Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Zaman Mekan Makinesi" kanalında yayınlanan popüler tarih programının bir bölümüdür. Programda Bulgaristan'ın tarihi ve Türklerle olan akrabalığı anlatılmaktadır.
- Video, Bulgaristan'ın etnik kökenlerini ve tarihini kronolojik olarak ele almaktadır. Önce Bulgarların Hazar Denizi'nin kuzey bölgesinden Tuna boylarına yerleşen bir halk olduğu bilgisi verilir, ardından Tuna ve İdil Bulgarları arasındaki farklar açıklanır. Tuna Bulgarlarının Bizans İmparatorluğu'na karşı mücadelesi, İslam'a geçişi ve Osmanlı dönemindeki durumu ile İdil Bulgarlarının İslam'a geçişi, Moğol saldırılarına uğraması ve sonunda Çuvaşlar ve Tatarlar ile kaynaşması detaylı şekilde anlatılır.
- 00:38Bulgaristan'ın Genel Bilgileri
- Bulgaristan, Osmanlı idaresinde yaşadıktan sonra 1908'de bağımsızlığını kazanmış bir ülkedir.
- Bulgaristan'ın nüfusunun yaklaşık %80'i etnik Bulgarlardan oluşur.
- Yakın zamana kadar etnik Bulgarların Slav kökenli olduğu kabul edilirken, artık tüm dünya tarihçileri tarafından Hazar Denizi'nin kuzey bölgesinden Tuna boylarına 5. yüzyıldan itibaren yerleşen bir halk olduğu kabul görüyor.
- 01:31Bulgar Halkının Oluşumu
- Bugünkü Bulgaristan topraklarının en eski halklarından olan Traklar ile İdil boylarından göç eden Ön Bulgarların kaynaşmalarıyla bugünkü Bulgar halkı oluşmuştur.
- Bulgarlar Ortodoks Hıristiyanlığı seçmiş, Helen kimliği altında asimile olmamak için tarih boyunca Rus Kilisesi ile daha yakın ilişkiler kurmuştur.
- Ön Bulgarların İdil boylarından Tuna boylarına göç ettiği düşünülmektedir.
- 02:10Ön Bulgarların Kökeni ve Gelişimi
- Kavimler göçü döneminde bazı Ön Bulgar kavimleri Hunların önünden Tuna boylarına inerek günümüzdeki Bulgar milletinin temellerini attılar.
- İdil boylarında kalan Ön Bulgarlar ise Deşt-i Kıpçak adı verilen Hazar Denizi ve Karadeniz'in kuzeyindeki düzlüklerde yaşamaya devam ettiler ve sonradan Tatarlar ve Kıpçaklara karıştılar.
- İdil Bulgarları Müslüman olup Türk kimliğini korurken, Tuna Bulgarları Ortodoks Hıristiyan olup Slav kültürüyle anılır oldular.
- 02:51Ön Bulgarların Siyasi Gelişimi
- Yazılı tarihte Ön Bulgarların ismine ilk defa M.S. 482'de rastlanmaktadır.
- Attila'nın 453'te ölümünden sonra Hun birliği çözülmüş, Bulgar Türkleri Karadeniz'in kuzeyinde uzanan bölgelerde siyasi birliklerini kurmuşlardır.
- Bulgar kabilelerinden Utigurlar Doğu'da Kuban Irmağı yörelerinde, Kutrigurlar Batı'da Tuna'nın kolları ile ve Serapya bölgelerinde hakimiyet kurdular.
- 03:25Bizans İmparatorluğu ve Bulgarlar
- Bizans İmparatoru Zenon, 476-491 yıllarında komşusu olan Kutrigur Bulgarlarını akrabaları Utigurlara karşı kışkırtarak savaşa sürükledi.
- Yenilen Kutrigurlardan kadar aile 482'de ki savaş sonrası Bizans'ın hizmetine girerek Trakya'ya yerleştiler ve zamanla Hıristiyanlığı kabul ettiler.
- Bu grup bugünkü Bulgarların temelini oluşturuyor.
- 03:57Bulgarların Tuna Bölgesindeki Gelişimi
- 6. yüzyılda Orta Asya'dan batıya göç eden Avarlar ve 7. yüzyılda Hazarların saldırıları nedeniyle başka Bulgar obaları da Tuna boylarına göç ettiler.
- Zamanla Bulgarlar Tuna çevresinde kalabalıklaşarak ana unsurlardan biri haline geldi.
- Tuna Bulgarları, Müslümanların 674'te İstanbul'u kuşatmalarından faydalanarak Bizanslıları mağlup ettiler ve 681'de siyasi bir varlık haline geldiler.
- 04:33Bulgarların En Parlak Dönemi
- 800-830 yılları arasında Kurum Han ve Omurtak Han zamanında Bulgarlar en parlak devirlerini yaşadılar.
- Sofya, Niş, Belgrad, Üsküp gibi önemli merkezler arasındaki ticaret yollarını ele geçirdiler ve ekonomik bakımdan geliştiler.
- Malair Han zamanında 831-836 yıllarından itibaren Bulgarlar arasında Bizans'ın tesiriyle Hıristiyanlık yayılmaya başladı.
- 05:05Bulgarların Hıristiyanlaşması ve Osmanlı Dönemi
- Boris Han'ın 864'te Hıristiyanlığı kabul etmesiyle Tuna Bulgarları bütünüyle Hıristiyan oldular.
- Sonraki dönemde Rus Kilisesi'nin etkisine girerek Slavlaşmaya başladılar.
- 14. yüzyılda Osmanlı Türklerinin idaresine girdiler.
- 05:29İdil Bulgarlarının Gelişimi
- 7. yüzyılın ikinci yarısında Kudrigur Bulgarlarının Tuna boyuna göçü sırasında Utrigur Bulgarları da kuzeye doğru çekilerek Orta İdil boylarına gittiler.
- Bu bölgeler ticarete, ziraata, avcılığa ve arıcılığa uygun olduğundan Bulgarlar ekonomik bakımdan geliştiler.
- İslam ülkelerinden gelen tüccarlar vasıtasıyla İdil Bulgarları arasında kısa zamanda İslam dini ve kültürü yayıldı.
- 06:05İdil Bulgarlarının İslamlaşması
- Bulgar Hanı Yaltavaroğlu Almış Han Müslüman oldu ve 920'de Bağdat'a Halifeye elçi göndererek Bulgar halkına İslam dinini öğretecek din bilginleri istedi.
- Halife Muktedir Billah 922'de Bulgar ülkesine bir elçilik heyeti yolladı.
- Bu heyette bulunan İbn Fadlan, yolda ve Bulgar ülkesinde görüp duyduklarını daha sonra kaleme aldığı seyahatnamesinde anlatmıştır.
- 06:43İdil Bulgarlarının Son Dönemi
- İdil Bulgarları 13. yüzyılın ikinci yarısına kadar yerleşik bir halde refah içinde yaşadılar.
- 1223'te Don bölgesinde Kumanlarla yaptıkları bir savaştan Aral bölgesine dönen Moğol ordusuna saldırmaları ve onları yenmeleri kendi felaketlerini hazırladı.
- Moğollar 1236'da Bulgarlara saldırdılar, şehirleri yakıp yıktılar, halkı kılıçtan geçirdiler ve bu olaylar İdil Bulgarlarının siyasi kimliklerinin yok olmasına ve etnik olarak Çuvaşlar, Tatarlar ve diğer Kıpçak Türkleri ile kaynaşmalarına sebep oldu.