadır.
- Video, sosyal gelişimin tanımı ve önemi ile başlayıp, benlik, kişilik, sosyalleşme, sosyalleştirme, özdenetim ve sosyal olgunluk gibi temel kavramları açıklamaktadır. İçerik, bebeklik döneminden başlayarak üç-altı yaş arası ilk çocukluk dönemi, yedi-on bir yaş arası ikinci çocukluk dönemi ve on iki-on beş yaş arası ergenlik dönemine kadar kronolojik olarak ilerlemektedir.
- Videoda ayrıca Michelin'in sıcak ve soğuk sistem kavramları, cinsiyet kavramının biyolojik, psikanalitik ve bilişsel kuramlar çerçevesinde incelenmesi ve pro-sosyal davranışların önemi de ele alınmaktadır. Her yaş grubunun sosyal davranışları ve karakteristik özellikleri vaka örnekleri üzerinden açıklanmaktadır.
- 00:01Sosyal Gelişimin Tanımı ve Önemi
- Çocuğun ilk sosyal etkileşimi anne-babasıyla başlamakta ve sonrasında aile çevresindeki diğer yakın kişilerle devam etmektedir.
- Sosyal gelişim, toplumsal davranış, duygular, tutumlar, değerler bakımından bireyin yaşamı boyunca gösterdiği sürekli ve olumlu değişmelerin tümüdür.
- Sosyal gelişim, kişinin doğumdan yetişkin oluncaya kadar başka insanlarla olan ilişkilerinin ve onlara karşı geliştirdiği ilgi ve duyguların tümünü ifade etmektedir.
- 00:52Sosyal Gelişimin Temel Kavramları
- Benlik kavramı, insanın kendi benliğini algılayış ve kavrayış biçimi olarak tanımlanabilir; bir yaş civarında benlik bilincinin temeli oluşur.
- Kişilik, bireyin kendine özgü ve ayırıcı davranışlarının tümüdür; kişilik kavramı eksi altı yaş, büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu dönemde temellerinin atıldığı dönemde ilk altı yıldır.
- Sosyalleşme, çocuğun kendi benliğini denetleyerek çevresinde başka insanların varlığını, onların hak ve isteklerini öğrenmesidir; kültürün adet, gelenek ve değerlerini kazanır.
- 03:47Sosyalleştirme ve Özdenetim
- Sosyalleştirme, bireye, özellikle çocuğa, üyesi olduğu toplumun töre, gelenek ve kültürel değerleriyle ölçülerini öğretme, benimsetme işidir.
- Çocuk için aile, okul ve oyun çevresi sosyalleşmenin gereğinin ortaya çıktığı alanlardır.
- Özdenetim, kişinin ihtiyaçlarını karşılayarak doyuma ulaşmasında özveriyi gerektirir; kişide iç denetim gelişmiş ise yasalar ve toplum zorlamasa da kişiyi yasaların ve toplumun kurallarına uygun davranışlarda bulunmaktadır.
- 05:00İç Denetim ve Sosyal Olgunluk
- Michelin deyimiyle her insanın bir sıcak sistemi (duygusal, basit, stres kaynaklı tepkisel, amigdala merkezi) ve bir de soğuk sistemi (bilişsel, karmaşık, düşünsel, frontal lob ile hipokampus) bulunmaktadır.
- Sosyal olgunluk, bir kimsenin anlayış, duygu, tutum ve beceri gibi özellikler bakımından içinde yaşadığı toplumun yetişkin üyelerinin genellikle erişmiş oldukları düzeye gelmesi durumudur.
- Sosyal yönden olgun bir kişide bulunması gereken özellikler arasında arkadaş edinme, coşkuları denetim altında tutma, toplumun kurallarına uygun davranış gösterme ve ekonomik bağımsızlık bulunur.
- 06:54Gelişme Dönemlerine Göre Sosyal Gelişim
- Bebeklik döneminde (0-2 yaş) sosyal gelişme, üç ayda insanlarla objeler arasındaki farkı görerek onlara değişik tepkilerde bulunması ile başlar; ilk sosyal davranışın belirtisi gülümseme tepkisidir.
- Altı ayda annesine bağlanır ve onunla birlikte olmak ister; dokuz ayda başkalarının yaptığı bazı yalın davranışları ve söyledikleri sözleri taklit edebilir.
- Bir yaşta çocuk başkalarının ses ve davranışlarını taklit etme ve oyuncaklarla birlikte oynama davranışlarını gösterir; yirmidört ayda hem başka çocuklarla oyuncakları paylaştığı hem de onlarla zaman zaman kavga ettiği gözlenebilir.
- 09:27İkinci ve Üçüncü Yaş Sosyal Gelişimi
- Çocuklar ikinci yaşın başlarında, yetişkinlerin kendilerinden bağımsız bir kişi olmalarını beklediklerini öğrenirler; bazı davranışların belirli ortamlarda yapılması gerektiğini öğrenmeye başlarlar.
- İki yaş çocuğunun başkaları ile ilişkilerinde alma eylemi hakimdir; paralel oyun şeklindedir ve yetişkinlerin sözlerini dinlemek istemez.
- Üç yaş çocuğu paylaşmayı bilmemektedir, isteklerinde ısrarcı ve sabırsız davranır; çocuk benliğini bu dönemde keşfeder.
- 10:54Dördüncü ve Beşinci Yaş Sosyal Gelişimi
- Dört yaşta çocuk girişimcilik ve atılganlık eylemlerini açıkça göstermeye başlar; sosyal gelişim yönünden yetişkinleri gözlemleyerek onların davranışlarını taklit etme bir özdeşleşme olgusu mevcuttur.
- Dört yaşla ilgili vaka örneğinde kıyaslamanın belirtileri olan "ben senden daha büyüğüm, ben senden daha güçlüyüm" ve benzeri sözler sık sık duyulmaktadır.
- Beş yaş çocuğu sosyal ve duygusal yönden daha dengelidir; çevresindeki kişilere, arkadaşlarına, kardeşlerine karşı koruyucu davranır; toplumdaki bazı nezaket kurallarını öğrenmiştir.
- 11:54Çocukluk Dönemlerinde Sosyal Gelişim
- Altı yaşındaki çocuklar çevresindeki her şeye meraklı olup, başkalarını düşünmeye ve başkalarının haklarına saygı duymaya başlarlar.
- İkinci çocukluk dönemi (7-11 yaş) ilköğretime başlamış çocukların sosyal gelişimini kapsar ve bu dönemde çocuklar kendi akranlarıyla çoğunlukla kavga ile rekabet ederler.
- Ergenlik dönemi (12-18 yaş) üç alt dönemden oluşur ve ergenlerin en büyük ihtiyacı toplumda saygınlık ve statü kazanmaktır.
- 13:36Cinsiyet Gelişimi Kuramları
- Çocukların cinsiyet gelişimi için üç temel kuram vardır: biyolojik kuram (hormonlara dayanır), psikanalitik kuram (özdeşleşme sonucu cinsiyet gelişimi) ve bilişsel kuram (cinsiyet anlayışının bilişsel gelişim aşamalarından geçtiği).
- Cinsiyet, belirli bir topluma üyelikle ilgili erkeklik veya kadınlık algısını ifade eder.
- Çocuklar cinsiyetle ilgili davranış ve beklentilerini başkalarının davranışlarını gözlemleyerek öğrenirler.
- 14:32Pro-Sosyal Davranışlar
- Pro-sosyal davranışlar paylaşma, empati, yardımlaşma, işbirliği ve fedakarlık gibi davranışları içerir.
- Yetişkinlerin model olmasının çocukların pro-sosyal davranış istekliliğini arttıracağı savunulmaktadır.
- Çocukların gösterdiği pro-sosyal davranışların pekiştirilmesi, kendilerine olan güven duygusunun ve bağımsız hareketlerinin artması önemlidir.