• Buradasın

    Bulgaristan'daki Türk ve Pomak Azınlıklarının Asimilasyon Süreci

    youtube.com/watch?v=tRrF80oFy-c

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Bulgaristan'daki Türk ve Pomak azınlıkların yaşadığı asimilasyon politikalarını anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda çeşitli kişilerin anıları ve tarihsel olaylar aktarılmaktadır.
    • Belgesel, 19. yüzyılın sonlarından başlayarak Bulgaristan hükümetlerince uygulanan asimilasyon politikalarını kronolojik olarak ele almaktadır. Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı, 1923-1939 yılları arasındaki göç dalgaları, Rodina Birliği'nin faaliyetleri, 1944'te komünist rejimin iktidara gelişi ve sonrasında yaşanan baskılar detaylı şekilde anlatılmaktadır.
    • Videoda ayrıca 1960'lı yıllarda komünistlerin Türklerin isimlerini değiştirmeye çalıştığı olaylar, özellikle Ribnovo köyünde yaşanan direniş ve halkın yaşadığı zorluklar da aktarılmaktadır. 1970'lerden 1989'a kadar Todor Jivkov hükümetinin yönettiği dönemde yaşanan insanlık dramları da belgeselde yer almaktadır.
    01:59Bulgaristan'daki Türk ve Müslüman Azınlıkların Göç Süreci
    • 19. yüzyılın sonlarından itibaren başlayan ve Bulgar hükümetlerince "kah hıristiyanlaştırma", "kah isim değiştirme", "kah soya dönüş" biçiminde adlandırılan politikalar, Türkler ve Müslümanlara yönelik asimilasyon ve göç ettirme politikalarıdır.
    • Balkan savaşları boyunca ağır etkileri görülen bu politikalar, Birinci Dünya Savaşı yıllarına gelindiğinde bir bakıma kesintiye uğrar çünkü Osmanlı Devleti ve Bulgaristan artık müttefiktir.
    • Müslüman ve Türk halk bir yandan göç etmeye, bir yandan da göç izni alabilmek için ağır bedeller ödemeye mecbur bırakılır.
    03:20Alexander Stamboliski Dönemi ve Sonrası
    • 1919 yılında başlayan ve Bulgaristan'daki bütün azınlıklar için baskıların ve göçlerin azaldığı, umudun yeniden yeşerdiği bu dönem çok kısa sürer.
    • 1923 yılında uyguladığı ılımlı politikalara karşı olan aşırı milliyetçi çevrelerin Stamboliski'ye düzenledikleri suikast ve gerçekleştirdikleri askeri darbeyle yüzlerdeki tebessüm bir kez daha solar.
    • Kara siyaset yeniden gün yüzüne çıkar ve öncelikle Türklerle Pomaklar arasında husumet yaratma çabalarına girişilir.
    04:53Eğitim ve İsim Değiştirme Politikaları
    • Pomak ve Türk çocukları 1924 yılından itibaren farklı okullara ayrılır; Pomak çocukların okulları devletleştirilip kontrol altına alınırken, Türk çocukların okulları özel okul kapsamında tutularak maddi yardımdan yoksun bırakılır.
    • 1934 yılına gelindiğinde Türk çocukların devam ettiği özel okullarda Latin alfabesi yerine yeniden Arap alfabesine geçilir.
    • 19 Mayıs 1934'te gerçekleştirilen darbenin ardından Türkçe yer isimlerinin Bulgarca isimlerle değiştirilmesine yönelik uygulamalar hız kazanır.
    06:05Rodina Birliği ve Bulgarlaştırma Süreci
    • Doğu Rodop bölgesinde aslında perde arkasında Bulgar devletinin yer aldığı ve başlangıç olarak gayrı resmi kurdurlan Rodina (Vatan Birliği) çıkar.
    • 1937 yılında Rodoplarda devlet tarafından desteklenen Başmaklı merkezli Rodina adında bir örgüt kurulmaktadır ve bu örgütün amacı Pomakları Bulgar toplumuna katma sürecini desteklemektir.
    • Pomakların Bulgar olduğunu kanıtlamak için Rodopa ve Rodopsky Praglet dergileri olmak üzere birçok süreli yayın ve Sbornik Rodina gibi kitap dizilerine propaganda amaçlı yazılar hazırlanır.
    08:26Göç ve İsim Değiştirme Süreci
    • 1923-1939 yılları arasında yaklaşık 200 bin Pomak ve Türk'ün Bulgaristan'dan Türkiye'ye göç etmesine neden olur.
    • 1942 yılında Bulgar Meclisi'ne sunulan kanun tasarısındaki, Bulgar asıllı vatandaşların adlarını Bulgar adıyla değiştirebilecekleri, buna ilişkin talep ve başvuru dilekçelerinin mahkemelere sunulacağı, kimlik değiştirme işleminden masraf alınmayacağı gibi düzenlemeler kabul edilerek yasa hükmüne bağlanır.
    • İkinci Dünya Savaşı ortamında Rodina üyeleri Pomakların isimlerinin değiştirilmesi konusunda öncü olur ve süreci organize etmek için aktif rol oynar.
    10:22Komünist Parti Dönemi ve İlk Dönem
    • Rodina Birliği'nin sert, acımasız ve dediğim dedik dönemi, 1944 yılında iktidara gelen Bulgar Komünist Partisi üyelerinin tutum değişikliğiyle sona erer.
    • Hem Pomaklara hem de Türkler'e önemli haklar vadedilir ve onlar yeni rejimin eşitlik, sosyal adalet, total eşitlikle ilgili deklarasyonuna ümit bağlar.
    • Bulgaristan'da 9 Eylül 1944 senesinde komünistler iktidara geldiklerinde sadece Türk azınlığına değil, diğer azınlıklara da daha sıcak ve ılımlı yaklaşımları vardı.
    11:46Komünist Parti'nin Dönüşümü ve Baskılar
    • Bir on yıl sonra kadar komünist partisi'nin merkez komitesi "Bulgaristan küçük bir devlet burada artık, bundan öte hedefimiz tek devlet, tek millet" dedi.
    • 1947'de kendini yeterince güçlü hisseden rejim, artık seçimle iktidara gelmeyi düşünmediği için Müslümanların olduğu gibi tüm Bulgar vatandaşlarının da seçim beklentilerini göz önünde bulundurmayan rejim, toplumu hızlı bir şekilde sosyalist diktatörlüğe doğru götürmeye başlar.
    • 1947'den itibaren Şumnu, Sofya, Rusçuk ve Burgaz'daki Türk aydınlara gerçek dışı suçlamalarla idam ve ağır hapis cezaları verilir.
    14:01Göç Dalgaları ve Son Dönem
    • Yüksek doğum oranından dolayı Türk halkının ve ülkedeki Müslümanların Bulgarlara göre hızla artması o zamanki yöneticileri korkutan sebeplerden bir tanesidir.
    • 10 Ağustos 1950'de Türkiye'ye verdiği ve sert bir üslup içeren notada Bulgaristan Türklerinden 250 bin kişinin üç ay içinde göçmen olarak alınmasını ister.
    • 1950-1951 yıllarında komünist rejim döneminin birinci kitlesel göçü yaşanır ve 155 bin kişiyi kapsar.
    15:56Göçün Etkileri ve Son Dönem
    • 1950-1951 göçünde Türkler yeni sistemin gelişmesi, oturması nedeniyle ellerinden malları alınıp kooperatiflere veriliyor.
    • Üniversite eğitimi ile ilgili engeller çıkmaya başlıyor ve dini uygulamalarda başlangıçta sınır olmamakla birlikte sünnet yasakları gibi yasakların özellikle dağlık yörelerde, Türklerin az olduğu yörelerde tedricen başlamasından rahatsızlık duyanlar Türkiye'ye gelme özlemiyle hareket ediyorlar.
    • Vilko Hrvkov hükümeti açısından Türkiye'ye göç edemeyip ülkede kalanların tek seçeneği parti devletin emrettiği doğrultuda uyum sağlamaktır ve bunun yolu ya eğitimden ya da asimilasyondan geçmektedir.
    18:15Bulgaristan'da Türklerin Durumu
    • 1950-1960 yıllarında devletleştirilmiş Türk ilk ve ortaokulları "birleştirme" adı altında kapatılmıştır.
    • Türklerin durumu görünürde iyileştirilirken, asıl hedef göç edemeyip kalan Türkleri asimile etmektir.
    • Dodor Jivkov rejimi savaş öncesi eski milliyetçiliği komünist-marksist söylemle karışık bir şekilde canlandırmaktadır.
    19:03İsim Değiştirme Süreci
    • Komünist dönemde isim değiştirme birkaç dalga olarak gerçekleşmiştir; 1950'li yıllarda Komakların isimleri değiştirilmiştir.
    • 1960'lı yıllarda sadece Komakların değil, Tatarların ve Çingenelerin de isimleri değiştirilmeye başlanmıştır.
    • Pomak'lara yönelik isim değiştirme sürecinin ilk denemeleri 1963'te başlamış ve giderek yoğunlaşmıştır.
    20:36Ribnovo Köyü ve İsim Değiştirme Direnişi
    • Ribnovo köyü, Rodop Dağları'ndan Pirin Dağı'na bakan, yemyeşil ve renkli bir köydür.
    • Köy sakinleri geleneksel giysili olup, atalarından miras aldıkları yaşam tarzını sürdürmektedir.
    • 29 Aralık 1964'te köyün muhtarı, yetkililerin isimleri değiştireceklerini bildirmiş ve halk bunu kabul etmemiştir.
    23:02İsim Değiştirme Girişimlerinin Zirvesi
    • İsim değiştirme girişimleri 1964 yılının Mart ayında zirveye ulaşmıştır.
    • 31 Mart'ta yetkililer köyü sarmış, askerler ve polisler etrafını kuşatmıştır.
    • Köylüler direniş göstermiş, köprüyü yıktılar ve yabancıları kovmuşlardır.
    25:29Direniş Sonrası Gelişmeler
    • Ertesi gün bölgeye isim değişikliğine direnen köylülerle konuşmak üzere bir hükümet heyeti gelmiştir.
    • Heyet, köylülerin hatalarını cezalandıracaklarını ve adlarının iade edileceğini söylemiş ancak bu söz tutulmamıştır.
    • Bazı köylüler Belene'ye, bazıları hapishaneye gönderilmiş ve sürekli sorgulanmışlardır.
    27:43Komünist Siyasetin Dönüşümü
    • Komünistler tüm hakların eşitliği ilkesi temelinde iktidara gelmiş, ancak kısa sürede siyaseti yeniden milliyetçiliğe doğru dönüş yapmıştır.
    • Ribnovo köyündeki Müslümanların karşı koyma hareketinden sonra parti yönetimi geri adım atmıştır.
    • 1970'lerden 1989'a kadar Todor Jivkov hükümetleri Bulgaristan'da daha fazla insanlık dramının yaratıcısı olmuştur.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor