Buradasın
Birinci Dünya Savaşı Sonrası Doğu Cephesi ve Ermeni Meselesi
youtube.com/watch?v=ju4UTE6wUvYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Birinci Dünya Savaşı sonrası Türkiye'nin doğu cephesindeki askeri harekatları anlatan tarihsel bir anlatımdır. Mustafa Kemal Paşa, Kazım Karabekir Paşa ve Büyük Millet Meclisi gibi önemli tarihi karakterlerin rolü ele alınmaktadır.
- Video, Birinci Dünya Savaşı'nda Ermenilerin Fransa, Çarlık Rusya ve İngiltere ile birlikte Osmanlı'ya karşı savaşmasından başlayarak, 1920 yılında başlayan Doğu Cephesi'ndeki Türk askeri harekatını kronolojik olarak anlatmaktadır. İngilizlerin Ermenilere silah ve para desteği, Türk ordusunun Kars, Sarıkamış, Mendirek gibi bölgeleri geri alma çabaları ve sonunda imzalanan barış antlaşması detaylı şekilde aktarılmaktadır. Video, Mustafa Kemal Paşa'nın İngilizlere gönderdiği ironik mesajla sona ermektedir.
- 00:04Birinci Dünya Savaşı Sonrası Ermeni Meselesi
- Birinci Dünya Savaşı'nda Ermenilerin bir kısmı Fransa, Çarlık Rusya ve İngiltere ile birlikte Osmanlı'ya karşı savaşmıştır.
- Ermeniler, Büyük Ermenistan hayalleriyle çıktıkları yolda sürekli yanlarında güçlü bir devlet görmek istemişlerdir.
- 1917'de Çarlık Rusya çökmüş, yerine Sovyet Rusya gelmiştir ve Ruslar devrimle birlikte işgal ettikleri tüm bölgeleri boşaltmaya başlamıştır.
- 00:33İngiltere ve Ermenilerin İlişkisi
- Bölgedeki Türk ve Kürtlere eziyet eden Ermeni çeteciler yardım için Avrupa devletlerine başvurmuş, İngiltere de Osmanlı ilerleyişini durdurmak için Ermenilere "Büyük Ermenistan" sözü vermiştir.
- Ermeniler ilk etapta otuzbin, daha sonra da doksan bin kişilik bir ordu oluşturabileceklerini iddia etmişlerdir.
- Osmanlı teslim bayrağını çektiğinde, moral bulan Ermeniler Rusların çıktıkları bölgeleri savunmak için köylere baskın yapmış ve halka zulmetmiştir.
- 01:22Yerel Direniş ve Mustafa Kemalpaşa'nın Rolü
- Osmanlı ordusunun orduları tercih edilmiş, yöre halkı işgallere karşı koymak için örgütlenmiştir.
- Bölgeye atanan ve birliğini koruyan Kazım Karabekir de direnişe destek olmaktadır.
- Mustafa Kemalpaşa genelkurmay ile ortaklaşa bir plan dahilinde Samsun'a çıkmış, kongreler yaparak halkı örgütlenmeye ve milli mücadeleye çağırıyordu.
- 01:53Mustafa Kemalpaşa'nın Stratejisi
- Bu süreçte yeni kurulan Sovyet Rusya ile ikili ilişkiler güçlendirildi.
- Mustafa Kemal Paşa bir yandan Fransızlarla güney cephesini kapatmaya, bir yandan iç isyanlarla ilgilenmeye, bir yandan da Yunan saldırısı için hazırlık yapmaktaydı.
- Olmazsa olmaz olan silah ve para ihtiyacını Sovyetlerden alma niyetindeydi ve tedbirsiz adımlar atmak istemiyordu.
- 02:22Ermeni Saldırısı ve Türk Karşı Taarruzu
- Güven duyan Ermeniler saldırıya geçti ve Mustafa Kemalpaşa, Kazım Karabekir'e yolladığı emirle "Ermeni meselesini kapatın" dedi.
- Büyük Millet Meclisi 20 Eylül 1920'de Kazım Karabekir Paşa'ya Ermeniler üzerine taarruz emri verdi.
- 24 Eylül 1920'de Ermeni saldırısı başladı ve Türk birlikleri 28 Eylül'de karşı taarruza geçti.
- 03:25Türk Birliklerinin İlerleyişi
- Türk birlikleri karşısında fazla direniş gösteremeyen Ermeniler geri çekilmek zorunda kalmış, 29 Eylül'de Sarıkamış, 30 Eylül'de Mendirek Türk birliklerinin denetimine girmiştir.
- Doğu cephesinde Türk birliklerinin süratli hareketleri karşısında Büyük Millet Meclisi temkinli hareket edilmesi tavsiyesinde bulunmuştur.
- 28 Eylül 1920'de Türk ordusu Sarıkamış'ta beklemiş, Sovyetlerden gelebilecek tepkileri kontrol etmek için bir ay süreyle harekatı durdurmuştur.
- 04:02Kars'ın Kurtarılması ve Ateşkes
- 28 Ekim 1920'de yeniden harekete geçen Türk ordusu, 30 Ekim'de Kars'a Ermeni işgalinden kurtarmıştır.
- Kars'ın alınmasıyla Türkiye'nin doğu sınırları güven altına alınmış ve bölgedeki Misak-ı Milli sınırlarına ulaşılmıştır.
- 6 Kasım tarihinde Türk ordusu Gümrü önlerine gelmiş, 7 Kasım'da Gümrü şehrini sulh rehinesi olarak ele geçirmiştir.
- 05:00Barış Antlaşması ve Sonuçlar
- 14 Kasım'da başlatılan Türk taarruzu karşısında kısa sürede çözülüp dağılan Ermeniler, 17 Kasım 1920 tarihinde ateşkes şartlarını kayıtsız şartsız kabul etmişlerdir.
- 2 Aralık 1920 akşamı imzalanan barış antlaşmasıyla 1878 yılında Berlin Antlaşması ile kaybedilen Kars, Sarıkamış, Kazman, Kulp ve İğdır tekrar Türkiye'ye bırakılmıştır.
- Tüm bu gelişmelerden sonra doğu cephesi kapanmış, kaybedilen topraklar kazanılmış ve doğu cephesindeki silahların batıya aktarılması süreci başlamıştır.
- 05:42Mustafa Kemal Paşa'nın İngilizlere Mesajı
- Mustafa Kemal Paşa kalemi eline almış, muhtemelen gülümseyerek psikolojik olarak düşmanını çökertme yolunu seçmiştir.
- İngiliz basınına çıkan yazıda Mustafa Kemal Paşa, "Ermenilere verdiğiniz kırkbin silah ve mühimmat için teşekkür ederiz, hepsini aldık" demiştir.
- Ulusal Meclis, hizmetlerinin karşılığı olarak Mustafa Kemal'e Türk ordusunun Mareşali ünvanını verdi.
- 06:32Milli Mücadele'nin Devamı
- Mustafa Kemal arkadaşlarıyla birlikte doğudan sonra batıda da İngiliz destekli Yunanlıları dize getirecek ve İzmir'den İstanbul üzerine yürüyecekti.
- Hedef Trakya ve İstanbul'un alınmasıydı, Çanakkale'den itibaren silahlı İngiliz askerleri bulunmaktaydı.
- Literatüre "Çanakkale Krizi" olarak geçen bu olay sonucu İngiltere hükümeti istifa etmiştir.