Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, ekoloji ve çevre bilgisi dersi için hazırlanmış bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) konusunu detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, ÇED'in temel amacı, tarihçesi ve dünya genelindeki gelişimi ile başlayıp, ÇED sürecinin aşamalarını açıklamaktadır. Ardından ÇED raporlarının içeriği, ekosistem değerlendirme raporları ve korunması gereken alanlar ele alınmaktadır. Son bölümde ise Türkiye'de yürürlükte olan ÇED ile ilgili kanunlar, yönetmelikler ve uluslararası sözleşmeler listelenmektedir. Video, ÇED'in çevre koruma açısından önemi ve uygulamaları hakkında kapsamlı bilgi sunmaktadır.
- 00:13Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Nedir?
- Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), yapılacak projelerden kaynaklanacak çevresel etkilerin değerlendirilmesi ve olası sonuçların ortaya konulmasıdır.
- ÇED'lerin temel amacı, çevre üzerinde yaratılabilecek olumsuz etkilerin önceden tahmin edilmesi, tamamının ortadan kaldırılması veya en aza indirilmesidir.
- Bu sayede ekonomik ve sosyal gelişmelere engel olmadan doğal kaynakların korunması sağlanabilir.
- 01:13ÇED'nin Tarihi ve Amacı
- ÇED'ler ilk kez 1950'li yıllarda çevre koruma bilincinin ortaya çıkması ile başlamış, 1970 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde zorunluluk halini almıştır.
- Birleşmiş Milletler bünyesinde ÇED'lere yönelik çevre programı oluşturulmuştur.
- ÇED sürecinin tek bir uzman tarafından yapılması mümkün değildir, farklı bilim dallarındaki uzmanların bütünleyici bir yaklaşımla yürüttükleri zor bir süreçtir.
- 01:47ÇED'nin Çevre Koruma Amaçları
- Biyosferin korunması, fauna ve floranın korunması, biyolojik çeşitliliği yok edecek faaliyetlerin engellenmesi, kirliliğin azaltılması ve planların doğa ile uyumlu yapılması amaçlanır.
- Atmosferin korunması ile küresel ısınma etkilerinin azaltılması, hava kirliliğinin önlenmesi ve iklimin korunması amaçlanır.
- Hidrosferin korunması ile içme ve kullanma suyu ile yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarının korunması ve sucul ekosistemlerde kirliliğin azaltılması amaçlanır.
- Litosferin korunması ile toprağın doğal yapısının korunması, entegre atık yönetimi ile kirliliğin engellenmesi, erozyonla ve çölleşme ile mücadele amaçlanır.
- 02:57ÇED Süreci ve Raporları
- ÇED süreci, ÇED'e tabi bir proje ile başlar, halkın katılabileceği bir toplantı yapılır, kapsam ve özel format belirlenir.
- ÇED raporu, yatırım faaliyetlerinin başlaması ve tamamlanması sırasında çevre problemlerine neden olabilecek olumsuz etkileri içerir ve alternatif önlemleri sunar.
- ÇED raporu anlaşılabilir bir dille hazırlanmalı, proje alanındaki faaliyetlerin çevresel etkileri, çevre modelleri, alınacak tedbirler ve sonuçlar grafik, şekil, tablo ve fotoğraflar halinde sunulmalıdır.
- Ekosistem değerlendirme raporu, ekosistem özellikleri ve çeşitliliği, habitat tipleri, koruma öncelikleri ve endemizm gibi değerlerin tespit edilmesiyle başlar.
- 04:49Korunması Gereken Alanlar
- Doğa koruma alanı, ulusal ve uluslararası ölçütlere göre önemli özellikler taşıyan doğal ve kültürel kaynakların koruma ve inceleme amacı ile denetim altına alındığı alanlardır.
- Biyogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar, korunacak alan olarak tespit edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar doğa koruma alanlarıdır.
- Tarım alanları, sulak alanlar, göller, akarsular, nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar da doğa koruma alanları kapsamındadır.
- 05:38ÇED ile İlgili Mevzuatlar ve Sözleşmeler
- Doğal yaşam alanlarının ve biyolojik zenginliklerin korunması için yasal ve idari önlemler ile ÇED yönetmeliği uygulanır.
- Türkiye'de ÇED ile ilgili yürürlükte olan kanunlar, yönetmelikler ve sözleşmeler bulunmaktadır.
- Kanunlar arasında Çevre Kanunu, Kültürel ve Doğal Varlıkların Korunması Kanunu, Mera Kanunu, Milli Parklar Kanunu, Yeraltı Suları Hakkında Kanun, Kıyı Kanunu ve Ulusal Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Kanunu bulunmaktadır.
- Yönetmelikler arasında Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, Nesli Tükenmekte Olan Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretin Uygulanması Konusundaki Yönetmelikler ve Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği bulunmaktadır.
- Sözleşmeler arasında Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Avrupa Vahşi Yaşamının ve Doğal Habitatlarının Korunması Sözleşmesi ve Karadeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Bükreş Sözleşmesi bulunmaktadır.