Buradasın

Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu Dersi

youtube.com/watch?v=VPcnGpqc8wo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, Nazım adlı bir öğrenciyle birlikte geçen tarih dersi formatındadır. Konuşmacı, Birinci Dünya Savaşı'nın nedenleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşa katılımı ve savaş sırasında yaşanan önemli olayları anlatmaktadır.
Video, Birinci Dünya Savaşı'nın genel ve özel nedenlerinden başlayarak, İtilaf ve İttifak bloklarının oluşumunu, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşa 1915'te girmesini ve savaş sırasında açılan cepheleri (Kafkas, Kanal ve Suriye-Filistin) detaylı şekilde ele almaktadır. Özellikle Sarıkamış Harekatı, Ermeni tehciri, Kudüs'ün düşüşü ve Mustafa Kemal'in rolü gibi önemli olaylar üzerinde durulmaktadır.
Videoda ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun savaşa girmesinin nedenleri, Almanya ile olan ilişkileri, savaş sırasında yaşanan muharebeler ve sonuçları, Ermeni meselesi ve "soykırım" tartışması gibi konular da işlenmektedir. Eğitimci, KPSS sınavına hazırlık amacıyla önemli bilgiler ve tarih olayları hakkında ipuçları da vermektedir.

00:07Birinci Dünya Savaşı'nın Genel Bilgileri: Osmanlı Devleti'nin yıkılış sürecinde Trablusgarp ve Balkan savaşları yaşanmış, Balkanlar kaybedildikten sonra Osmanlı Devleti tekrar kaybettiği yerlere geri alabilmek için savaşa girecek.
Birinci Dünya Savaşı (1914-1918) dört yıl sürmüş, ilk üç yıl başarılı olmuş ancak son iki buçuk yıl Osmanlı Devleti en az üç bölge daha kaybetmiş.
Savaşın klasik nedenleri genel ve özel nedenler olarak ayrılır; genel nedenler dünyayı ilgilendiren, özel nedenler ise iki devlet arasında olan sorunlardır.
01:32Savaşın Nedenleri: Savaşın genel nedenleri arasında Fransız ihtilalinden yayılan ulusçuluk akımı, ekonomik sorunlar, Rusya'nın sıcak denizlere inme ve panslavizm politikası, Japonya'nın Uzak Doğu'da sömürgeler elde etme isteği bulunmaktadır.
Özel nedenler arasında Almanya ile Fransa arasındaki Alsas-Loren sorunu, Rusya ile Avusturya-Macaristan'daki Balkanlar'a hakim olma mücadelesi ve İtalya ile Almanya'nın siyasi birliklerini tamamlayıp sömürgecilik yarışına girmesi yer almaktadır.
Savaşın çıkış hikayesi 1914 senesinde Saraybosna'da Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinand'ın bir Sırp milliyetçisi Gabriel Princip tarafından üstü açık arabada öldürülmesiyle başlamıştır.
04:32Savaşın Başlangıcı ve Bloklar: Birinci Dünya Savaşı'nın başlangıcı Avusturya-Macaristan'ın Sırbistan'a savaş ilan etmesiyle gerçekleşmiştir.
Savaşın başlangıcında Rusya Avusturya-Macaristan'a, Almanya Rusya'ya, Fransa Almanya'ya ve İngiltere Fransa'ya savaş ilan etmiştir.
Savaş sırasında İtilaf ve İttifak blokları oluşmuş, İtilaf bloğunun başında İngiltere, Fransa ve Çarlık Rusya bulunurken, İttifak bloğunun başında Almanya yer almıştır.
10:05Birinci Dünya Savaşı'ndaki İttifak ve İtilaf Blokları: İttifak bloğunda Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu bulunurken, savaş devam ederken katılan devletler savaştan sonra pay almak istemiştir.
İttifak bloğuna Japonya, Yunanistan, Romanya, İtalya, Brezilya, Portekiz, Çin ve Sırbistan gibi devletler katılmıştır.
İtilaf bloğuna Osmanlı Devleti ve Çanakkale Savaşı'ndan sonra Bulgaristan katılmıştır.
12:30Savaşın Seyri ve Önemli Devletler: 1917 yılına kadar savaş kafa kafaya devam etmiş, bazı bölgelerde Alman üstünlüğü daha fazla olmuştur.
Amerika'nın savaşa girmesi ve Avrupa'ya asker çıkarması savaşın seyrini değiştirmiştir.
Osmanlı Devleti'nin savaşa girmesiyle savaşın süresi uzamış, İtalya taraf değiştiren devlet olmuştur.
14:29Savaşın Avrupa'daki Gelişimi: Avusturya-Macaristan Sırbistan'a savaş ilan ettikten sonra Rusya da Avusturya-Macaristan'a savaş ilan etmiştir.
Almanya'nın ilk saldırısı Belçika'ya olmuştur, asıl amacı Fransa'yı ele geçirmektir.
Fransızlar Marne hareketlerinde Almanları durdurmuş, savaş esnasında İtalya neredeyse dörtte bir birliğini kaybetmiştir.
16:00Amerika'nın Savaşa Girmesi ve Sonuçları: Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa girmesiyle Avrupa cephesine inanılmaz derecede Amerikan askeri gelmeye başlamıştır.
1917 tarihinde Rusya'da Bosch İtilali yaşanmış ve Rusya savaştan çekilmiştir.
Almanya batıda özellikle Amerika girene kadar o bölgenin neredeyse sahibi olmuş, ancak savaş kaybettiren Amerika olmuştur.
17:48Osmanlı Devleti'nin Savaşa Katılımı: Osmanlı Devleti savaş öncesi İtilaf bloğuna başvurmuş ancak kabul edilmemiştir.
Almanya ile Osmanlı Devleti arasında demiryolu muhabbetleri önemli bir yakınlaşma sağlamıştır.
Almanlar Osmanlı Devleti'ni savaşa girmesini istemiş, yeni cephelerin açılmasını sağlayarak kendi savaş yükünü hafifletmek istemişlerdir.
20:13Nüfus Gücü ve Coğrafya: Küçük bir ülke, büyük bir ülkeyi teknolojik olarak tehdit edebilir ancak demografik olarak ele geçiremez.
Türkiye'nin coğrafyası çok zor olduğu için, üç milyon nüfuslu bir ülke Türkiye'nin içine salındığında üç gün içinde coğrafyadan çıkamaz.
Demografik güç (nüfus gücü) tüm meselelerde önemlidir, örneğin Çanakkale'de asker ölüyor ve yerine adam koymak için nüfus gücüne ihtiyaç vardır.
21:05Almanya'nın Osmanlı'ya Yaklaşımı: Almanya, Osmanlı Devleti'ni istiyor çünkü yeni cephelerin açılmasını sağlayarak kendi savaş yükünü hafifletmek istiyor.
Almanya, Osmanlı Devleti'nin dini gücünden, demografik gücünden ve jeopolitik gücünden yararlanmak istiyor.
Osmanlı Devleti'nin boğazlara ve Süveyş Kanalı'na yakın olması, İngiltere ile Hindistan ve Avusturya arasındaki bağlantıyı kesme durumu Almanya için avantaj sağlıyor.
22:45Osmanlı'nın Almanya'ya Yaklaşımı: Osmanlı Devleti, Almanya'yı kabul etmediği için siyasi alanda yalnızlık hissediyor ve bir yerden bir yere savaşa girmek zorunda kalıyor.
Osmanlı, kaybettiği toprakları (özellikle Mısır, Batı Trakya ve Makedonya) geri almak istiyor.
Almanya'nın ikinci Abdülhamid dönemi ile yakınlaşmasıyla, Alman paşaların Türk subaylarına eğitim vermesi ve modern tesisatlar ve tekniklerle Osmanlı ordusuna yakınlaşma sağlanıyor.
24:12Almanya'nın Türk ve Müslüman Sömürgesi Olmaması: Almanya'nın hiç Türk ve Müslüman bir sömürgesi olmadığı, sömürgelerinin Afrika ve Uzakdoğu'da olması, Osmanlı için kamuoyuna olumlu etki yaratıyor.
Enver, Cemal ve Talat Paşaların Alman hayranlığı ve Almanya'nın savaşı kazanacağına inanması, Osmanlı'nın Almanya'nın yanında savaşa girmesine neden oluyor.
Osmanlı'nın savaşa girmesinin sebepleri: kaybettiği toprağı geri alma isteği, Almanya'nın yanında savaşa girmenin kamuoyunu olumlu yönde etkilemesi ve İttihat Terakki liderlerinin Alman hayranlığı.
26:11Almanya'nın Savaşa Girmek İstemesi: Almanya, siyasi yalnızlıktan kurtulmak için savaşa girmek istiyor.
Almanya ile yapılan gizli anlaşma, kaybedilen toprakları geri alma isteği ve İttihat Terakki liderlerinin Alman hayranlığı savaşa girilmesine neden oluyor.
Almanya'nın Türk ve Müslüman bir sömürgeye sahip olmaması ve savaşı kazanacağı düşüncesi de savaşa girilmesine etki ediyor.
27:50Osmanlı'nın Birinci Dünya Savaşı'na Girişine Hazırlık: Almanya, Osmanlı Devleti'ne sürekli savaşa girmesi için baskı yaparken, Osmanlı özellikle tesisat konusunda destek isteyecek.
Osmanlı, Almanya'dan borç alarak para sıkıntısını gidermeye çalışırken, iki Alman gemisi (Goben ve Breslau) Çanakkale Boğazı'na gelip İstanbul'da sığınıyor.
Osmanlı, tarafsız kaldığı için bu gemileri satın aldığını açıklıyor, ancak aslında savaşa girmeme politikası izliyor.
29:35Goben ve Breslau'nun Osmanlı'ya Gelişi: Gemilerin güvertesine "İngiltere tarafından aldatılmış Osmanlı Devleti'ne Almanya'nın hediyesidir" yazısı yazdırılıyor.
1911'de İngiltere'ye sipariş verilen Sultan Osman ve Reşadiye gemileri, savaş başlayınca İngiltere'nin kendi filosuna katılmasıyla Osmanlı'ya verilmemiş.
Osmanlı, bu gemileri parayla satın alıp Alman ve Osmanlı bayrakları taktı ve başındaki amiral Socio'yu kumandan yaptı.
31:51Osmanlı'nın Savaşa Girişine Neden: İttihat Terakki, söz verdiği gibi Amiral Socio komutasında Yavuz ve Midilli isimlerini değiştirdiği gemilerle Rusya'nın limanlarını bombalamaya başladı.
Rusya, Osmanlı'nın özür notasını kabul etmedi ve savaşa girdi, böylece Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı'na Rusya'ya savaş ilan ederek katıldı.
Osmanlı, savaşa girer girmez seferberliği ilan etti ve kapitülasyonları kaldırdı, özellikle Almanya'nın tepkisini çekti.
34:37Savaşa Hazırlık ve Cihat İlanı: Osmanlı, boğazları tüm savaş gemilerine kapattı ve Tekalif-i Harbiye (savaş vergisi) çıkardı.
Şerif Efendi bir fetva hazırladı ve Beşinci Mehmet Reşat bu fetvayı ilan etti, cihat ilanı olarak bilinen bu fetva üç dilde (Türkçe, Arapça, Farsça) basıldı.
Cihat ilanı, dünyadaki tüm Müslümanları İtilaf bloğuna karşı ayaklandırmak amacıyla yapıldı, ancak İngiltere'nin politikası nedeniyle beklenen desteği alamadı.
37:21Osmanlı'nın Birinci Dünya Savaşı'na Girmesi: Osmanlı'nın bazı cephelerde bozguna uğramasının temel sebebi yaşı, tesisat eksikliği ve zamanlamanın yanlış yapılmasıydı.
Osmanlı'nın savaşa girmesi sonucunda yeni cepheler açıldı, Almanya'nın savaş yükü hafifledi ve savaşın süresi uzadı.
V. Mehmet Reşat padişah, savaşın son üç ayında cihat ilan etti ve Boğazlar savaş gemilerine kapatıldı.
40:49Osmanlı'nın Savaş Cepheleri: Osmanlı'nın cepheleri Osmanlı'nın gözünden bakıldığında taarruz, savunma ve yardım cepheleri olarak sınıflandırılır.
Osmanlı'nın taarruz cepheleri Kafkas ve Kanal'dı, savunma cepheleri ise Çanakkale, Irak, Suriye, Filistin, Hicaz, Yemen ve Avrupa'daki Galiçya, Romanya ve Makedonya'daki yardım cepheleri idi.
İlk açılan cephe Kafkasya'dı ve Sarıkamış Harekatı bu cepheyle ilgiliydi.
42:29Kafkasya Cephesi'nin Açılma Nedenleri: Kafkasya cephesinin açılma temel sebebi, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra Ayastefanos ve Berlin Antlaşması ile kesinleşen Elviye'yi Selase (Kars, Ardahan, Batum) bölgelerini geri almaktı.
Bakü petrollerine ulaşmak ve Orta Asya'daki Türk birliği sağlamak (Pantürkizm) ve Enver Paşa'nın Turancılık düşüncesi de cephe açılmasının nedenleriydi.
Harekat merkezi Erzincan'dı ve Hasan İzzet Paşa komutanlıktaydı, ancak Enver Paşa'nın hızlı hareket etme isteği üzerine Hasan İzzet Paşa görevden alındı.
45:52Sarıkamış Harekatı: Harekat Erzincan'dan başladı ve ilk savaşlar Erzurum'daki Köprüköy'de yapıldı.
Köprüköy savaşlarından sonra Osmanlı mevcudu azalmaya başladı.
Amac Sarıkamış'a doğru ilerlemekti ve bu için Allahuekber Dağları'nı açmak gerekiyordu.
46:47Sarıkamış Harekatı ve Kayıplar: Sarıkamış'a gelen 90-100 bin askerden sadece 3-5 bin kişi harekete katılmış, diğerleri kış şartlarında ölmüş.
Allahu Ekber Dağları'nda karlar eridikten sonra yatan askerler kaskatı kalmış, eksi 20 derece soğukta soğuktan ölmüşler.
Ruslar dağın sıcak tarafını, Türkler ise soğuk tarafını almış, bu stratejik bir hata olmuş.
48:17Sarıkamış Harekatı'nın Sonuçları: Sarıkamış Harekatı büyük bir facia olmuş, bazı kaynaklara göre 60 bin, bazı kaynaklara göre 90 bin, Rus kaynaklarına göre ise 32 bin kayıp verilmiş.
Rus komutanı, Türk müfrezesini ele geçiremediklerini, onların çoktan Allahu Ekber Dağları'nda "tanrılarına kavuşmuş" olduğunu söylemiş.
Enver Paşa harekatın sonuna doğru Erzincan'a geri çekilme kararı almış ve İstanbul'a dönmüş.
49:23Seferberlik ve Rus İlerlemesi: Seferberlik ilan edildiğinde 18-45 yaş arası erkekler askere alınmış, Van, Muş, Bitlis, Diyarbakır, Erzincan, Erzurum, Artvin gibi bölgelerden askerler toplanmış.
Ruslar, Osmanlı Devleti'nin bölgedeki gücünün kırıldığına inanarak bölgeye akın etmeye başlamışlar.
Ruslar, Artvin, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum, Van ve hatta Hakkari'ye kadar ilerlemişler.
51:30Ermenilerin Faaliyetleri: Ruslarla Ermenilerin işbirliği sonucunda bölgedeki erkeklerin seferberlik ilanıyla gitmesiyle Ermeniler terör estirmeye başlamışlar.
Ermeniler Vanzebe, Erzurum, Şenkaya, Köprüköy, Pasinler, Başkale ve Hakkari'de katliamlar yapmışlar.
Ermeniler 1915'te Van'da devlet kurduklarını açıklamışlar, merkezi Ararat olan bir Ermeni devleti kurmuşlar.
54:24Esirlerin Durumu: Sarıkamış Harekatı'ndan sonra yaklaşık 100 bin esir düşmüş, bunlar Azerbaycan Türkleri, Anadolu Türkleri ve Kürtler olmak üzere toplanmış.
Esirler Sibirya'nın en uzak bölgesine veya Bakü sınırındaki Hazar Denizi'nin ortasındaki Nargin Adası'na gönderilmişler.
Nargin Adası'nda esirlerin açlık, işkence, tifo, kolera gibi hastalıklardan ve binlerce yılanın sokması sonucu kangrenle ölmüşler.
56:52Halkların Kardeşliği ve Doğu Anadolu Bölgesi: Konuşmacı, Kürt ve Türk'ün kaderlerinin, yazgılarının ve yaşayışlarının aynı olduğunu, ancak Ermeni ve Kürt'ün kardeş olamayacağını belirtiyor.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin hala büyük bir çekim ve cazibe merkezi olduğunu, birçok yolun başlangıç yeri olduğunu vurguluyor.
Bu coğrafyada güçlü olmak zorunda olduklarını, askeri sistemlerin iyi olması gerektiğini, aksi takdirde yok edileceklerini söylüyor.
58:45Akdamar Kilisesi ve Soykırım Tartışması: Van'da yaşanan olayları anlatarak, Ermenilerin gelinleri ve kızları tecavüze uğratmak istediklerini, tecavüze uğramamak isteyen kadınların kendilerini göle atıp boğulduğunu belirtiyor.
Akdamar Kilisesi'ne ziyaret etmenin doğru olmadığını, bu memleketin çocuklarının bilinçlendikçe o adalara gitmemeyi öğreneceklerini söylüyor.
Turizm için ziyaret için açılan yerlerin zorunlu olmadığını, her Müslüman yerinin açılmadığını vurguluyor.
1:01:44Sevk ve İskan Kanunu: Sevk ve İskan Kanunu'nun gerçekte adı "Sevk ve İskan Kanunu" olduğunu, o bölgedeki Ermenileri savaşsız bölgelere (Hatay, Suriye, Halep, Lübnan, Beyrut) götürmek için yapıldığını açıklıyor.
Bu süreçte ölümler olduğunu, trenlerin kalabalık olduğunu ve yayan giderken saldırılar olduğunu belirtiyor.
Ermeni'den sonra çok kuyumcu milleti olduğu için, yandan altın götürdükleri için bunu almak isteyen eşkıyaların olduğunu söylüyor.
1:03:00Bayburt'taki Ermeni Mezalim: Bayburt'taki Ermeni mezalimini anlatarak, tecavüze uğramamak isteyen kadınların kendini kuyularına atıp bir yaşındaki çocuğunu da öldürdüklerini belirtiyor.
Soykırımın bir milletin, bir ırkın üremesini engellemek olduğunu, hamile kadınlara paralar atıldığını ve erkek mi kız mı olduğuna göre paraların atıldığını söylüyor.
Türkiye'nin nüfus gücüyle, askeri güçle ve stratejik güçle her zaman güçlü olmak zorunda olduğunu vurguluyor.
1:04:17Birinci Dünya Savaşı ve Kafkas Cephesi: Vilayet-i Sitte'nin (Bitlis, Erzurum, Sivas, Van, Elazığ, Diyarbakır) aslında altı değil, on yedi-on sekiz il ile tekabül ettiğini, bu bölgenin tamamının bir aldatmaca olduğunu belirtiyor.
1916'da Çanakkale'de apartalar kumandanı olan Mustafa Kemal'in iade tuğgeneral olduktan sonra bölgede Rusların almış olduğu Muş ve Bitlis'i geri aldığını anlatıyor.
1917'de Boşça ihtilalinin çıkmasıyla beraber Rusya'nın dünya durumlarının dengelerini itiraf ettiğini, Ekim Devrimi'nden sonra Sovyet yönetiminin savaştan çekilmesi için 3 Mart 1918'de İttifak ile anlaşma imzaladığını söylüyor.
1:06:59Ermeni Savaşları ve Soykırım Tartışması: Yaklaşık bir milyon Ermeni savaş dışı bölgelere gönderilmiş, çünkü sadık Ermeniler de var ve onları da Ermeniler öldürüyor.
Ermenilerin yaptıkları mezarlar Ruslar tarafından görmezden gelinmiş, bazı Ruslar mezarlardan ceset çıkarıp havaya atıyorlardı.
24 Nisan 1915'te Taşnak, Süt, Yün ve Hınçak gibi cemiyetlerin Türkiye'deki faaliyetlerinin yasaklanması ve elebaşlarının yakalama kararının çıkarıldığı gün, Ermeniler bunu soykırım günü olarak iddia ediyorlar.
1:08:39Tarih Gerçekleri ve Ermeni İlişkileri: Ermeniler için acı bir olay olsa da, bu olaylara soykırım demek doğru değil.
Türk Tarih Kurumu'nun tüm arşivleri açıktır ve Ermeniler bunu kabul etmişlerdir.
Günümüzde birçok Türk genç Ermenistan'a gidiyor ve "Türk'üm" diyerek kendilerini tanıtıyorlar.
1:10:36Kafkasya Cephesi'nin Açılma Nedenleri: Kafkasya Cephesi'nin açılma nedenleri: Kars, Ardahan ve Batum'u geri alabilmek.
Turancılığı gerçekleştirmek ve Bakü petrollerine ulaşmak.
İran üzerinden Hindistan'a inerek İngiltere'yi ekonomik ve askeri gücünü kısıtlamak.
1:11:34Dünya Savaşı ve Kafkasya Cephesi: Dünya Savaşı'nda Hindistan'dan milyonlarca Hindu ve Müslüman asker getirilmiş, Çanakkale'de dünya milletleriyle savaşılmış.
1915'te Enver Paşa 190 bine yakın askerle Sarıkamış Harekatı'nı başlattı.
Ruslar ilerleyerek Muş, Bitlis, Bayburt, Erzurum, Van, Erzincan ve Trabzon'u işgal ettiler, Hakkari'ye kadar geldiler.
1:13:05Ermeni Katliamları ve Sevk ve İskan Kanunu: Ruslar Ermenilerle ortak hareket ettiler, özellikle Ermeni komitacılarıyla.
1915'te Ermeniler Van'da katliam yapıp Van merkezli Ermeni devleti kurduklarını açıkladılar.
Sevk ve İskan Kanunu'nun orijinal ismi "Sevk ve İdare Kanunu"dur ve bölgedeki Ermeniler Suriye, Lübnan ve Hatay'a gönderildi.
1:15:01Mustafa Kemal ve Kafkasya Cephesi: Mustafa Kemal Ruslardan Muş ve Bitlis'i geri almıştır.
1917'de Rusya'da Bolşevik ihtilali çıkmış, Çarlık Rusya yerine Sovyet Rusya kurulmuştur.
1918'de Rusya ile İttifak Devletleri arasında Estitos Antlaşması imzalanmış, Ruslar işgal ettikleri yerlerden çekilirken Elviye-i Selase (Kars, Ardahan, Batum) Osmanlı Devleti'ne geri verilmiştir.
1:17:12Azerbaycan'da Ermeni Katliamları: Mart günleri Ermenistan'da binlerce Ermeni, yaklaşık 10-12 bin civarında Azerbaycan Türk'ünü üç gün içinde öldürmüştür.
O dönemde yeni kurulan Azerbaycan Devleti'nin kurucusu olan Mehmet Emin Resulzade Azerbaycan Cumhurbaşkanı'dır.
Sovyet Rusya kurulmadan önce Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan üç devlet müstakil olmuştur.
1:17:54Kafkas İslam Ordusu ve Bakü'nün Ele geçirilmesi: Azerbaycan Devlet Başkanı Mehmet Emin Resulzade'nin yardım isteği üzerine Enver Paşa, kardeşi Nuri Paşa'yı Kafkas İslam Ordusu adıyla bölgeye göndermiştir.
Nuri Paşa, Kafkas İslam Ordusu'nun başında Bakü'ye girerek "Bakü Fatih" ünvanı almıştır.
Azerbaycanlılar, Kafkas İslam Ordusu'nun fes giyerek gelmesinden dolayı gelincik tarlasına benzetmişlerdir ve bu nedenle "Laleler" türküsü dünyaca ünlü olmuştur.
1:20:15Azerbaycan'daki Olaylar ve Osmanlı Devleti'nin Kararı: Osmanlı Devleti savaş bittikten sonra bölgeden gönderilen Ermeniler için geri dönüş kararnamesi çıkarmıştır.
31 Mart 1918'de bir günde 12.000 Azerbaycan Türkü Ermeniler tarafından şehit edilmiştir.
Bu olay üzerine Kafkas İslam Ordusu, Nuri Paşa önderliğinde Bakü'ye kadar gitmiştir.
1:23:03Mondros'tan Sonraki Gelişmeler: Mondros imzalandıktan kısa bir süre sonra İttihat Terakkicileri yakalanmaya çalışılmış ve Türk milletinin Ermenilere soykırım yaptığını kanıtlamaya çalışılmıştır.
Mondros'tan İzmir'in işgaline kadar geçen altı-yedi ay boyunca Osmanlı idarecileri İttihat Terakkileri yakalamak ve Ermenilere yapılan zulüm varsa itiraf ettirmek için uğraşmıştır.
Bu süreçte birlik beraberlik sağlanamayınca Anadolu'nun dört bir tarafı işgal edilmiştir.
1:24:01Kanal Cephesi ve Amacı: Kanal Cephesi, Süveyş Kanalı'nın açılması ve Kızıldeniz ile Akdeniz'in birleştirilmesiyle kısa bir yoldan Akdeniz'e çıkma fırsatı elde edilmesiyle ilgilidir.
Mısır 1882 yılında İngilizler tarafından işgal edilmiş ve 1914 savaş başladığında İngilizler Mısır'ı kendilerine kattığını söylemiştir.
Kanal Cephesi'nin temel amacı Mısır'ı geri almak ve İngilizlerin İskenderun limanı ve Çanakkale'ye harekat yapmasını önlemektir.
1:27:13Kanal Cephesi'nin Sonuçları: Cemal Paşa askerleriyle Sina Yarımadası'na giden Osmanlı askerleri, kanalın karşısına geçmek için tombaz adı verilen kayıklara binmişlerdir.
İlk Kanal Seferi başarısızlıkla sonuçlanmış, 600 asker boğularak şehit olmuş ve 762 tanesi kaybolmuştur.
Cemal Paşa iki defa taarruz etmiş ancak Romanya Muharebeleri (İkinci Sarıkamış Faciası) olarak adlandırılan muharebelerde binlerce asker kolera, tifüs, sıcaklık ve susuzluktan şehit olmuştur.
1:29:23Suriye-Filistin Cephesi ve İngiliz Taarruzu: Osmanlı Devleti, Kafkasya'daki Sarıkamışlar gibi Kanal'a taarruz etmiş, ancak Ruslar toparlanıp Osmanlı'ya taarruz etmiştir.
Tarihte Filistin-Suriye cephesi açılacak ve İngilizler, Osmanlı askerlerinin El Ariş bölgesine çekilmesiyle bu cepheyi başlatacaklardır.
İngilizler Sina Çölü'nden çıkıp El Ariş'e ilerleyerek Gazze'ye ulaşmayı amaçlamışlardır.
1:30:17Suriye-Filistin Cephesindeki Komutanlar: Osmanlı Devleti'nin başında Alman bir paşa olan Von Kress, daha sonra General Falke ve en son Liman von Sanders bulunmuştur.
Mustafa Kemal, geri çekilme çağrısında bulunmuş ancak bu öneriler dikkate alınmamıştır.
Mustafa Kemal'in önerileri dikkate alınsaydı, özellikle 8. ve 7. Ordu dağılmamış olacaktı.
1:31:17Gazze Muharebeleri ve İngiliz Stratejisi: Birinci ve İkinci Gazze Muharebeleri Osmanlı Devleti tarafından kazanılmış, Üçüncü Gazze Muharebesi ise kaybedilmiştir.
Enver Paşa, Bağdat üzerine gitmeyi düşünürken, bazı komutanlar saldırıya geçmeyi önermiştir.
İngilizler, İkinci Gazze Muharebesi'ni kaybeden General Murray'yi görevden alıp General Albea'yı getirmiş, bu da Üçüncü Gazze Muharebesi'ni kazanmalarına yardımcı olmuştur.
1:32:53Kudüs'ün Düşüşü ve Filistin Sorunu: 9 Aralık'ta İngilizler Kudüs'ü ele geçirmiş, bu olay 1917 yılında gerçekleşmiştir.
1917 yılında İngiltere Dışişleri Bakanı Arthur Balfour, Rus Dairesine gönderdiği mektupta Yahudilere Filistin bölgesine göç etme izni vermiştir.
Osmanlı Devleti'nin bölgeden çıkmasıyla beraber Filistin sorunu ortaya çıkmış, yüzbinlerce Yahudi bu bölgelere göç etmeye başlamıştır.
1:34:57Kudüs'ün Hristiyanlar ve Yahudiler İçin Önemi: Kudüs, Hristiyanlar için de çok önemli bir yerdir ve Beyt'ül Makdis olarak bilinir.
Yahudilere göre kıyamet, Zeytin Dağı'nın üstünde kopacak büyük bir savaş olup, Zeytin Dağı ile Mescid-i Aksa arasında "Cehennem Çukuru" adı verilen bir bölge vardır.
Yahudilere göre Zeytin Dağı'nda sırat köprüsü kurulacak ve Allah ilk Yahudileri saç ve sakallarından tutarak cennete atacaktır.
1:38:26Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Ordusunun Durumu: 1918 Eylül'den bir yıl sonra, Osmanlı ordusu kendini güçlendirdi ve 38 günde 550 kilometre yol yaptı.
Osmanlı ordusu Şam'ı kaybetti ve Nablus Muharebesi'nde yenilgiye uğradı, bu yenilgiden sonra geri dönüş olmadı.
Mustafa Kemal, Ali Fuat Cebesoy ve İsmet İnönü gibi önemli milli mücadele liderleri bu dönemde görev yaptı.
1:41:42Suriye-Filistin Cephesi: Kanal cephesi ile savunma cephesi olan Suriye-Filistin cephesi birlikte işlenir ve 1986'ya kadar ders kitaplarında "Sina cephesi" olarak anlatılır.
Sina cephesi ikiye ayrılır: Kanal cephesi ve Suriye-Filistin cephesi.
Suriye-Filistin cephesinin açılma nedenleri: Mısır'ı geri almak, İngiltere'nin sömürge yolları ile bağlantısını kesmek ve İngilizlerin İskenderun ve Çanakkale boğazlarına saldırısını engellemektir.
1:43:41Kanal Cephesi ve Suriye-Filistin Cephesi'nde Yaşananlar: Cemal Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu iki defa Kanal hareketi yapmış, ikisi de başarısız olmuştur.
Kanal cephesi Almanya'nın isteği üzerine açılmıştır ve Katlia ve Romani muharebeleri yaşanmıştır.
Romani muharebeleri "ikinci Sarıkamış faciası" olarak nitelendirilir çünkü Sarıkamış'ta soğuktan, burada sıcaktan yenilgiye uğranmıştır.
1:45:13Suriye-Filistin Cephesi'nin Amaçları: Suriye-Filistin cephesi, Kanal cephesinin devamıdır ve Suriye petrollerini ele geçirmek, Kudüs'ü almak ve Anadolu'ya güneyden girmeyi amaçlamıştır.
Mustafa Kemal Dünya Savaşı'nda üç cephede savaşmıştır: Çanakkale, Kafkas ve Suriye-Filistin cephesi.
Falih Rıfkı Atay, Suriye-Filistin cephesi'nde yaşananları "Zeytindağ" adlı kitabında anlatmıştır.
1:46:49Birinci Dünya Savaşı'nın Devamı ve Önemli Konular: Kafkas, Kanal ve Suriye cepheleri işlenmiş olup, bir sonraki videoda savunma cephelerine (Çanakkale, Irak, Hicaz) devam edilecek.
Birinci Dünya Savaşı'nın sonu üç videoyla ve bir gizli anlaşmayla tamamlanacak.
Mondros Antlaşması'yla Anadolu'nun işgal edilmesi büyük bir kayıp olmuştur.
1:48:19Vatanseverlik ve Savaşın Nedenleri: Vatanseverlik, vatanın her köşesinde yaşanan olaylara üzüntü duymaktır; birinin sevindiğine diğerinin de sevinmesi gerekir.
Birinci Dünya Savaşı'nın genel ve özel nedenleri vardır.
İtilaf bloğunda İngiltere, Fransa ve Çarlık Rusya bulunurken, İtalya savaşta taraf değiştirmiştir.
1:49:21Savaşta Taraf Değiştiren Devletler: Savaşta Osmanlı'nın yanında Çanakkale Savaşı'ndan sonra Bulgaristan girmiştir.
Savaşın seyrini değiştiren devlet ABD'dir.
Savaştan çekilen ilk devlet Japonya'dır.
1:49:44Osmanlı'nın Savaşa Girmesi ve Sonuçları: Osmanlı'nın savaşa girmesinin sonuçları vardır; Goben ve Yavuz gemilerinin isimleri değiştirilmiştir.
İngiltere'ye sipariş verilen Reşadiye ve Genç Osman gemileri alınamamıştır.
Osmanlı savaşa girince Almanya'nın yükünü almış, yeni cepheler açılmış ve savaşın süresi uzamıştır.
1:50:49Cihat İlanı ve Cepheler: Birinci Dünya Savaşı'na giderken cihat ilan eden padişah Beşinci Mehmet Reşat'tır.
Osmanlı'nın iki taarruz cephesi vardır: Kafkas ve Kanal.
Suriye-Filistin cephesi ile Sina cephesi de ortak alan cephesidir.
1:51:47Kafkasya Cephesi ve Sonuçları: Kafkasya cephesinin açılma nedeni Elviyi Selase (Çankırı, Çorum, Yozgat, Kars) geri almaktı.
Sarıkamış faciası sonrası Ruslar ilerleyerek Hakkari'ye kadar gelmiş, bölgedeki Ermeniler ayaklanıp Van'da devlet kurmuştur.
24 Nisan 1915'te Osmanlı, Ermeni cemiyetlerinin ve zararlı cemiyetlerin tüm başkanlarını tutuklama ve kapatma kararı almıştır.
Bölgedeki sevk ve iskan kanunu (zorunlu göçen tehcir kanunu) uygulanmış, Mustafa Kemal Muş ve Bitlis'i Ruslardan geri almıştır.
1:53:03Birinci Dünya Savaşı Cepheleri: Kafkas cephesini bitiren anlaşmalar Adana'ya Gümrü yazılır.
Kanal cephesi Almanya'nın isteği üzerine açılmış ve amacı Mısır'ı geri almak ve İngiltere'nin sömürge yollarıyla bağlantısını kesmekti.
Kanal cephesinde iki defa taarruz edilmiş, özellikle Romani Muharebeleri (İkinci Sarıkamış Faciası) başarısızlıkla sonuçlanmış.
1:55:34Suriye-Filistin Cephesi: Suriye-Filistin cephesinde Gazze iki defa kuşatılmış, üçüncü kuşatmada komutan değişikliğine gidilmiş ve Falken Haline getirilmiş.
Falken Haline, Üç Gazi Savaşı'na kazanmış, bir yıl bekleyip tahkimlerini güçlendirmiş ve Beyrut, Amman, Gazze ve Kudüs'ü almış.
Nablus Muharebesi ile Suriye kaybedilmiş, 8. Ordu dağılmış ve Mustafa Kemal, Hatay-Kilis eksenine çekilmiş.
1:57:22Savaşların Önemi ve Rakamlar: Yahudilik inancına göre Mustafa Kemal üç cephede savaşmıştır: önce Çanakkale, sonra Kafkas, en son Suriye cephesi.
Sarıkamış'tan sonra kaç askerin olduğu ve verilen iaşe yemeklerinden alıp almadıkları belli edilmeye çalışıldığı için rakamlar çok değişik.
Şehit sayısı önemli değil, önemli olan başarıdır; Sarıkamış'ta şehit verilmesine rağmen Rus işgaline uğramak başarısızlık olarak görülüyor.

Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir