Buradasın
Çin ve Rusya Arasındaki Müttefiklik: Tarihsel Gelişimi ve Günümüzdeki Durumu
youtube.com/watch?v=IJuyOyoDl-kYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Kablosuz Dergi tarafından sunulan bu belgesel formatındaki video, Çin ve Rusya arasındaki ilişkileri tarihsel bir perspektiften incelemektedir.
- Video, 1949'dan günümüze kadar olan iki ülke arasındaki ilişkileri kronolojik olarak ele almaktadır. Soğuk Savaş sonrası kutuplaşmalar, 1960'lardaki kopma, 1980'lerin sonundaki normalleşme, 2000'li yıllardaki BRIKS gibi oluşumların kurulması ve günümüzdeki stratejik ortaklık durumu detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca iki ülke arasındaki siyasi, ekonomik ve askeri ilişkiler, resmi ittifakın olmaması, ekonomik bağımlılık farklılıkları, silah ticareti ve ortak askeri tatbikatlar hakkında bilgiler verilmektedir. Ukrayna işgali sonrası ilişkilerin belirsizleşmesi ve Çin ile Rusya'nın müttefik olup olmadığı sorusu da ele alınmaktadır.
- Uluslararası Siyasette Kutuplaşmalar
- Soğuk savaş bitmiş olsa da uluslararası siyasette kutuplaşmalar hala devam ediyor.
- Kutuplaşmanın üç ucu: Amerika Birleşik Devletleri'nin başını çektiği Batı dünyası, Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra güvenilir müttefiki kalmayan Rusya ve dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin.
- Soğuk savaş döneminde Çin ve Rusya aynı değerleri temsil ediyor ve aynı ortak rakibe sahipti, bugün de ortak rakibi Amerika Birleşik Devletleri'dir.
- 01:04Çin-Sovyet İlişkileri
- 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Rusya ve Çin doğal müttefik haline geldi, 1950'de 30 yıllık bir ittifak anlaşması imzalandı.
- 1960'lara gelindiğinde ilişkiler ayrılığa dönüştü, Kruşçev'in "barış içinde bir arada yaşama" stratejisi Çin'in komünist ilkeleriyle uyuşmuyordu.
- 1962'de Çin ve Hindistan arasında sınır anlaşmazlığından çıkan savaş yaşandı, 1969'da ise Çin ve Sovyetler Birliği birbirleriyle çatışmaktan çekinmeyecekti.
- 03:04İlişkilerin Normalleşmesi
- 1989'da son Sovyet lideri Mihail Gorbaçov Pekin'i ziyaret etti ve iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştireceklerini açıkladı.
- 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Rusya ile güçlenerek devam eden normalleşme adımları, 1996'da Şangay Beşlisi olarak bilinen işbirliği örgütünü kurdular.
- 2001'de birbirlerine karşı nükleer silah kullanmama ve işbirliğini güçlendirme sözü verdikleri bir anlaşma daha imzaladılar.
- 03:47BRICS ve BRICS+
- 2008 küresel ekonomik krizi sonrası Çin ve Rusya, Batı dünyasının ekonomik olarak düşüşe geçeceğini düşündü ve BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin) adlı oluşum kurdular.
- Sonra Güney Afrika katıldı ve bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşan oluşum BRICS+ adını aldı.
- BRICS'in hedefi Batı dünyasına alternatif bir dünya ekonomisi oluşturmak ve 2050'de ekonomik olarak dünyaya tamamen yön vermek istiyorlar.
- 04:40Son Yıllardaki İlişkiler
- Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesini Pekin yönetimi resmi olarak tanımasa da yaptırımlar sonrası iki ülke arasındaki işbirliği hızlandı.
- 2015'te Çin Devlet Başkanı Xi Jinping Moskova'yı ziyaret etti ve Putin'le silah satışları dahil olmak üzere birçok alanda birlikte çalışacaklarına dair anlaşmalar imzaladılar.
- Bugüne bakıldığında Çin ve Rusya resmi olarak müttefik değiller, aralarındaki ilişkiyi stratejik ortaklık olarak tanımlıyorlar ve son yıllarda her zamankinden daha da yakınlaştılar.
- 05:53İlişkilerin Derinleşmesinin Nedenleri
- Son on yıla damgasını vuran iki lider Xi Jinping ve Vladimir Putin'i bir araya getiren ve ilişkilerin derinleşmesini sağlayan ana etken Amerika Birleşik Devletleri.
- İki ülkenin de Amerika ile rekabet ve düşmanlık arasında tanımlanabilecek bir ilişkisi var, ilişkiler gerilse her iki lider birbirlerine daha da yakınlaştı.
- Çin ve Rusya'nın kendi iç siyasetinde ikisinin de siyasi sistemi benziyor, gücü uzun süredir elinde tutan, gittikçe otoriterleşen ve asla koltuğunu bırakmak istemeyen iki lider tarafından yönetiliyorlar.
- 06:49Ortak Stratejiler ve Ekonomik Durum
- Çin ve Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin veto hakkına sahip beş daimi üyesi arasındadır ve konseyde alınan kararlarda çoğunlukla birbirlerini destekleme eğilimindeler.
- Orta Asya'da farklı çıkarları ve stratejileri var; Rusya eski Sovyet cumhuriyetlerini siyasi olarak etkisi altında tutmaya odaklanırken, Çin ekonomik olarak etkisi altına almaya çalışıyor.
- Çin ekonomisi Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra dünyanın en büyük ikinci ekonomisidir ve Rusya ekonomisinden yaklaşık sekiz kat daha büyüktür.
- 07:55Ekonomik Gelişmeler ve Siyasi Etkiler
- Çin Komünist Parti tarafından yönetilen sosyalist bir ülke olsa da zaman içinde yaptıkları reformlarla yönetim anlayışını ekonomik olarak çağa adapte etti, bugün benimsedikleri anlayış birçok uzman tarafından devlet kapitalizmi olarak adlandırılıyor.
- Çin uzun yıllar kendi coğrafyası içine sıkışmış ve dünya siyasetinden izole olmuş bir ülkeydi, şimdi ise başta yakın coğrafyasında ve Afrika'da olmak üzere tüm dünyada siyasi etkisini arttırmaya çalışıyor.
- Rusya ise uluslararası arenada her zaman tehditkar bir dil kullandı, başka ülkelerdeki seçimlere müdahale etmek, siyasi suikastlerin arkasında olduğuna dair delillerin bulunması ve siber saldırılar Rusya'nın haydut bir devlet olarak nitelendirilmesini sağlıyor.
- 09:22Çin ve Rusya Arasındaki İlişkiler
- Çin ve Rusya liderleri dost olsa da, iki ülkenin iş dünyası liderleri ve vatandaşları karşılıklı güvensizlik duyuyor ve milliyetçi söylemlere sahip.
- Çin ve Rus şirketleri birbirleriyle çalışmakta zorluk çekiyor, uzun sınırlarına rağmen turizm ve akademik alışveriş sınırlı.
- Rusya'nın Ukrayna işgali Çin'i garip bir duruma soktu; Putin askeri yardım talep etmesine rağmen Çin bu talebe cevap vermedi.
- 10:17Ekonomik İlişkiler
- Rusya ve Çin arasındaki ticaret son yirmi yılda arttı ve 2021'de 147 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
- Bu ticari ilişki orantısızdır; Çin Avrupa Birliği'nden sonra Rusya'nın en büyük ticaret ortağı iken, Rusya Çin'in 14. en büyük ticaret ortağıdır.
- Rusya enerji ve telekomünikasyon altyapısı gibi kritik yatırımlar için Çinli şirketler ve bankalarla çalışıyor.
- 11:05Savunma İlişkileri
- İki ülke arasında resmi bir ittifak anlaşması yok ve orduları yan yana savaşmadı, ancak 2014'ten bu yana füze uyarı sistemleri ve uydu tabanlı navigasyon sistemleri geliştirmek için birlikte çalışıyorlar.
- 1950'lerden bugüne Çin'in ithal ettiği silahların büyük kısmı Sovyetler Birliği ve Rusya'dan geldi, ancak son yıllarda Rusya'nın Çin'e silah satışı azaldı.
- Çin artık kendi silahlarının çoğunu kendisi üretiyor ve dünyanın en büyük silah ihracatçılarından biri haline geldi.
- 11:47Askeri Tatbikatlar
- Çin ve Rusya ilk ortak askeri tatbikatlarını 2003 yılında düzenledi ve o günden sonra onlarca ortak tatbikat yaptılar.
- Ukrayna işgali ilişkileri belirsizleştirse de, iki ülke Mayıs 2022'de Japon Denizi, Doğu Çin Denizi ve Batı Pasifik üzerinde ortak tatbikat yaptılar.
- Tatbikat sırasında Amerikan Başkanı Joe Biden, Hindistan ve Avustralya liderleriyle birlikte Japonya'da resmi ziyaret gerçekleştiriyordu ve tatbikat sırasında Japonya ve Güney Kore jetleri tedbir uçuşları gerçekleştirdi.