Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan çağdaş Türk ve dünya tarihi hakkında kısa notlar içeren bir eğitim içeriğidir.
- Video, Arap-İsrail savaşları, Pakistan'ın bağımsızlığı, Kuzey Afrika'daki bağımsızlık mücadeleleri, SEATO ve Afrika Birliği Teşkilatı gibi uluslararası örgütlerin kuruluşu, Türkiye'deki çok partili hayata geçiş, Soğuk Savaş dönemi, Küba Bunalımı, Vietnam Savaşı, Afganistan işgali ve Camp David Antlaşması gibi önemli tarihsel olayları kronolojik olarak anlatmaktadır. Her olay için kısa ve öz bilgiler sunularak, tarih derslerinde kullanılabilecek temel bilgiler aktarılmaktadır.
- 00:10Arap-İsrail Savaşları
- İsrail devleti'nin kuruluşundan bir gün sonra Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak İsrail'e savaş açmış, aylarca süren savaşları İsrail kazanmıştır.
- İsrail bu savaşlarda Filistin'in büyük kısmını ve Kudüs'ün batı kesimini ele geçirmiştir.
- Arap-İsrail savaşları 1948-49, 1956, 1967 ve 1973 yıllarında gerçekleşmiştir.
- 00:49Mekik Diplomasisi ve Türkiye'nin Filistin Tutumu
- 1973 Arap-İsrail savaşı BM kararı doğrultusunda sona ermesine rağmen barış sağlanamamış, ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'in Tel Aviv ile Arap başkentleri arasında yaptığı ziyaretler sonunda barışa giden yol açılmıştır.
- Türkiye 1988'de Filistin'i bağımsız devlet olarak tanıyan ilk NATO üyesidir.
- 01:36Pakistan'ın Bağımsızlığı
- İkinci Dünya Savaşı yıllarında Hindistan'daki Müslümanlar, Hindistan egemenliğinde yaşamak istemediklerini belirterek ayrı bir devlet kurmak istediklerini belirtmişlerdir.
- 1940'ta Lahor'da toplanan Müslümanlar Birliği Cemiyeti Kongresi, Hindistan'dan ayrı olarak bağımsız bir Pakistan devleti kurulmasını kararlaştırmıştır.
- Pakistan 14 Ağustos 1947'de bağımsız olmuştur.
- 02:20Kuzey Afrika'daki Bağımsızlık Mücadeleleri
- Tunus, Fransızlara karşı bağımsızlık mücadelesine 1932'de başlamış ve 1956'da bağımsızlığına kavuşmuştur.
- Fas, Fransa ve İspanya'nın işgaline uğramış ve bu iki devlet arasında paylaşılmıştı, 1956'da bağımsızlığına kavuşmuştur.
- Cezayir 1830'da Fransa tarafından işgal edilmiştir, 1945 yılında bağımsızlık için ayaklanan Cezayir, 1962'de bağımsızlığına kavuşmuştur.
- Libya 1912'de İtalya'nın hakimiyetine girmiş, İkinci Dünya Savaşı'nda işgale uğrayarak İngiltere ve Fransa'nın yönetimine girmiştir, Birleşmiş Milletler'in kararıyla 1951'de bağımsızlığına kavuşmuştur.
- 1977'de Cibuti Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Afrika'da bağımsızlığına kavuşmayan ülke kalmamıştır.
- 03:45Uluslararası Örgütler
- 1954 yılının ortalarında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin yayılmacı girişimlerini önleyebilmek için Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri SEATO adı verilen örgütü kurdular.
- 31 Afrika ülkesinin temsilcileri Mayıs 1963'te Afrika'nın en eski bağımsız ülkesi Habeşistan'ın başkentinde toplanarak Afrika Birliği Teşkilatını kurdular.
- 1955 Bandung Konferansı sırasında Afrika'da beş bağımsız devlet mevcut iken, Mayıs 1963'te Afrika Birliği Teşkilatı kurulduğunda bu sayı otuzbir'e ulaşmıştır.
- 1955 Türkiye, Irak, İran, İngiltere ve Pakistan arasında oluşturulmuş bir paktır, Irak'ın pak'tan çekilmesi üzerine paktın merkezi Ankara'ya taşınmış ve paktın adı CENTO'ya dönüştürülmüştür.
- 1979'da İran ve Pakistan CENTO'dan ayrılınca pakt işlevini yitirmiştir.
- 05:33Çok Partili Hayata Geçiş
- 1945'te işadamı Nuri Demirağ başkanlığında Milli Kalkınma Partisi kuruldu, ülke genelinde etkili olamayan bu parti seçimlere gidemeden kapanmıştır.
- Adnan Menderes, Celal Bayar, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü CHP'den ayrılarak Ocak 1946'da Demokrat Parti adıyla yeni bir parti kurdular, halk bu partiye Demir Kırat adını vermiştir.
- 14 Mayıs 1950'de yapılan seçimlerde Demokrat Parti kesin bir zafer kazanarak 408 milletvekili çıkardı, CHP ise 69 milletvekilliği kazanabildi.
- Demokrat Partinin genel başkanı Celal Bayar, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaşkanı seçildi, parti genel başkanlığına getirilen Adnan Menderes başbakanlığa getirildi.
- 27 Mayıs 1960 tarihinde askeri darbe yaşanmış, Demokrat Parti böylece kapatılmıştır, partinin önde gelen isimleri Adnan Menderes, Hasan Polatkan, Fatin Rüştü Zorlu gibi bakanlar idam edilmiştir.
- 07:21Yumuşama Dönemi ve Küba Buhranı
- Yumuşama, Doğu-Batı ilişkilerinde çatışma ve gerginliğin azaldığı bir süreçtir, bu dönem Doğu ve Batı blokları arasında sürdürülen silahlanma yarışını durdurma, bazı silahlarda sınırlandırmaya gitme dönemidir.
- 1959'da Küba'da darbe sonucu ABD yanlısı diktatör Batista'yı devirerek yönetimi ele geçiren Fidel Castro, komünizme dayalı bir yönetim kurmak için Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği yanlısı bir politika izlemeye başlamıştır.
- Castro, muhtemel bir ABD müdahalesine karşı Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile ilişkilerini sıkılaştırmıştır, bunun üzerine Amerika'nın Küba siyaseti sertleşmeye başlamış, bütün bu gelişmeler Küba bunalımını ortaya çıkarmıştır.
- 08:28Nükleer Silahları Sınırlandırma Antlaşmaları ve Helsinki Nihai Senedi
- 1963 Ağustos 1963'te Amerika Birleşik Devletleri, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ve İngiltere arasında nükleer silahları sınırlandırma antlaşması imzalanmıştır.
- Dünyada birçok devlet bu antlaşmayı olumlu karşılarken, nükleer çalışmalarını sürdüren Çin ve Fransa bu üç devletin nükleer tekelini sürdürmek istediklerini, bu duruma karşı olduklarını belirterek antlaşmayı kabul etmemişlerdir.
- 1975 yılında Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de toplanan zirve, 1815 Viyana Kongresi'nden sonra Avrupa'da yapılan en geniş ve en kapsamlı toplantıdır.
- Helsinki Nihai Senedi, İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa'da oluşan sınır ihlallerinin kabul edilmezliğini, devletlerin toprak bütünlüğünün korunması ve iç işlerine karışılmaması gerektiğini, anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğini ilke olarak kabul etmiştir.
- 09:47Vietnam Savaşı ve Afganistan İşgali
- Amerika Birleşik Devletleri'nin 55 bine yakın askerini bu savaşta kaybetmesi, büyük maddi kayba ve can kaybına uğraması, Amerika'da bu savaş Amerika Birleşik Devletleri kamuoyu için nedeni anlaşılamayan, anlamsız ve amaçsız bir savaş haline düştü.
- Vietnam Savaşı Amerika için tam bir başarısızlık oldu, Amerika Kongresi de Başkan Johnson'ın yerine seçilen Nixon ABD askerlerini Vietnam'dan çekme kararı almıştır.
- Sovyetler 27 Aralık 1979'da Afganistan'ı işgal etmiştir, isgal hareketleri Batılı devletlerle tepkiyle karşılandı, Afgan direnişçileri Amerika Birleşik Devletleri'nden de destek alarak gerilla savaşı ile milli direnişi sürdürmüştür.
- 4 Nisan 1988'de Cenevre Antlaşması imzalandı, bunun üzerine Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Camp David Antlaşması imzaladı.
- 11:08Camp David Antlaşması ve İslam Konferansı Teşkilatı
- 1978'de Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile İsrail Başbakanı Begin arasında ABD öncülüğünde, ABD Başkanı'nın Camp David'de sempatizanı Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Henry Kissinger aracılık yapmıştır.
- Antlaşmaya göre İsrail 1965 Gazze Şeridinde Filistinlilere özerklik verilecekti, Mısır ise buna karşılık İsrail'i resmen tanıyacak, İsrail diplomatik ilişkiler başlatacaktı.
- Bu antlaşmanın imzalandığı açıklandıktan sonra diğer Arap ülkeleri Enver Sedat'a büyük tepki göstermiş, üstelik Mısır Arap Birliğinden de çıkarılmıştır.
- İslam Konferansı Teşkilatı 1969 İsrail'in işgal 1969'da Mescid-i Aksa'yı kundaklama denemesinden sonra 25 Eylül 1969'da İslam ülkeleri başkanları tarafından kurulan bir teşkilattır, bu teşkilata Türkiye'nin de içinde olduğu 57 ülke üyedir.
- Bu teşkilat İslam kabul edilen yerlerin güvenliğini sağlamak, İslam dayanışmasını oluşturmak gibi amaçlarla kurulmuştur.