Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Çiftçi TV'de yayınlanan, 30 yıllık sektör deneyimine sahip bir ceviz yetiştiricisi ve uzman danışman tarafından sunulan kapsamlı bir eğitim programıdır.
- Video, ceviz yetiştiriciliğinin tüm aşamalarını ele almaktadır. İlk olarak ceviz hasadının ne zaman yapılması gerektiği ve hasat sırasında dikkat edilmesi gereken kurallar anlatılmakta, ardından ceviz ağaçlarında karşılaşılan zararlı ve hastalık sorunları (Sen Joje, antraknoz, irvinya, bakteriyel yanıklık, fusarium, pusaryum hastalığı) ve bunlara karşı mücadele yöntemleri detaylandırılmaktadır. Son bölümde ise hasat teknikleri, makinalı hasat sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar ve hasat sonrası budama gibi konular pratik örneklerle açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca ceviz yetiştiriciliğinin uzun vadeli bir sektör olduğu, ağaçların 200-300 yıl yaşayabileceği, fidan seçimi, dikim zamanı ve yabancı ot temizliği gibi konular da ele alınmaktadır. Türkiye'de ceviz üretiminin gelişimi, yerli ve ithal cevizlerin farkları ve ceviz yetiştiriciliğinin ekonomik önemi de videoda yer almaktadır.
- 00:05Ceviz Hasatı ve Hasat Zamanı
- Türkiye'nin her yerinde meyve hasatları başlamış durumda, özellikle elma, armut ve ceviz bahçelerinin hasatı başlamıştır.
- Yerli ceviz çeşitleri Ağustos itibariyle başlamış, Eylül itibariyle devam etmekte, yabancı çeşitler ise Eylül sonu-Ekim başı itibariyle hasat edilecektir.
- Ceviz hasadı için cevizin çatlaması beklenmelidir; yüzde elli'sinde çatlama olduğunda cevizin hasata geldiğini gösterir.
- 01:24Hasat Zamanının Önemi
- Taze satmak için hasat eden ve kuru satmak için bekleyen iki farklı yetiştirici kitlesi bulunmaktadır.
- Kuru satmak isteyen yetiştiriciler erken hasat yapmamalıdır, aksi takdirde cevizlerde pamukçuk (bozulma) ve küflenme sorunları meydana gelir.
- Erken toplanan cevizlerde ağaçta ve meyvede hasar oluşur.
- 03:15Ceviz Bahçelerinde Karşılaşılan Sorunlar
- Bu sene karşılaşılan en büyük sorunlardan biri ağacın yapraklarını erken dökmesi ve kararmasıdır.
- Bu durum genellikle ilacın o bölgeye gitmemesinden veya tam ilaçlanmamasından kaynaklanır ve antraknoz hastalığı veya irrina (erken yaprak yanıklığı) gibi hastalıkları gösterir.
- Susuzluk durumunda da yaprakta kurumalar ve sararmalar meydana gelir.
- 04:25Kabuklu Bit Zararı
- Uç yapraklar ve ince zayıf dallarda meydana gelen kurumaların en büyük sebebi kabuklu bitlerdir.
- Kabuklu bitler (sen joje kabuklu biti) ağacın öz suyunu emerek beyaz pamukçuklar şeklinde görünür.
- Bu bitler ağacın vitaminine ortak olur, cevizlerin içinde uç boşluğu veya yarı dolgunluk oluşur ve ağaç güçsüz kalır.
- 06:43Sen Joje Kabuklu Biti ve İç Kurdu Mücadelesi
- Sen joje kabuklu biti ilaçlaması genellikle kışın, ocak ayında yağlı ilaçlar veya insektisit içeren yağlı ilaçlarla yapılır.
- Sen joje kabuklu biti basite alınabilecek bir zararlı değil, dikkat edilmesi ve önlem alınması gereken, iç kurdu kadar zarar veren bir zararlıdır.
- İç kurdu ile mücadele sadece bir dönemde değil, genelde otuzdört ilaçlama ile yapılabilir çünkü güveler üç-dört döl bırakır ve zamanları vardır.
- 08:16İç Kurdu İlaçlama Zamanlaması
- İç kurdu girdiği zaman ilaçla yıkasanız dahi mücadele edemezsiniz, iç kurdu gelmeden yumurtasını bırakmadan mücadele yapmanız gerekir.
- Fındık büyüklüğüne geldiği zaman ve tam olgunluk dönemi haziran sonunda ilk ilaçlama yapılmalıdır.
- Ağustos ayında gelen iç kurdu meyvemize zarar vermez ama dış yeşil aksamında ve tahta kabuğunda görüntü kirliliği yapar.
- 09:24Sen Joje Kabuklu Biti ve Pamuklu Bitin Zararı
- Sen joje kabuklu bitinin zararı kışa doğru kırmızı noktalar şeklinde görülür.
- Sen joje kabuklu bitinin zararı ve pamuklu bitin zararı bu bölgede ortak bir zarar olarak görülür.
- İçkurdu genelde meyvenin iç kısımlarındaki meyvelerde iki tane meyvenin tam birleştiği yerlerden güveler yumurtasını bırakır ve zarar yapmaya başlar.
- 10:24Makro ve Mikro Element Eksiklikleri
- Makro ve mikro element eksikliklerinden kaynaklanan zarar vardır, özellikle potasyum ceviz için olmazsa olmazdır.
- Topraklarda potasyum olsa da kalsiyumun fazla olması veya kirecin fazla olması potasyum elementinin alımını engelleyebilir.
- Potasyum elementinin alımını engellediği zaman meyvemizin içini dolduramaz, şekil bozukluğu veya kalibrede düşüklük oluşur.
- 11:45Mantar Hastalıkları
- Otuzbeş derece C'yi geçtikten sonra sıcaklıkta yağan yağmur aşırı derecede mantar popülasyonunu arttırır.
- Marmara, Karadeniz ve İç Anadolu'da yağmur arkası açan güneş, otuzbeş derecelik sıcaklık, antraknoz ve irvinya (ateş yanıklığı) hastalığını cevizlerde gösterir.
- Antraknoz ve irvinya hastalığı uç bölgelerdeki yaprak dökülmeleri ve ani kahverengileşip dökülmelerle görülür.
- 12:24Bakteriyel Yanıklık
- Bakteriyel yanıklık cevizlerde yaptığı hasar, ilk ilaçlaması yaprakları tomurcukların patlamaya başladığı zaman bakır oksit ve bakır hidroksit ilaçlarıyla başlar.
- Bakteriyel yanıklığın tek tedavisi bakır ilaçlarıdır, çiçek burnunda başlayıp tüm meyveye yayılır.
- Bakırlı ilaçlar fare kulağı büyüklüğünde ve yaprağın tam büyüklük zamanına gelinceye kadar üç-dört sefer uygulanmalıdır.
- 13:23Güneş Yanıklığı
- Güneş yanıklığı meyvemizin otuzbeş derece C sıcaklığı açtığında güneşe doğru bakan tarafında olur.
- Güneş yanıklığı olduktan sonra atılan ilaç bir fayda vermez, meyvemizin iç bölgesi hafif esmerleşme ve kahverengileşme gösterir.
- Güneş yanığı ile mücadele etmemizde kaliteli kaolin kullanmamıza bağlıdır, kaliteli kaolin beyaz lekeler bırakır.
- 15:19Fusarium Kök Çürüklüğü Hastalığı
- Fusarium kök çürüklüğü hastalığı çok yaygın bir hastalıktır, ağacın yeşil devam etmesine rağmen meyvesi üzerinde aniden kurumalar meydana gelir.
- Fusarium hastalığının sebepleri kökte su birikmesi (karasu) ve drenaj yapılmadan sulanmasıdır.
- Bu hastalığın tek önlemi drenajdır, ceviz dikimi yapacak kişilerin çukur bölgesine çakıllı dere mili ile doldurması veya drenajı yapılmış toprağa yükselterek sırta dikim yapması gerekir.
- 17:06Pusaryum Hastalığı ve Tedavisi
- Pusaryum hastalığı bulaştığında ilaçlı tedavisi çok zor olup, piyasada bulunan ilaçlar etkili olmamaktadır.
- Hastalıklı ağaçta, bazı dallar kurumuşken sadece bir dalı yeşil kalabilir, bu durum köklerdeki hastalık nedeniyle oluşur.
- Hastalığın tedavisi için ağacın tamamen çıkarılıp, yerin dezenfekte edilmesi, kireçlenmesi ve göztaşı ile en az bir yıl bekletilmesi gerekir.
- 19:04Hastalığın Yayılma Nedenleri
- Pusaryum hastalığı özellikle yağışlı bölgelerde, nemi kapması ve ağacın kökünün hastalığı kapmasıyla başlar.
- Yüksek sıcaklıklarla birlikte hastalık aktif hale gelir ve kökün çürümesiyle ağacın bağlantısı kesilir, ani ölümler gerçekleşebilir.
- Özellikle Temmuz sonu ve Ağustos başlarında bu hastalığı görmek mümkündür.
- 19:43Hasat ve Ağaç Bakımı
- Hasat mevsiminde ağaca çok kötü zararlar verilebilir, özellikle ağacı sürekli sallama, halkasını yanlış yere bağlama veya kumlu topraklardaki silkeleme taktiği zararlıdır.
- Makinalaşma nedeniyle makine yoluyla silkeleme yapılmakta ve ucuz temin edildiği için makinalı hasat tercih edilmektedir.
- Hasattan sonra yeni yapılmış aşılı ağaçlarda budama yapılması, sürgünlerin temizlenmesi ve kışa bırakılmaması gerekir.
- 22:14Hasat Teknikleri
- Taçlandırılmış ağaçlarda traktör tek yöne çekilip halka takılamaz, ağacın yatış yönüne ters bir vaziyette çekilmelidir.
- Kayışlar boğum yerlerine denk getirilmeli, düz yere konulmamalıdır ki ağacın kabuğuna zarar vermesin.
- Kayışlar iki sene hasat edildikten sonra deforme olabilir ve ağacın kabuk kısmını silkelerken zarar verebilir, bu nedenle keçe kullanılabilir.
- 25:05Hasat Süreci
- Hasat öncesi bakımlar mutlaka yapılmalı, yağlanma gibi işlemler önceden yapılmalıdır.
- Hasat yapan kişinin eğitimli ve profesyonel olması gerekir, ağaç kolay yetişmez.
- Hasat sırasında dal hafif esnetilmeli, çok fazla çekilmemeli ve silkeleme işlemi uzun tutulmamalıdır.
- 28:34Kayışların Ceviz Ağaçlarına Verdiği Zarar
- Kayışlar ceviz ağaçlarına zarar veriyor, özellikle ağacın boğum ve kabuk kısımlarına takılıyor.
- Kayışlar ağacın piston yardımıyla silkeleme yaparak kabuk bölgesini ısıtarak yakıyor ve ağaçta mantari hastalıklar veya deformasyonlar oluştuğunda ağaç üzülmüş oluyor.
- Kayışın bağlandığı bölgede görülen zararlar, ceviz yetiştiriciliğinde önemli bir sorun oluşturuyor.
- 29:41Ceviz yetiştiriciliğinin zorlukları
- Ceviz hasatı ve bakımı çok önemli, Türkiye'de gösterildiği için daha kolay olduğu söylense de aslında takip, hassasiyet ve dikkat gerektiren pahalı bir sektör.
- Ceviz uzun tüketimi ve dayanımı olan, dünyaca bilinen, sevilen ve yenen bir meyve çeşidi.
- Cevizler tek yıllık değil, yaklaşık 50-100 yıl aktif çalışan, 200-300 yıl yaşayan ve meyve veren ağaçlardır.
- 30:41Ceviz fidanlarının dikimi
- Ceviz fidanlarının dikimi sırasında hastalıklı fidanlar ve sökülmüş fidanlar alınmamalı, sökümü yapıldıktan kısa süre sonra toprağa dikilmeli.
- Çok uzun süre kumda bekleyen fidanlar genelde tutum zorluğu yaşıyor.
- Ocak-Şubat, Mart ayına kadar dikim yapılabilir, Mart sonuna kadar dikim gerçekleştirilebilir, erken sökülmüş fidanlar %70'i tutmayacaktır.
- 32:30Ceviz yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gerekenler
- Ceviz yetiştiriciliğinde Saint Joje kabukluda veya pamukluda kırmızı örümcek zararı da büyük zararlara sebebiyet verebiliyor.
- Kırmızı örümcek için iç kurduna atılan ilaçlar etkili değil, ayrı bir ilaçlama yapılması gerekiyor.
- Cevizde antraknoz hastalığı ve işkurdu zararlısı dışında yaklaşık 10-12 çeşit hastalık ve zararlısı bulunuyor.
- 33:24Pasakarı zararı ve mücadele
- Pasakarı (akarisitlerin yaptığı zarar) özellikle elma ve armutta etkili olan, meyvenin üzeri zımparalanmış gibi kahverengi pütürlü bir doku oluşturan bir zarar.
- Pasakarı cevizin içine zarar vermese de kalibresinde düşüklük meydana getirebiliyor.
- Pasakarının etkili maddeleri var ve erken mücadeleye başlandığında herhangi bir zarar yaşanmıyor.
- 34:47Ceviz Bahçelerinde Hastalık ve Zararlılarla Mücadele
- Sezon başında bölgede hastalıklarla mücadele takvimi uygulanmış, bu takvime uyanlar sezonu sağa çıkarmış, uymayanlar hasarlı ve yarı dolu ağaçlar sezonu geçirmiş.
- Bakım çok önemlidir, özellikle yabancı ot temizliği hastalıklarla ve zararlılarla mücadelede etkilidir çünkü yabancı otlar konukçu durumdadır.
- Yabancı otlarla mücadele için ot kesim araçları ve herbisitler kullanılabilir, ancak kök bölgesine yanaşmamak ve derin sürüm yapmamak gerekir.
- 36:08Hastalıklara Yakalanmamak ve İlaçlama Uygulamaları
- Önemli olan ağaçları hastalığa yakalatmamaktır, hastalığa yakalattıktan sonra tedavi çok fayda vermez.
- Mücadele on iki ay yapılması gereken bir süreçtir, kışın bir-iki defa uygulama ve yazın sıkı takiple ilaçlama yapılması gerekir.
- İlaçlamaların kalibresini doğru yapmak ve ağacın tamamını ıslatacak şekilde devirli kullanmak önemlidir.
- 37:24Ceviz Bahçelerinde Yaygın Hastalıklar
- Ceviz bahçelerinde irvinya ateş yanıklığı ve antraknoz gibi hastalıklar yoğun bir şekilde devam etmektedir.
- Cevizin sadece üç-dört trilli hastalığı değil, on-on iki hastalığı vardır çünkü yoğun popülasyonlu dikimlerle hastalık periyodu genişlemektedir.
- Türkiye'nin hemen hemen her bölgesinde ceviz dikimi gerçekleştiği için hastalık ve zararlı periyodu da genişlemektedir.
- 38:56Ceviz Hasatı ve Kurutma
- Cevizler taze satımı için veya kurutulup tüketiciye ulaştırılabilir.
- Kurutmada nemini doğru almak gerekir, geleneksel kurutma iki-üç günde, makinalaşma ile yaklaşık yirmidört saatte ceviz kurutulabilir.
- Kurutmada nem kalmaması gerekir, aksi takdirde cevizde paslaşma, kuruya dönme ve pamukçuk (küflenme) meydana gelir.
- 40:23Ceviz Hasat Periyodu ve Türkiye'deki Ceviz Üretimi
- Ceviz hasatı Ağustos'un yirmi'sinde başlayıp Ekim'in yirmi'sine kadar devam eder, Marmara'da daha erken, İç Anadolu ve Doğu Anadolu'da daha geç hasat edilir.
- Aynı çeşit olmasına rağmen soğukluk ve iklim periyodundan dolayı on-onbeş gün fark olabilir, yerli çeşitler daha erken hasat edilir.
- Türkiye'de kendi kendine yetebilen bir ülke haline doğru ilerleniyor, yaklaşık beş-on yıl sonra kendi cevizimizden bahsedilebilir.
- 41:54Cevizin Önemi ve Programın Kapanışı
- Ceviz buğday kadar önemli bir meyvedir, proteini ve beyne olan gümüş iyonunun faydasıyla çocukların da ceviz tüketmesi gerekir.
- Programda hasat ve kurutma konuları gelecek programlarda gösterilecektir.
- Konuşmacı otuz yılda bu sektörde gördüğü ve okuduğu bilgileri paylaşıyor, kendisinin de bir ceviz yetiştiricisi olduğunu belirtiyor.