Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan, Kırgız edebiyatının usta yazarı Cengiz Aytmatov'un "Gün Olur Asra Bedel" (ilk basıldığında "Gün Uzar Yüz Yıl Olur" adıyla) adlı eserini tanıtan bir kitap inceleme programıdır.
- Video, Aytmatov'un 1928'de Kırgızistan'da doğumundan başlayarak hayatını kronolojik olarak anlatmakta ve ardından eserin ana hikayesini özetlemektedir. Roman, 24 saat süren bir zaman diliminde bir rejimin yüz yılını anlatırken, Boranlı adlı bir demiryolu istasyonunda geçen hikayenin başlangıcını ve Yedigey, Ukubala, Zarife, Kazan Gap Sezer ve Abu Talip Kutbayev gibi karakterlerin hayatlarını ele almaktadır.
- Programın sonunda, eserin efsaneler, türküler ve aşk öyküleriyle zenginleştirilmiş olduğu belirtilerek, izleyicilere eserin tadına varmaları tavsiye edilmektedir.
- 00:40Cengiz Aytmatov ve "Gün Olur Asra Bedel"
- Kırgız edebiyatının usta yazarı Cengiz Töreku Aytmatov'un "Gün Olur Asra Bedel" adlı eseri tanıtılacaktır.
- Eserin adından bitmeyen bir gün anlamı çıksa da içeriğinde bir günlük zaman diliminde binlerce yılın öyküsü anlatılmaktadır.
- Aytmatov, aşk, sevgi, hüzün gibi temaları lirik, mitolojik ve kozmik anlatımlarla süsleyen bir yazardır.
- 01:39Aytmatov'un Hayatı
- Aytmatov, 1928 yılında Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'e bağlı Şeker köyü'nde doğmuştur.
- Çocukluğunu Şeker köyünde geçiren yazar, babasını kaybettiğinde ilkokulu okumuştur.
- 1946'da Kazakistan'ın Jumbol kentine Veteriner Teknik Okulu'na giden Aytmatov, 1953'te Veteriner olarak eğitimini tamamlamıştır.
- 02:50Edebiyat Kariyeri
- 1956-1958 yılları arasında Gorki Edebiyat Enstitüsü'nde eğitim gören Aytmatov'un ilk eserleri 1957'de gazetelerde yayınlanmıştır.
- 1958'de "Cemile" adlı eseri Fransız yazar Louis Aragon tarafından çevrilmiş ve Aragon'un "dünyanın en güzel aşk hikayesi" olarak tanımlanmıştır.
- 1963'te "Steplerden ve Dağlardan Hikayeler" adlı eseriyle Lenin Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır.
- 04:23Eserleri ve Dil Bilgisi
- 1980'de "Gün Olur Asra Bedel", 1985'te "Dişi Kurdun Anıları" adlı romanlarını yayımlamıştır.
- Aytmatov, eserlerini hem Kırgızca hem Rusça yazarak iki dilde çalışmayı tercih etmiştir.
- 1983'te büyük Sovyet Edebiyat Ödülü'nü ikinci kez kazanan Aytmatov, bir süre diplomatik görevler üstlenmiştir.
- 05:53"Gün Olur Asra Bedel" Eseri
- Eser, 24 saat süren bir zaman diliminde bir rejimin yüz yılı anlatılırken, binlerce yıl söylencelerden, destanlardan ve türkülerden yola çıkılarak aktarılır.
- Mekan, İslık Gölü çevresinde, sonsuz rüzgarı ve kumuyla yalnızca yük trenlerinin durduğu bir tren istasyonudur.
- Öykü, Boranlı Yedigey'in arkadaşı Kazan Gap'ın ölümünü haber almasıyla başlar.
- 06:35Eserin Başlangıcı
- Eserin giriş bölümünde aç tilkinin av arayışları anlatılır.
- Tilki, demiryoluna yaklaşırken hem korktuğu hem de kendine çekildiği bir yol üzerinde trenlerin geçişini izler.
- Sonsuzluğun ortasında soğuk bir kış gecesinde nöbetteyken karısı Kazan Gap'ın öldüğünü bildiren Boranlı Yedigey'in hayatındaki en uzun gün başlar.
- 08:07Boranlı Yedigey'in Hayatı
- Boranlı Yedigey, karısına nöbeti alması ve birini yollaması için istasyon şefi Şahmerdan'a ulaşır.
- Şahmerdan, kazanın ölümüne aldırmazken, Yedigey onun 30 yıllık arkadaşı olduğunu ve onu boş bir odada tek başına bırakamayacağını söyler.
- Yedigey, gece yarısı Kazan Gap'ın yanına gidip dua etmek ve Yasin okumak istemektedir.
- 10:02Kazan Gap'ın Hikayesi
- Boranlı Yedigey, savaş sırasında travma sonucu erken terhis edilip köyüne dönmüştür.
- Karısı Ukubala'yı da alarak demiryollarında iş bulma umuduyla köyünden ayrılmışlardır.
- Kazan Gap ile tanışıp onun yanına alınmışlardır ve Kazan Gap'ın devesi Akmaya'nın soyundan geldiğine inanmaktadır.
- 10:38Nayman Ana Efsanesi
- Efsaneye göre, Huanan adlı saldırgan bir kabile Nayman Ana'nın köyüne saldırır ve esir aldıkları erkeklerin başına devenin boyun derisini geçirirler.
- Nayman Ana'nın oğlu Koleman savaşta kaybolur ve uzun yıllar sonra mankurt olarak bulunur.
- Juan Juanlar, Koleman'a emir verip annesini öldürmesini isterler ve oğlu annesini öldürür, binicisiz kalan devesi Akmaya bozkırda kaybolur.
- 11:52Boranlı ve Uzay İstasyonu
- Nayman Ana'nın ölümüyle bozkırda yeni bir kuş ortaya çıkar ve bu kuş "Dönen Bay" diye çığlık atmaktadır.
- Kazan Gap bu mezarlığa gömülmeyi vasiyet etmiştir.
- Boranlı halkı günlük işlerini sürdürüp çocuklarını büyütürken, İslık Gölü içindeki uzay istasyonunun varlığını pek hissetmezler.
- 12:25Abu Talip Kutlubayev Ailesi
- Bir kış günü Boranlı'ya Abu Talip Kutlubayev ailesi ile gelirler.
- Savaştan önce öğretmen olan Abu Talip, savaş sırasında Almanlara esir düştüğü için işbirlikçi suçlaması ile iş bulamamıştır.
- Karısı Zarife de kocası gibi öğretmen olmasına rağmen demiryolu işçisi olarak çalışır ve çocuklarının eğitimiyle uğraşırken diğer çocukları da zaman ayırır.
- 13:39Abu Talip'in Tutuklanması
- Abu Talip, Kutlubayev'in en yakın arkadaşı olduğu iddia edilerek sorguya çekiliyor.
- Sorgulama sırasında, Kutlubayev'in yazdıklarını ve "dönen baykuş" hakkında bilgileri sorgulayıcılar tarafından ortaya konuyor.
- Abu Talip suçlamalara karşı çıkıyor ve sorgulama sonunda tutuklanıp götürülüyor.
- 15:41Abu Talip'in Ölümü ve Zarife'ye Duyurulması
- Abu Talip'in tutukulmasından sonra ondan haber alınamıyor ve yazılan dilekçeler cevapsız kalıyor.
- Kazangap şehre gittiğinde Abu Talip'in öldüğünü öğreniyor ve bu bilgiyi Yedigey ve Ukubala ile paylaşıyor.
- Abu Talip'in ölümü Zarife'ye, onun mektubunu alması için şehre götürülmesiyle duyuruluyor.
- 16:40Yedigey'in Duyguları ve Zarife'nin Köyden Ayrılması
- Yedigey, Zarife'ye karşı duyguları değişmiş ve Abu Talip'in çocuklarına gerçek baba olmayı düşünmeye başlıyor.
- Bu duyguları Kazangap tarafından seziliyor ve Zarife, bu durumu öğrenince şaşkına dönmektedir.
- Boranlı olmadığı bir gün, Kazangap'ın yardımıyla Zarife çocuklarını alıp köyü terk ediyor.
- 17:17Kitabın Sonuçları ve Kapanışı
- Kazangap'ın Ana Beyit mezarlığına gömüldüğü ve uzay istasyonu için ayrılan geniş alanda tel örgülerin arkasında olduğu belirtiliyor.
- Abu Talip'in resmi belgeyle öldüğü söylenirken, Yedigey'in Zarife'yi bulup bulamadığı ve karısının durumu öğrendiğinin belirsiz olduğu ifade ediliyor.
- Program, Cengiz Aytmatov'un "Gün Olur Asra Bedel" adlı eserini tanıtmaya çalışarak sona eriyor.