Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, tarihçi arkeolog İpek Kobaner ile yapılan bir röportaj formatında olup, Özgün TV'de yayınlanmaktadır. Konuşmacı, Büyük İskender'in hayatını, askeri başarılarını ve imparatorluğunu kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Video, İskender'in 356 M.Ö.'de Makedonya'da doğumundan başlayarak, eğitimini, babasının ölümünden sonra kral olma sürecini, Pers İmparatorluğu'na karşı seferlerini, Darius ile olan savaşlarını ve 33 yaşında Babil'de ölümüne kadar olan süreci detaylı şekilde ele almaktadır. Ayrıca İskender'in ölümünden sonra imparatorluğun dört komutan arasında nasıl bölündüğü ve Helenistik Çağ'ın başlaması da anlatılmaktadır.
- Videoda İskender'in Aristo'dan aldığı eğitim, efsanevi atı Bucephalus ile ilişkisi, "yoldaşlar" olarak adlandırdığı arkadaşları, taktikleri ve stratejileri gibi detaylar da yer almaktadır. Ayrıca İskender'in Mısır'da İskenderiye kentini kurması, Amon tapınağındaki kehanet ve Roma İmparatorluğu'nun onun izinden gittiği bilgisi de sunulmaktadır.
- 00:01Büyük İskender'in Doğumu
- Tarihçi Arkeolog İpek Kobaner ile Büyük İskender hakkında konuşuluyor.
- Büyük İskender MÖ 356 yılında Makedonya'da dünyaya geliyor.
- İskender'in doğumunda çeşitli olaylar yaşanıyor: saray penceresinde iki kartal, göktaşları yağış, Artemis tapınağının yıkılması ve annesi Olimpiyas'ın çocuğu Zeus'un oğlu olduğuna inanması.
- 01:26İskender'in Doğduğu Dünya
- İskender, Makedon kralı Philip ve Yunan annesi Olimpiyas'ın çocuğu olarak dünyaya geliyor.
- İskender doğduğu dönemde Pers İmparatorluğu, Ortadoğu, Asya ve Avrupa'nın doğusuna kadar hakim olan büyük bir imparatorluk.
- İskender'in doğduğu gün, babası Philip'in orduları büyük bir zafer kazanıyor ve aynı zamanda Olimpiyat oyunlarında at yarışlarını kazanıyorlar.
- 04:49İskender'in Eğitim ve Yetiştirilmesi
- İskender çok küçük yaşlardan itibaren babası Philip ile savaşlara gidiyor ve savaş taktiklerini öğreniyor.
- Philip, İskender'in sadece askeri değil aynı zamanda bilimsel olarak da yetiştirilmesi gerektiğini düşünüyor ve onu Aristo'ya gönderiyor.
- Aristo, İskender'e Makedonya'da Merz'deki Nil tapınağında eğitim veriyor ve bu eğitim sırasında İskender'in yoldaşları da aynı eğitimden geçiriliyor.
- 07:34İskender'in Babası ve İhanet
- İskender'in doğumunda babası Philip, karısının rahminde bir aslan mühür gördüğü rüyayı görüyor ve kahinlere danışıyor.
- İskender'in annesi Olimpiyas, çocuğu Zeus'un oğlu olduğuna inanıyor ve bu hikayeyi sürekli işliyor.
- İskender, babası Philip'in ikinci evliliğinden doğacak çocuğun "gerçek bir Makedon" olacağını duyunca öfkeleniyor ve babasıyla çatışma yaşayıp annesine gitmeye izin alıyor.
- 10:34İskender'in Kral Olması
- İskender'in babası Philip, düğün gecesi bir asker tarafından öldürülmek üzereyken, İskender'i çağırıyor.
- Philip'in ölümünden sonra İskender'in yoldaşları onu koruyor ve onu kral yapıyorlar.
- İskender, babası ölmeden önce 20 yaşında kral oluyor.
- 11:50Pers İmparatorluğu ve Yunanistan Savaşı
- Persler imparatorluklarını kurmuş ve Anadolu'yu fethetmişlerdir, yaklaşık 200-300 yıl Anadolu'da kalmışlardır.
- Yunanistan'a doğru ilerleyen Persler, Attika, Delos ve diğer şehir devletleri tarafından oluşturulan birlik tarafından yenilmiştir.
- Pers ordusu çok büyük olmasına rağmen, Yunan şehir devletleri onları kesin bir zafer kazanarak geri püskürtmüştür.
- 13:48İskender'in Anadolu'ya Yolculuğu
- İskender, babası Filippus'un ölümünden sonra Anadolu'yu geri almak için bir ordu hazırlamıştır.
- İskender, Pers krallarının Makedonya'ya gelen elçilerden çocuk yaşlarından itibaren Pers topraklarını merak etmiştir.
- İskender, 20 yaşında imparator olmuş ve 13 sene içinde dünyayı fethetmiştir.
- 15:50İskender'in İlk Savaşları
- İskender, yeni imparator olarak Yunanistan'ı toparladıktan sonra ilk olarak Troya'ya gitmiştir.
- Troya'ya gittiği için, Aristoteles döneminde ezberlediği İlyada'yı okumak istemiştir.
- İskender, Gronios'ta (Bugün Biga Çayı civarında) Perslerle ilk çarpışmasını yapmış ve onları kovalamıştır.
- 17:27Pers İmparatorluğu'nun İç Çatışmaları
- Darius, soylu bir aileden gelmese de, karısı Sharo'nun (Satrap'ın kızı) sayesinde soylu olup imparatorluk elini ele geçirmiştir.
- Pers İmparatorluğu'nda babadan oğula geçiş yerine, çekişmelerle imparatorluk elini ele geçirmek yaygındı.
- İskender, Pers ordularıyla Millette büyük bir savaş yapmıştır.
- 19:24İskender'in Kehanet ve Asya Yolculuğu
- İskender, Delphi Apollo Tapınağı'na giderek kehanet beklemiştir ve üç gün sonra "bütün doğuyu fethedeceksin" kehanetini almıştır.
- İskender, Didim'e gittiğinde Sur kentini yedi ayda fethetmiş ve Apollo Tapınağı'ndaki kehanet malzemelerini geri getirmiştir.
- İskender, Didim Apollo Tapınağı'nda kehanet malzemelerini yerleştirdiğinde, kurumuş olan kehanet suyu tekrar kaynamaya başlamıştır.
- 21:29İskender'in İlerleyişi ve Gordion Düğümlü
- İskender, Halikarnassos'ta Persleri ezerek yenmiştir, küçük ordusuyla muhteşem taktiklerle ve komutanlarını öldürerek zafer kazanmıştır.
- İskender, Frigya'ya giderken Gordion'a geçmiş ve Gordion düğümünü kılıcıyla keserek çözerek dünyayı fethetme kehanetini yerine getirmiştir.
- İskender, Ankara'ya doğru giderek Gülek Kapısı ve Misis'e ulaşmıştır.
- 23:05İskender ve Darloda'nın Karşılaşması
- Darloda, toprakların bir bir elden gittiğini ve kirletildiğini düşünerek savaşmaya ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.
- Darloda, İskender'i Yunanistan'a yollamaları gerektiğini ve Yunanlılardan büyük bir ordu hazırladıklarını söylüyor.
- İskender, Halikarna'daki paralı askerlerin kafalarını uçuruyor çünkü onlar memleketlerini satarak düşmanı destekliyorlar.
- 24:03İskender ve Darius'un Karşılaşması
- İskender, Maiyeti ile beraber İos'a geliyor ve Darius'un karısı, kızı, akrabaları ve komutanlarıyla birlikte olduğu yerde karşılaşıyorlar.
- İos, konuşmacının memleketi olan Yumurtalık civarına yakın bir yerdir.
- Darius, istediği kadar büyük orduya sahip olsa bile, İskender'in becerikli komutanlığı sayesinde orduyu kullanamaz hale geliyor.
- 25:42İskender'in Darius'a Saldırısı
- İskender, Darius'un gösterişli atlı arabasında heybetli bir şekilde ilerlediğini görüyor.
- İskender, askerlerin arasında oluşan açıklığı fark ederek atını Darius'un üzerine sürerek saldırıyor.
- Darius, yanındaki adamlarının uyarısı üzerine atını çevirip kaçmak zorunda kalıyor, karısı ve Maiyeti İos'ta kalıyor.
- 27:03İskender'in Kazançları ve Suriye'ye Yolculuğu
- İskender, Darius'un bıraktığı otağa el koyuyor ve hanımı, mücevherleri, altınlar ve hazineleri ele geçiriyor.
- Bu zenginlik İskender'e çok işe geliyor çünkü Makedonya'da babasından kalan borcu var.
- İskender, Pers İmparatorluğu'nu birkaç kez kaçırmış oluyor ve artık ne yapacağını bilemez.
- 27:46İskender'in Mısır'a Gidişi
- İskender, Suriye içlerine doğru gitmeye başlıyor ve fetihler yapmaya başlıyor.
- Mısır'a gittiğinde krallar gibi karşılanıyor çünkü Mısır her zaman tahıl ambarı olarak biliniyor ve sürekli Perslere ürün göndermek zorunda kalıyor.
- İskender, Mısır'da kraliyet tacını giydiriliyor ve bir firavun yerine konuluyor, Memphis'te yerleşiyor ve Stadia ile ilişkisi oluyor.
- 29:01İskender'in Amon Tapınağı Ziyareti
- İskender, Amon tapınağına üç-beş adamıyla birlikte bir çölden geçerek gidiyor ve kum fırtınasından sağ çıkmayı başarıyor.
- Amon rahibi, İskender'e kehanette bulunarak onu Amon'un (Zeus'un) oğlu olarak tanımlıyor ve tüm Asya'ya sahip olacağını söylüyor.
- Bu ziyaretten sonra İskender tanrısallaşıyor ve kendisini tanrısal bir yaratık olarak kabul ediyor.
- 30:17İskender'in Evliliği ve Mısır'daki Faaliyetleri
- İskender, Darius'un karısıyla evleniyor ve onunla bir çocuk sahibi oluyor, ancak kadın ve çocuk doğumun ardından ölüyor.
- İskender, Mısır'da İskenderiye kentini kuruyor ve bu kent bugün bile Mısır'ın en önemli liman kentlerinden biri olarak hizmet veriyor.
- İskender, kentte bir kütüphane yaptırıyor ve Ptolemaios'un emriyle bu kütüphaneye binlerce bilim adamı toplanıyor.
- 33:28Sur Kenti ve Darius ile Karşılaşma
- İskender, Sur kentini yedi ay boyunca kuşatıp ele geçiriyor ve şehri tahrip ederek nüfusunu öldürdürüyor veya köle olarak satıyor.
- İskender ve Darius, Kuzey Irak'ta Gaugamela'da karşılaşıyor ve İskender, Darius'u yenerek onu kaçmak zorunda bırakıyor.
- İskender, Darius'u öldürmeden bırakması nedeniyle mutsuz kalıyor, ancak ordusu ve askerleri artık orada bulunmaktan memnun değil.
- 37:12Darius'un Ölümü ve İskender'in Son Yılları
- Darius, kaçtığı dağlarda tekrar savaşmak istediğini söylerken, komutanı tarafından arkadan bıçaklanarak öldürülmüş ve İskender bunu öğreniyor.
- İskender, Darius'un cesedini alıp krallara yakışır bir şekilde defnediyor.
- İskender, doğuya doğru ilerleyerek Hindistan'a kadar gidiyor, Pers dili öğreniyor ve Baktriya prensesiyle evleniyor.
- 38:24İskender'in Son Günleri ve Ölümü
- İskender, kendi satrap olarak bıraktığı altı kişiyi öldürüyor ve bir grup askeri kendisine ihanet ettiği gerekçesiyle öldürdürüyor.
- İskender, Babil'e döndükten sonra bir yemekli toplantısından sonra hastalanıyor ve on gün boyunca ishal geçiriyor.
- İskender, ölümünden sonra altın bir tahta konuluyor ve ona büyük bir mezar yaptırılıyor, ancak mezarın nerede olduğu belirsiz.
- 41:42İskender'in Ölümünden Sonraki Parçalanma
- İskender ölümünden sonra geniş bir imparatorluk bırakmasına rağmen, otuz üç yaşında ölmesi nedeniyle imparatorluğu toparlanamadı.
- İskender'in komutanları imparatorluğu ele geçirdi; özellikle dört komutan paylaştı: Antigones Makedonya Krallığı'na, Seleukos ise Klikya bölgesi, Adana, Mersin, Toroslar ve Ptolemaios ise Mısır ve civarını aldı.
- Ptolemaios, İskender'in en önemli ve kıymet verdiği komutanlarından biriydi, hatta gayrimeşru kardeşi olabileceği düşünülüyordu.
- 42:44İskender'in Mirası ve İmparatorluğunun Sonu
- Makedonya Kralı, İskender'in karısı ve çocuğu Cassandra ile imparatorluğu imparator olacak yaşa gelinceye kadar verilmesi anlaşması yaptı.
- Yedi yıl sonra Makedonya Kralı, İskender'in annesini, karısını, çocuğunu ve gayrimeşru çocuğu da öldürerek İskender'in soyunu kuruttu.
- İskender, bir çağın sona ermesiyle birlikte yeni bir çağın başlamasına neden oldu ve doğudaki ilim, bilim ve teknoloji alanlarını kendine aldı.
- 43:56Helenistik Çağ ve İskender'in Etkisi
- İskender'in eylemleriyle Helenistik Çağ başlamıştır ve bu dönem Anadolu'da da 330'da başlamıştır.
- İskender, Roma İmparatorluğu'nun temellerini de atmıştır; Romalılar, Yunanlıların paralı asker olmalarına karşı olmasına rağmen onun izinden gitmişlerdir.
- İskender, zekaya fit edilemez, alınamaz kaleleri alarak büyük başarılara imza atmış ve genç yaşlarda büyük başarılar elde etmiştir.