Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilerine çevre ve toplum konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, 25. ve son föy olarak bu konuyu ele almaktadır.
- Video, çevre sorunlarının çözümüne yönelik yaklaşımları, doğal çevrenin sınırlılığını ve 20. yüzyılda ortaya çıkan çevre sorunlarını (ozon tabakasındaki seyrelme, ormansızlaşma, su kirliliği, hava kirliliği ve küresel iklim değişimi) incelemektedir. Ayrıca çevre politikaları, çevre örgütleri, çevre anlaşmaları ve dünya mirası listesi hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır.
- Video, çevre politikaları konusunda test sorularıyla devam etmekte ve son bölümde coğrafya dersi için soru çözümleri yapılmaktadır. Yeni nesil sorular da içeren bu içerik, öğrencilerin çevre politikaları konusunda test hazırlığı yapmalarına yardımcı olmaktadır.
- 00:01Çevre Sorunları ve Doğal Çevrenin Sınırlılığı
- Yirmibeşinci ve son föyde çevre ve toplum konusu işlenecek.
- Yirminci yüzyılda insan faaliyetleri sonucu ozon tabakasındaki seyrelme, ormansızlaşma, su kirliliği, hava kirliliği ve küresel iklim değişimi gibi çevre sorunları artmıştır.
- İnsanların beşeri ve ekonomik faaliyetleri nedeniyle canlı türlerinin giderek azalması ve yok oluşu doğal çevrenin sınırlılığını göstermiştir.
- 01:05Küresel İklim Değişimi ve Etkileri
- Uzmanlar, fosil yakıtlara yapılan yatırımın devam etmesi durumunda 2030-2052 yıllarında küresel sıcaklık artışının 1,5-2 dereceye ulaşacağı tahminde bulunuyor.
- 2 derecelik artış ile eriyen buzulların deniz seviyesini yükselteceği, kıtaların bir kısmının sular altında kalacağı ve tarım-hayvancılık faaliyetlerinin ciddi ölçüde etkileneceği öngörülüyor.
- Toprak, hava ve gürültü kirliliği, doğanın tahrip edilmesi ve çarpık kentleşme gibi insanlığın çevreye verdiği diğer zararların hızla artması da canlı türlerinin nesli açısından ciddi riskler ortaya çıkarıyor.
- 01:59Ekosistemin İşleyişindeki Bozulmalar
- Bir alanın canlı yaşamını destekleyebileceği en fazla birey sayısı taşıma kapasitesi olarak adlandırılır ve taşıma kapasitesinin üzerine çıkıldığında ekosistemde bozulmalar görülür.
- Tilkilerin aşırı avlanması ve sayılarının azalması sonucunda tilkilerin beslendiği fare, karga ve yılan gibi canlı türlerinin sayısı artar.
- Ayı varlığı ekosistemdeki türlerin dengede kalmasını sağlar, ancak ayıların avlanması ve nesillerinin tükenmesi beslenme ağının ve ekolojik sistemin bozulmasına neden olur.
- 02:51Doğal Kaynakların Tükenmesi
- Doğal kaynakların bilinçsiz kullanımı ve çevre sorunları, sanayi faaliyetlerinin gelişmesi ve son yüzyılda yaşanan hızlı nüfus artışı doğal kaynakların tüketimini artırmıştır.
- Ormanların kendini yenileme hızından daha hızlı tüketilmesi ormanları sınırlı ve tükenebilir bir kaynak haline getirir.
- Okyanus ve denizlerdeki balıklar, endüstriyel balıkçılık denilen aşırı avlanma nedeniyle giderek azalmış ve bazı türlerde yok olmuştur.
- 03:24Su Kirliliği ve Ekolojik Ayak İzi
- Su kirliliği, akarsu, göl ve deniz gibi su ortamı içine suyun temizleme kapasitesi üzerinde kirletici madde atılırsa ortaya çıkar.
- Su kirliliğine neden olan durumlar: yerleşim birimlerinin kanalizasyon ve katı atıkları, sanayi faaliyetleri sonucu açığa çıkan zehirli atıklar, tarımsal ilaç ve gübrelerdir.
- Ekolojik ayak izi, mal ve hizmetlerin üretilmesi için tüketilen su ve toprak gibi ekolojik kaynakların ölçüsüne denir ve atıkların geri dönüşüme dahil edilmesi için kullanılan kaynakları da kapsar.
- 04:54Sürdürülebilir Kalkınma
- Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, sürdürülebilir kalkınma, insanların ihtiyaçlarını ve gelecek kuşakların haklarını tehlikeye atmadan ihtiyaçlarını karşılamayı ifade eden ekonomi politikalarıdır.
- Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı için doğal kaynak yönetimi ve geri dönüşüm stratejilerinin benimsenmesi, çevre değerlerinin korunmasına öncelik verilmesi ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarının dikkate alınması gerekiyor.
- Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımıyla insan sağlığı, biyoçeşitlilik, hava, su ve toprak kalitesi korunacaktır.
- 06:10Çevre Politikaları
- Çevre politikaları, çevre sorunlarının çözümüne yönelik olarak alınan önlemler ve belirlenen ilkeler bütününe denir.
- Çevre politikaları, insan sağlığını ve çevreyi korumayı, beşeri ve ekonomik faaliyetlerin doğaya en az zararla yapılabilmesini amaçlar.
- Çevre politikalarını belirlemede ve bu yönde karar almada yol gösterici olan dört temel ilke vardır: kirleten öder ilkesi, ihtiyat ilkesi, önleme ilkesi ve işbirliği ilkesi.
- 08:27Ülkelerin Çevre Sorunlarına Yaklaşımları
- Bir ülkede görülen çevre sorunları ve mevcut sorunların önlenmesi üzerinde ülkedeki çevre bilinci ve çevre politikaları yaklaşımları rol oynar.
- Gelişmişlik ölçütü sadece ekonomik büyüme değildir, gelişmişlik yaşanabilir bir çevre içinde sürdürülebilir kalkınma anlayışı ile gelecek nesilleri ve doğadaki diğer canlıları dikkate almaktır.
- Yeni Zelanda'nın çevre politikası, doğal kaynakların doğru kullanımı ülke yönetimi tarafından ülke refahı için öncelik olarak görülmüştür ve 2050 yılı için sıfır karbon salınımı hedeflemektedir.
- 10:16Başarılı Çevre Politikaları
- Kosta Rika'nın çevre politikası başarılı çevre politikalarıyla dikkatleri üzerine çekmiş ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından 2011 yılında sürdürülebilir çevre politikalarında örnek ülke olarak gösterilmiştir.
- Zimbabwe'nin çevre politikası, kaynakların korunması için çıkarılan yasalarla çevreye duyarlı alanlar milli park olarak tanımlanmış ve koruma altına alınmıştır.
- İsveç'in çevre politikası, 1969'da çıkarılan çevre koruma kanunu'yla sanayi kaynaklı su, hava ve gürültü kirliliğinin önlenmesi için adımlar atılmıştır ve enerji tüketiminin yaklaşık %50'si temiz enerji kaynaklarından sağlanmaktadır.
- 13:39Güney Kore'nin Çevre Politikası
- Güney Kore'nin çevre politikası gelişme sürecinde çevresel değerlere önem verilmemiş, çevre kirliliği artış göstermiştir.
- 21. yüzyılın başında insanların ve doğanın uyum içinde olduğu çevreci bir toplum oluşturma amacı ile yeni bir çevre politikası geliştirilmiştir.
- Çevre kanunu ile sera gazı salınımlarına kısıtlama getirilip, hava kirliliği kontrolleri yapılarak hava kalitesinde artış yakalanmıştır.
- 14:25Çevre Sorunlarını Önleme Yöntemleri
- Güney Kore'nin en kirli dört akarsuyunun birleştirilerek temizlenmesi amacıyla Dört Nehir Projesi uygulanmıştır.
- Tükenmeyen enerji kaynaklarının kullanımı, geri dönüşüm ve enerji tasarrufu gibi konularda ilerleme kaydedilmiştir.
- Çevre dostu ürünleri satın alma teşvik yasası çıkarılarak geri dönüşümü ve ürünlerin yeniden kullanımı teşvik desteklenmiştir.
- 15:00Çevre Sorunlarını Önleme Bireye Düşen Görevler
- Çevre bilincine sahip bireyler su ve enerji tasarrufu yapar, aşırı ve gereksiz tüketimlerden kaçınır.
- Atıkları geri dönüşüm için ayrıştırır ve çevre dostu teknolojik araç gereçleri kullanır.
- 15:26Çevresel Örgütler
- Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (1948) biyolojik çeşitliliğin korunması için çalışan çevre örgütüdür.
- Doğal Hayatı Koruma Vakfı (1961) dünyanın doğal dengesini korumak ve insanın doğa ile uyumlu yaşamasını sağlamaktır.
- Greenpeace (1971) dünyada yaşamın devamını sağlayan ekolojik ortamı desteklemektedir.
- Birleşmiş Milletler Çevre Programı (1972) çevre sorunlarının önlenmesi amacıyla uluslararası işbirliği yapmak için kurulmuştur.
- Avrupa Çevre Ajansı (1990) üye ülkelerde çevre politikaları geliştirmek ve sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek için çalışmalar yapar.
- 17:33Türkiye'deki Çevre Örgütleri
- Türkiye'de TEMA Vakfı, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (Türkçev) bulunmaktadır.
- Türkiye Çevre Eğitim Vakfı, Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı, Çekül Doğal Hayatı Koruma Derneği, Deniz Temiz Derneği gibi çevre örgütleri de mevcuttur.
- 18:01Çevre Anlaşmaları
- Rio Dünya Çevre Zirvesi (1992) Brezilya'nın Rio de Jenerio kentinde toplanmıştır.
- Biyoçeşitlilik Sözleşmesi'nin üç temel amacı biyoçeşitliliğin korunması, ekosistemlerin sürdürülebilir kullanımı ve genetik kaynakların adil paylaşımıdır.
- Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi, aşırı kuraklık yaşayan ülkelerde çölleşme ile mücadeleyi amaçlamaktadır.
- İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, atmosfere sera gazı salınımının azaltılması ve ekonomik gelişimin sürdürülebilir şekilde gerçekleşmesi amaçlarını taşır.
- CITIES Uluslararası Anlaşması, nesli tükenmekte olan canlıları korumayı amaçlamaktadır.
- Viyana Sözleşmesi ve Montreal Protokolü, ozon tabakasındaki seyrelmenin önlenmesine yönelik olarak yapılmıştır.
- Habitat Konferansı, kentleşme ve konut ihtiyacı konusunu ele almaktadır.
- Ramsar Sözleşmesi, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı için ulusal eylem ve uluslararası işbirliğini amaçlamaktadır.
- Avrupa'nın Yaban Hayatını ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (BEN Sözleşmesi), tehlike altında bitki ve hayvan türlerini korumak amacıyla idari ve yasal önlemleri almakla yükümlüdür.
- 21:33Dünya Mirası
- Dünya Mirası, ortak doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditler, bulunduğu ülke tarafından korunması garanti edilen ve üstün evrensel değere sahip bütün kültürel ve doğal varlıklara verilen isimdir.
- Doğal ve kültürel miraslara yönelik tehlikeler arasında ülkelerin koruma politikalarının yetersizliği, doğal afetler, asit yağmurları, baraj yapımı, turizm, yasadışı avlanma, tarihi eser kaçakçılığı ve savaş bulunmaktadır.
- Dünya Doğal Miras Listesi ormanlar, göller, nehirler, adalar, dağlar ve soyu tükenme tehlikesi altında bitki ve hayvanların bulunduğu bölgeler gibi doğal unsurlardan oluşur.
- Dünya Kültür Miras Listesi anıtlar, kaleler, şatolar, binalar, antik şehirler, tarihi şehirler ve tarihi ve dini yapılar gibi unsurlardan oluşur.
- Dünya Karma Miras Listesi hem doğal hem de kültürel özelliklere sahip unsurlardan oluşan bölgelerdir.
- 25:07Çevre Soruları
- Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı için nüfusun cinsiyet yapısının kontrol edilmesine gerek yoktur.
- Ekolojik ayak izi, mal ve hizmetlerin üretilmesi için tüketilen su ve toprak gibi ekolojik kaynakların ölçüsüne denir ve atıkların geri dönüşüme dahil edilmesi için kullanılan kaynakları da kapsar.
- Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden ölçülen üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsüdür.
- Çevre politikalarını belirlemede ve karar almada yol gösterici olan dört temel ilke arasında çevreyi düzenleme ilkesi bulunmamaktadır.
- 28:03Doğal Miras ve Koruma Soruları
- 1971 yılında İran'da imzalanan ve 1975'te yürürlüğe giren Ramsar Sözleşmesi, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı için ulusal eylem ve uluslararası iş birliğini amaçlayan bir anlaşmadır.
- Doğal ve kültürel miraslara yönelik tehditler arasında tarihi eser kaçakçılığı, baraj yapımı, madencilik faaliyeti, ülkelerin koruma politikalarının yetersizliği ve asit yağmurlarının tarihi eserlerin aşınmasına neden olması bulunmaktadır.
- Dünya Doğal Miras Listesi, soyu tükenme tehlikesi altındaki bitki ve hayvanların bulunduğu bölgeler gibi doğal unsurlardan oluşur; bu listede insan yapımı yapılar yer almaz.
- 30:12Türkiye'deki Karbondioksit Miktarı Grafiği
- 2004-2001 yılları arasında Türkiye'deki atmosfere bırakılan karbondioksit miktarını gösteren grafikte, diğer sektörler (mor renk) tüm yıllarda en düşük hava kirliliğine sahiptir.
- 2004'teki sanayi sektöründeki hava kirliliği, 2001'deki elektrik üretimindeki hava kirliliğinden daha fazladır.
- 2002'den sonraki yıllarda sanayi sektöründeki kirlilik sürekli artmıştır ve ulaştırma sektöründeki hava kirliliği her zaman diğer sektörlerdeki hava kirliliğinden daha fazladır.
- Grafikteki bütün yıllarda en çok hava kirliliği elektrik üretiminde gerçekleşmemiştir, bazı yıllarda sanayi sektörü daha fazla kirletmiştir.