Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretim üyesi tarafından sunulan ceza hukuku eğitim dersidir. Özellikle hakim ve hukuk öğrencileri için hazırlanmış olup, sınavlarda çıkabilecek önemli noktaları vurgulamaktadır.
- Video, ceza genel hukukunda yaptırımlar konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde güvenlik tedbirleri ve koruma tedbirleri arasındaki farklar, hapis cezaları (ağırlaştırılmış, müebbet, süreli, disiplin ve tazyik hapsi) tanıtılmaktadır. İkinci bölümde erteleme şartları ve cezanın belirlenmesinde hakimin göz önünde bulunduracağı yedi unsur anlatılmaktadır. Son bölümde ise takdiri indirimler ve etkin pişmanlık konuları detaylandırılmaktadır.
- Videoda ayrıca cezaya uygulanacak indirimin sıralaması (teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve şahsi sebepler), kısa süreli hapis cezalarının seçim yaptırımlara çevrilmesi ve bu süreçte yaş ve ilk defa suç işleyen kişilerin durumları gibi önemli konular da ele alınmaktadır.
- 00:12Ceza Genel Hukukunda Yaptırım
- Ceza genel hukukunda suç inceleme sistematiği içerisinde yaptırım kısmına gelinmiştir.
- Yaptırımlar cezalandırma, güvenlik tedbiri ve mağduriyetin giderilmesi olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır.
- Cezalar çeşitli hakları kısıtlama, para cezası, idam cezası, bedene yönelik cezalar, şeref ve cezalar, hapis cezası gibi değişebilir.
- 00:42Güvenlik Tedbirleri ve Koruma Tedbirleri
- Güvenlik tedbirleri ve koruma tedbirleri birbirinden farklıdır.
- Güvenlik tedbiri başlı başına bir yaptırım olup, hapis cezası ile birlikte veya ayrı olarak verilebilir.
- Koruma tedbirleri (tutuklama, arama, el koyma gibi) ceza mahkemesi kanunu kapsamında soruşturma evresinde uygulanır ve bir yaptırım değildir.
- 01:36Hapis Cezaları
- Hapis cezaları ağırlaştırılmış hapis cezası, müebbet hapis cezası ve süreli hapis cezası olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır.
- Disiplin hapsi, geçerli bir hukuki neden olmadan tanıtan veya yeminden çekilen tanı hakkında üç ayı geçmeyecek şekilde verilen hapis cezasıdır ve salıverme gibi kurallara tabi değildir.
- Tazyik hapsi, para cezası hapis cezasına çevrilmesini anlamına gelir ve salıverme gibi kurallara tabi değildir.
- 02:54Süreli Hapis Cezaları
- Süreli hapis cezaları kanunda aksi belirtilmedikçe bir aydan az, yirmi yıldan fazla olamaz.
- Bir yıla aşağısı cezalar kısa süreli hapis cezası olarak adlandırılır.
- Kısa süreli cezaların seçim yaptırımlara çevrilmesi bazı hallerde zorunlu olabilir.
- 03:39Kısa Süreli Hapis Cezalarının Seçim Yaptırımlara Çevrilmesi
- Kısa süreli hapis cezaları adli para cezasına, meslek veya sanat okuluna iki yıl en az eğitim zorunluluğuna, bir yere yasaklanmaya, ehliyet ruhsat alınması, belli bir mesleği icradan alıkoymaya veya kamuya yararlı bir işte çalıştırılmaya çevrilebilir.
- Suç tanımında hapis ve adli para cezaları seçenek yaptırım olarak belirtilmişken hapis cezası seçilmişse, o ceza artık adli para cezasına çevrilemez.
- İlk defa suç işleyen bir kişi bir ay veya daha az ceza alması, işlediği anda 18 yaşından küçük ve 65 yaşında tam büyük suçlu ise bir yıl veya daha az ceza alması halinde bu cezalar seçimlik yaptırımlardan birine çevrilebilir.
- 06:09Seçim Yaptırımların Uygulanması
- Taksi suçtan hükümlü ise uzun süre hapis cezası da olsa, koşullar karşılandığı takdirde adli para cezasına çevrilebilir.
- Seçim yaptırımlara çevrilen kişinin siciline asıl mahkumiyet olan kısa sürede veya bilinçsiz taksi ile alınan uzun süreli hapis cezası değil, bu tedbir veya adli para cezası kaydedilir.
- Hükmedilen seçenek yükümlünün elinde olmadan yerine getiremiyorsa değiştirilecektir, ortada bir sebep olmadan uymuyorsa ise hapis cezasının çevrildiği seçenek yaptırım tekrar hapis cezasına çevrilebilir ama bu kurala adli para cezası dahil değildir.
- 07:09Ceza Ertelenmesi Şartları
- Ceza ertelenmesi için kişinin daha önce kasıtlı bir suçtan üç aydan fazla mahkum edilmemiş olması gerekiyor.
- Yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık ile mahkemede bir daha suç işlemeyeceği kanaatinin oluşturulması şart.
- Mahkumiyet kararı iki yıl veya daha az sürede verilmiş olmalı, 18 yaşından küçük ve 65 yaşından büyük olanlar için ise üç yıl veya daha az süreli olmalı.
- 09:29Koşullu Ertelenme ve Denetim Süresi
- Koşullu erteleme, iade, sütten önceki hale döndürme veya tazmin gibi koşulların yerine getirilmesi şartıyla yapılabilir.
- Ertelenme sonucu kişi için bir yıldan fazla, üç yıldan az olmak üzere denetim süresi belirlenebilir ve bu süre mahkum olan cezadan az olmamalıdır.
- Denetim esnasında eğitim yükümlülüğü, ücretle birinin yanında çalıştırılması veya meslek ve sanat töreni yükümlülüğü mahkemece getirilebilir.
- 10:39Denetim Sürecindeki Yükümlülükler
- Mahkeme, denetim süresince bir uzmanı hükümlüye rehberlik için görevlendirir ve bu uzman üç aylık raporlar hazırlar.
- Hükümlü, denetim süresinde yükümlülüklerin uyarılara rağmen yerine getirmemesi veya kasten suç işlemesi halinde ertelenen cezanın kısmen veya tamamen ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verebilir.
- 11:17Cezanın Belirlenmesi
- Hakim, somut olaya göre suçun iş biçimi, kullanılan araçlar, zaman ve yeri, konunun önem ve değerini, zarar ve tehlikenin ağırlığını, kusurun ağırlığını ve failin güttüğü amaç ve sahip gibi unsurları göz önünde bulundurarak temel cezayı belirler.
- Temel cezanın belirlenmesinde kullanılan somut olaya göre hakimin alt ve üst arasındaki cezanın belirlenmesi amacıyla belirlediği unsurlar kanunu kapsamında yer alır.
- 13:09Cezaya Uygulanacak İndirimler
- Cezaya uygulanacak indirimlerin sıralaması: teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve şahsi sebepler.
- Teşebbüs halinde belli bir oranda indirim yapılmasına sebebiyet verir, iştirak varsa iştirak ilişkin indirimler yapılır.
- Zincirleme suç için ceza belli bir oranda artırılır, haksız tahrik ise kusurlu tamamen ortadan kaldıran bir durum değil ancak cezada indirim yapılmasına sebebiyet verir.
- 15:13Takdiri İndirimler
- Takdiri indirimler, teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız, tarih, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve cezalandırma yapılması gereken takdiri indirimlerde uygulanır.
- Fail yararına cezayı hafifletecek takdir edenlerin halinde ağır nöbet yerine müebbet MB 25'i ve su hapiste 5'te birine kadar indirim yapılabiliyor.
- Takdiri indirimler, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yapma sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki etkileri gibi sebeplerle uygulanır.
- 16:07Takdiri İndirimler ve Temel Cezanın Belirlenmesinde Uygulanan Unsurlar
- Takdiri indirim nedenleri, cezanın belirlenmesinde uygulanan unsurlarla karıştırılmamalıdır.
- Temel cezanın alt ve üst arasındaki belirlenmesinde uygulanan unsurlar 61. maddede belirtilmiştir.
- Takdiri indirimler, temel ceza belirlenirken uygulanan unsurlardan sonra uygulanır ve hakim bunlara ilişkin mutlaka uygulama yapmak zorunda değildir.
- 16:52Etkin Pişmanlık İndirimleri
- Etkin pişmanlık, suçun belirlendiği kanun maddesinde kanuni tanımında cezayı kaldıran veya azaltan bir hal olarak düzenlenebilir.
- Hırsızlık, buna zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık ve karşılıksız yaralanma suçlarında failin azmettiren ya da yardım eden etkin pişmanlığı ve oluşan zararın aynen iade, eski haline döndürme veya tazmin suretiyle giderilmesiyle cezası üçte biri ile üçte ikisi arası indirilebilir.
- Yağmada ise altıda bir'den üçte birine kadar indirim yapılır, ancak aynen iade dışında fail kısmen geri verme ya da tazmin ile zararı giderirse etkin pişmanlık indirim yapabilmek için failin rızası şarttır.