• Buradasın

    Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın Hayatı ve Osmanlı Devleti'ndeki Rolü

    youtube.com/watch?v=UEhAL9R106I

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Osmanlı Devleti'nde önemli bir yere sahip olan Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın hayatını ve kariyerini anlatan bir tarih anlatımıdır. Konuşmacı, Hasan Paşa'nın sadece Kaptan-ı Derya olarak değil, aynı zamanda Serasker, Vali ve Sadrazam olarak da görev yapmış bir devlet adamı olduğunu vurgulamaktadır.
    • Video, Hasan Paşa'nın 1713-1716 yılları arasında doğuşundan başlayarak, Cezayir'deki denizcilik kariyeri, Osmanlı donanmasına girişi ve kaptanlık rütbesine yükselmesi sürecini kronolojik olarak anlatmaktadır. Ardından Rus savaşları, Kaptan-ı Derya olarak görev aldığı dönemler, Hayfa ve Akka'daki müdahaleleri, Mora seraskerliği ve Kasımpaşa'daki Kalyoncular Kışlası'nın inşası gibi önemli olaylar aktarılmaktadır.
    • Videoda ayrıca Hasan Paşa'nın hayırseverliği, İstanbul'da inşa ettirdiği Kalyoncu Kışlası, Cezayirli Gazi Hasan Paşa Camii ve diğer eserleri hakkında bilgiler verilmektedir. Hasan Paşa'nın Osmanlı Devleti'nde en çok cami yaptırmış devlet adamı olduğu ve su tesislerine verdiği önem de vurgulanmaktadır.
    00:08Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın Hayatı
    • Cezayirli Gazi Hasan Paşa, Türk donanmasının kurumsal temellerini atmış ve Osmanlı Devleti'ne en çok hayrat bırakmış bir serasker ve vali olarak tanınmaktadır.
    • 1713-1716 yılları arasında Gelibolu veya Kafkasya'da doğduğu rivayet edilmektedir.
    • Heybetli görünüşünden ve büyük bıyıklarından dolayı önceleri "Pala Bıyık" lakabı verilmiş, sonraları "Cezayirli" ve "Gazi" ünvanlarıyla anılmıştır.
    01:31Cezayir'deki Kariyeri
    • Cesur denizciler kaynağı olarak bilinen Garp Ocaklarına katılmaya karar vermiş ve İstanbul'dan Akdeniz'e dönen bir Cezayir gemisine kabul edilmiştir.
    • Yolda karşılaştığı İspanyol gemisini ele geçirerek, Cezayir sancakları ve flamalarıyla donatılan gemiyi kahramanlığından dolayı kendisine bırakılmıştır.
    • Cezayir'de kahvehane sahibi olmuş, dayılık sınıfına alınarak Cezayir Dayı'sı olmuş ve kısa sürede Teremsan Beyliği'ne yükselmiştir.
    02:59Osmanlı Donanmasına Giriş ve Kariyeri
    • 1761 yılında Osmanlı donanmasına girerek sırasıyla kalyon kaptanlığı, riyale ve patrona rütbelerini almış, 1768'de Kaptan-ı Hümayun rütbesiyle Kaptan Paşa'dan sonra gelen en büyük makama terfi etmiştir.
    • 1770 yılında Akdeniz'e gelen Rus donanmasının karşısına Kaptan-ı Derya Hüsamettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması çıkacaktı, ancak Hüsamettin Paşa denizden korktuğu için muharebeden kaçmayı tercih etmiştir.
    • Ruslar Limni adasına asker çıkararak adanın batısındaki kaleyi kuşatırken, Hasan Paşa tehlikeyi İstanbul'a duyurarak 800 kişilik bir fedai kafilesinin başına geçerek adaya çıkar ve Ruslar limanda yatan gemilerine firar etmeye mecbur olurlar.
    04:23Kaptan-ı Derya ve Seraskerlik Görevleri
    • İki yıldan beri karada ve denizde devam eden savaşlarda alınan mağlubiyetlerden sonra Libni'nin kurtulduğu haberini duyan Padişah III. Mustafa, Ekim 1770'te Cezayirli Hasan Bey'e üç tuğlu vezirlik rütbesi vererek Kaptan-ı Derya yapar.
    • 1772 yılında Kaptan-ı Deryalık uhdesinde kalmak üzere Çanakkale Boğazı Seraskeri unvanı da verilmiştir.
    • 1774 yılında Abdülhamid tahta geçince Gazi Hasan Paşa yerine Melik Mehmet Paşa'yı Kaptan-ı Deryalar getirecek, Hasan Paşa ise Anadolu Valiliği ile Rusçuk Seraskerliği verilecektir.
    05:12Rusçuk Seraskerliği ve Kaynarca Antlaşması
    • Gazi Hasan Paşa burada da kendine gösterilen güveni boşa çıkarmamış, Rusları bozguna uğratmıştır.
    • Rusçuk, Silistre ve Varna'da zaferler kazanılmış, ancak diğer cephelerde Rus kuvvetlerine karşı konulamadığından 21 Temmuz 1774 tarihinde Küçük Kaynarca Antlaşması imzalanmıştır.
    • Kaynarca Antlaşması'ndan sonra Cezayirli Gazi Hasan Paşa ikinci kez Kaptan-ı Deryalığı getirilmiş ve 15 yıl bu görevde kalmış, padişah üzerindeki tesiri ile veziri, azamları yani sadrazamları gölgede bırakarak bir yerde saltanat atabeyi olmuştur.
    05:53Kaptan-ı Derya'nın Görevleri
    • Osmanlı devlet düzeninde rütbe sırası açısından sadrazamdan sonra gelen Kaptan Paşaydı ve Kaptan Paşalar sadrazam haricinde her yerde herkese karşı mutlak amir durumundaydı.
    • Kaptan Paşalar aynı zamanda bütün sahillerin genel valisiydi ve gittiği limanlarda yöneticileri denetlemek, halkın şikayetlerini dinlemek, genel asayişi sağlamak ve adalet dağıtmak yine onların göreviydi.
    • 1 Nisan 1775'te İzmir civarında eşkıyalık eden İvaz'ın yok edilmesi için denize açılmış, kısa süre sonra yakalanan İvaz ve 20 kadar elebaşı idam edilmiştir.
    06:44Hayfa ve Akka Kalesi Meselesi
    • Hayfa limanına vardığında şehir halkının Kaptan Paşa'ya karşı tepkisi oldukça soğuktu, halk Tahir Ömer'in zulmünden bıkmış ve kendilerini koruyacak güçlü bir hükümetin kalmadığına inanmıştı.
    • Bu davranış üzerine Osmanlı donanması gece yarısı kaleye bir saldırı başlatır ve kaleye gönderilen üç humbara, o donanmanın gücünü kanıtlamaya yeterli olmuştu.
    • Hayfadan sonra asıl hedefi olan Akka Kalesi ve şehri direnmeden teslim olur, iskan iştirak eden Tahir Ömer ve şehrin ileri gelenleri tespit edilir ve gereken cezaları derhal verilir.
    08:10Donanma Yenilemesi ve Eğitim
    • Cezayirli donanmanın yenilenmesine ve eğitimine öncelik vermiştir.
    • Avrupa'da gittikçe gelişen kalyon teknolojisini uygulayabilmek için tersanenin tezgahlarını geliştirmek gerektiğini ve bu konuda yabancı uzmanların desteğini alması gerektiğini biliyordu.
    • Fransız gemi inşaat mühendisi Larchi ve yardımcısı Durres adlarındaki iki uzman ve beraberlerindeki Fransız ustaları İstanbul'a getirir, böylece Osmanlı donanması, kalyon ve diğer yelkenli gemilerinde Fransız ekolü hakim olmaya başlamıştır.
    08:47Mora Seraskerliği ve Kalyoncular Kışlası
    • 1779 yılında Hasan Paşa bu sefer de Moro Yarımadası'nda Arnavutların halka eziyet ettikleri ve gereğinden fazla vergi toplayarak halkı bıktırdıkları ihbarı üzerine Mora Seraskerliğine atanacaktı.
    • Kaptan Paşa görevini geçici olarak devrederek her seferinde farklı bir yerdeki kara harekatını yönetmekle görevlendiriliyordu.
    • Derya mevsimi sona erdikten sonra kalyoncu personelin Anadolu'ya dönmeleri büyük sıkıntı yaratıyor, bu nedenle Hasan Paşa, Midilli veya İslamköy adalarının birinde, Sinop'ta ve İstanbul'da kalyoncu kışları yapılması gerektiğini gündeme getirir, ancak muhalifleri tarafından bu teklif geri çevrilir.
    10:23Mısır'daki Görev ve Karadeniz Savaşı
    • 1786 yılına geldiğimizde Gazi Hasan Paşa, Mısır'daki isyanlar nedeniyle rotasını yine güneye çevirmek zorunda kalacaktır.
    • 1788 yılına Osmanlı Devleti ile Rusya karşılıklı olarak harp ilan edilmiş olarak girer, 14 kalyon, 4 fırkateyn ve 47 ince donanma gemisinden oluşan Osmanlı donanması, Gazi Hasan Paşa komutasında 3 Mayıs 1788 günü Karadeniz'e çıkar.
    • Ruslar Çeşme Savaşı örneğinde çok büyük faydasını gördüklerinden ve neredeyse tüm donanma gemilerinin idaresi ve komutası özellikle İngiliz subaylar tarafından yürütüldüğünden, Karadeniz'de meydana getirdikleri donanma için de yabancı subayları transfer etmek istiyorlardı.
    12:20John Paul Johns ve Özü Savaşı
    • John Paul Johns, Rusya donanmasında görev yaptığı kısa süre içinde Karadeniz'de Osmanlı ordusuna karşı yapılan Özü Savaşı'na katılmıştır.
    • Özü suları sığdır ve Ruslar, en büyük iki gemilerinin top sayım sayılarını ve draftlarını düşürerek daha etkin kullanabilmek maksadıyla bu gemileri daha geniş bir harekat alanında kullanma servisine sahip olmuşlardır.
    • 18. Hacer ve 788 günü yapılan savaşta Osmanlı kalyonları sığlıklardan dolayı gerekli manevraları yapamaz, birçok gemi kuma oturur ve ateş gemilerine karşı hassas bir pozisyona düşerler.
    13:31Osmanlı-Rus Savaşı ve Hasan Paşa'nın Kariyeri
    • Osmanlı filosu ile Rus donanması 14 Temmuz 1788 günü Yılan Adası'nda birbirlerine angaje olurlar, sonuçta iki taraftan da önemli bir gemi kaybı olmamış ve Rus filosu Sivastopol'a, Gazi Hasan Paşa ise İstanbul'a geri dönmüş ve Büyüklere önlerine demirlemiştir.
    • 1789 yılında padişah olan III. Selim, bir hattı hümayunu ile Cezayirli Gazi Hasan Paşa'yı kaptan paşalıktan almış ve Anadolu valiliği ile İsmail Kalesi seraskerliğine göndermiştir.
    • Hasan Paşa yaklaşık sekiz ay süreyle valilik ve seraskerlik görevini yürüten, 3 Aralık 1789 tarihinde veziri azam olmuş, ancak bu makamda sadece üç buçuk ay kalabilmiştir.
    14:26Hasan Paşa'nın Vefatı ve Mirası
    • Hasan Paşa, Şumnu'da soğuk bir havada dışarıda dolaşmış, dönüşünde hastalanarak 30 Mart 1790 tarihinde ölmüştür ve Cezaevi Gazi Hasan Paşa'da yaptırdığı Bektaşi tekkesine defnedilmiştir.
    • Cezayirli Gazi Hasan Paşa, Osmanlı donanmasında 1390-1445 yılları arasında iki ayrı dönem halinde toplam 35 yıl kaptan-ı deryalık yapan Saruca Paşa ve 1622-1644 yılları arasında toplam 22 yıl kaptan-ı deryalık yapan Uzun Piyale Paşa'dan sonra toplam 19 sene hizmetiyle en fazla görevde kalan üçüncü kaptan-ı deryadır.
    • Hasan Paşa, kaptan-ı derya olarak İstanbul'da kalmayarak sürekli Ege ve Akdeniz'de dolaşmış ve muhtemel isyan teşebbüslerini yayılmadan bastırmayı başarmıştır.
    15:38Hasan Paşa'nın Vakıfları ve Sosyal Hizmetleri
    • Hasan Paşa, tüm yaşantısı sonucunda elde etmiş olduğu muazzam servetini halkıyla ve yoksullarla paylaşmasını bilmiş ve belki de Osmanlı'nın en büyük vakfına sahip bir kişi olmuştur.
    • I. Abdülhamid zamanında Osmanlı-Rus savaşı çıktığında Osmanlı hazinesi zor durumda kalmış ve tarihinde ilk kez borçlanma yoluna gitmiş, o anda Osmanlı hazinesinden daha zengin olan Hasan Paşa ise gerekli olan 12 bin kese akçelik altını şahsi servetinden bir gecede toplayarak vermiştir.
    • Hasan Paşa'nın efendisi Hacı Osman Ağa'nın kızı Emine Hanım'dan Habibi adında bir kızı olmuş ise de bu kendisinden önce ölmüştür ve başka evladı olmamıştır.
    16:36Hasan Paşa'nın Kışlası ve Camisi
    • O zamana kadar seferden İstanbul'a dönüş yapan Osmanlı donanması personeli köylerine dağılıp veya şehir içinde bekar odalarında oturarak şehrin düzenini bozarlardı.
    • Hasan Paşa 1782'de Kasımpaşa'da Kalyoncu Kışlasını inşa ettirerek personelin inzibat ve düzen içinde yaşamını sağlamıştır ki bu bina halen Kuzey Deniz Saha Komutanlığı karargah binası olarak hizmet vermektedir.
    • Kışla avlusunda iki katlı Cezayirli Gazi Hasan Paşa Camisi bulunmaktadır ve bu cami oldukça güzel, bakımlı, temiz ve düzenli bir yapıdır.
    18:36Hasan Paşa'nın Diğer Hayratları
    • Cezayirli Gazi Hasan Paşa, 1773 yılında Mühendishane-i Bahri-i Humay'ini kurmak suretiyle deniz subayların nazari ve ameli olarak yetişmeleri sağlamış ve böylece III. Selim'in askeri istirahatları yapmasına yol açmıştır.
    • Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve İstanbul Deniz Müzesi Komutanlığı tarihi arşivindeki belgeler ve vakviyesi incelendiğinde Hasanpaşa'ya ait dokuz caminin varlığını görürüz.
    • Hasan Paşa'nın bu hayratları dışında halen deniz hastanesi olarak hizmet veren konağı, Üsküdar ile Kuzguncuk arasında Öküz Limanı'nda bir yalısı vardı ve ayrıca I. Mahmut tarafından yaptırılmış olan Topuzlu Bendini ve Taksim su tesislerinde onarımını sağlamıştır.
    19:52Hasan Paşa'nın Su Hassasiyeti
    • Cezayirli Gazi Hasan Paşa, belki de denizci olmasından kaynaklanan bir hassasiyetten dolayı yaşamış olduğu sürece her gittiği yerde halkın temiz su içmesine öncelik verirdi.
    • Kasımpaşa'daki kışlası ve donanma için 20 km uzaktan su getirmesi, her yere çeşmeler ve hamamlar yaptırması onun bu konuya vermiş olduğu önemi ispatlayan en güzel eserlerdir.
    • Hasan Paşa suyu olan hassasiyetini sadece İstanbul'da değil, Osmanlı toprağı olan her yerde de sürdürmüştür ve bugün Limni ve Midilli gibi adalarda Hasan Paşa tarafından yaptırılmış olan su sistemleri halen kullanılmaktadır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor