Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi dersinin beşinci ünitesi olan "Küreselleşen Dünya" konusunu ele almaktadır.
- Videoda 1980'li yıllardan itibaren SSCB'de yaşanan değişimler, Mihail Gorbaçov'un Glasnost ve Perestroika reformları, Doğu Avrupa ülkelerinin bağımsızlık süreçleri, Türk Cumhuriyetleri'nin bağımsızlıkları ve Serebrenica soykırımı gibi önemli olaylar anlatılmaktadır. Ayrıca Kuzey Kıbrıs sorunu, Bağımsız Devletler Topluluğu, Mavi Akım projesi ve Stanislav Petro gibi konular da ele alınmaktadır.
- Video, soru-cevap formatında ilerlemekte ve beşinci ünitenin sonunda tamamlanmaktadır. Konuşmacı, bu video serisinin sonunda Erkan Tigit YouTube kanalında soru çözümleri yapacağını belirtmektedir.
- 00:14SSCB'nin Dağılması
- 1980'li yıllardan itibaren SSCB'de yönetim tarafından değişiklikler yapılmaya başlanıyor ve bu durum uluslararası dengelerde Sovyetler Birliği'nin durumunda sarsmaya başlıyor.
- 1985'te iktidara gelen Mihail Gorbaçov, Sovyet komünizmin yapısını değiştirmeye karar vererek "glasnost" (açıklık ve şeffaflık) ve "brest tarika" (yeniden yapılanma) adını verdiği reformları uygulamaya koyuyor.
- Gorbaçov'un politikaları nedeniyle SSCB'ye bağlı ülkeler teker teker bağımsızlıklarını ilan etmeye başlıyor, Rusya Federasyonu lideri Boris Yeltsin Haziran 1990'da bağımsızlığını ilan ediyor.
- 01:28Doğu Avrupa'daki Değişimler
- 1989'da Macaristan Komünist Partisi Marksizm'den vazgeçiyor, 1990'da Polonya'da Sosyal Demokrasi Partisi adını alıyor.
- Çekoslovakya'da meydana gelen Kadife Devrim sonucu ülke Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere ikiye ayrılıyor.
- 1990'da Doğu Almanya ve Batı Almanya birleşiyor.
- 01:56Bağımsız Türk Cumhuriyetleri
- Azerbaycan 1918'de Mehmet Emin Resulzade önderliğinde bağımsız oldu, ancak bir süre sonra SSCB Azerbaycan'ı yönetime bağlıyor.
- Eylül 1991'de Cumhurbaşkanlığı seçimini Halk Cephesi lideri Ebulfez Elçibe kazanıyor ve Türkiye Azerbaycan'ı tanıyan ilk ülke oluyor.
- Azerbaycan'ın yaşadığı en önemli sorun Dağlık Karabağ sorunu olup, 1993'te Azerbaycan topraklarının %25'i Ermeniler tarafından işgal ediliyor ve Hocalı Katliamı yaşanıyor.
- 03:23Orta Asya Türk Devletleri
- Kazakistan 1991'de bağımsızlığını ilan ediyor, ilk devlet başkanı Nur Sultan Nazar Bey'dir ve Türkiye Kazakistan'ı tanıyan ilk ülke oluyor.
- Kırgızistan 1991'de Askar Akayev öncülüğünde bağımsızlığını kazanıyor ve Türkiye Kırgızistan'ı tanıyan ilk ülke oluyor.
- Özbekistan 1990'da bağımsızlığını kazanıyor, ilk cumhurbaşkanı İslam Kerim Odur ve Türkiye Özbekistan'ı tanıyan ilk ülke oluyor.
- Türkmenistan Saparmurat Niyazov önder önderliğinde 1991'de bağımsızlığını ilan ediyor ve Türkiye Türkmenistan'ı tanıyan ilk ülke oluyor.
- 04:59SSCB'nin Sonlanması
- 1991'de Rusya liderliğinde Beyaz Rusya ve Ukrayna SSCB'nin sona erdiğini ilan ediyor ve Bağımsız Devletler Topluluğu kurduklarını açıklıyorlar.
- Gorbaçov bu karar tanımıyor ve 11 devletin katılımıyla Kazakistan'ın Almata şehrinde zirve yapılıyor.
- 2008 yılında Almata toplantısıyla 1991'de SSCB fiilen son verildi ve Gorbaçov BDT'nin kurulmasından sonra devlet başkanlığından istifa ediyor.
- SSCB'den ayrılan ilk devlet Gürcistan, SSCB'den ayrılan ilk Türk Müslüman devleti Azerbaycan oluyor.
- 05:57Avrupa Birliği
- Avrupa Ekonomik Topluluğu, 7 Şubat 1992'de imzalanan ve 1993'te yürürlüğe giren Mastricht Antlaşması'nın imzalanmasıyla Avrupa Birliği adını alıyor.
- 1985 Schengen Antlaşması ile AB üye ülkeler arasında pasaport kontrolü kaldırılıyor.
- Kopenhag Kriterleri, Avrupa Birliği'nin genişlemesinin merkezi Doğu Avrupa devletlerinde kapsayacağını kabul ediyor ve başvuruda bulunan ülkelerin tam üyeliğe kabul edilmeden önce karşılaması gereken kriterleri belirtiyor.
- Türkiye'nin Avrupa ile ilişkilerinin başlangıcı 1959'da Avrupa Ekonomik Topluluğu'na üyelik için başvuruda bulunmasıyla başlamış, 1963'te Ankara Antlaşması imzalanıyor.
- 1 Ocak 1996'da Gümrük Birliği Anlaşması imzalanıyor, 1999'da Helsinki'de yapılan AB zirvesinde Türkiye oy birliği ile AB'ye aday ülke olarak kabul ediliyor.
- 17 Aralık 2004'te Brüksel'de toplanan AB zirvesinde Türkiye'nin siyasi kriterleri yeterli ölçüde yerine getirildiği belirtiliyor ve katılım müzakerelerine 3 Ekim 2005'te başlanması kararlaştırılıyor.
- 07:50Balkanlar'da Yeni Oluşum Süreci
- 1987'de Tito'nun ölümünden sonra Miloseviç darbe ile ülkenin başına geliyor, Kosova ve Voyvodina'ya verilen özerklik hakkını reddediyor ve Büyük Sırbistan hayaliyle katliamlara başlıyor.
- Serebrenica bölgesinde Sırplar, Hollandalı generallerin ve askerlerin gözleri önünde yüzlerce, binlerce Bosna Hersekli Müslümanı soykırım yapıyor.
- Mavi kelebekler, Serebrenica soykırımının simgesi oluyor ve ölen insanların gömüldüğü yerlerde mavi kelebeklerin yoğunlukta olduğu yerler kazılıyor.
- NATO askeri kuvvetleri Sırbistan'ı alıyor ve Türkiye ilk defa Kore Savaşı'ndan sonra ilk defa bir askeri harekata katılıyor.
- 1995'te Miloseviç, Hırvatistan Cumhurbaşkanı Taçman ve Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç tarafından savaşı bitiren Dayton Anlaşması imzalanıyor.
- Aliya İzzetbegoviç'e "Bilge Kral" lakabı verilmiştir.
- 10:07Türkiye'nin Dış Politikası
- Doğalgazının Karadeniz'in altından döşenecek bir boru hattı ile Samsun'a ulaşmasını sağlayan Mavi Akım Projesi Türkiye-Rusya ilişkilerini geliştiriyor.
- Yunanistan Kardak kayalıklarını sahip çıkıyor ve Türkiye bir operasyonla kayalıkları öbür adacı kısmına asker çıkartıyor, böylece iki ülke askerlerini geri çekerek kriz sona eriyor.
- Türkiye ile Yunanistan arasında devam eden en büyük sorun Kıbrıs sorunu olup, bu sorunun çözümü için Türkiye Taşın Raporunu uygulamaya koyuyor ve iki taraf arasında bir referandum yapılıyor.
- 11:08Kuzey Kıbrıs Referandumu
- 2004 yılında yapılan referandumda Türk tarafı istekliydi, ancak Kuzey Kıbrıs Türk olmasına rağmen karşı taraf bu teklifi reddetti.
- Bu durum Türkiye'nin elini kuvvetlendirmiş durumda ve çözüm sürecinde kendilerini haklı göstermeye çalışıyorlar.
- 11:32Tarih Soruları
- Bağımsız Devletler Topluluğu, dünyanın önemli doğal kaynakları ve sanayi potansiyelidir.
- 1985'te Sovyetler Birliği'nin başına geçen Mihail Gorbaçov, Sovyet ekonomisini düzeltmek ve Doğu bloğunun çağ yapısını sağlamak için açıklık ve yeniden yapılanma politikaları uygulamıştır.
- Hocalı Katliamı, Kırgızistan'ın yetiştirdiği ünlü edebiyatçı Cengiz Samsun'a ulaşmasını sağlayan Mavi Akım Projesi ve 1983'te ABD'nin SSCB nükleer savaşın döndürdüğü için 2004 senesinde kendisine Dünya vatandaşı ödülü verilen Rus komutan Stanislav Petrodur.
- 12:23Video Serisi Hakkında
- Bu video, Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi videolarının serisinin beşinci ve son bölümüdür.
- Erkan Tigit YouTube kanalında bu videolarla ilgili soru çözümleri yapılacaktır.
- Daha geniş bir şekilde nokta atışları yapılacak ve izleyiciler YouTube'dan faydalanabilirler.