Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve Sercan adlı bir öğrenci arasında geçen soru-cevap formatında sunulan eğitim içeriğidir.
- Video, Birinci Dünya Savaşı'nın temel konularını ve sonuçlarını ele almaktadır. İlk bölümde gizli anlaşmalar (İstanbul, Londra, Mac, Saygı Pikett, For ve Sen Jöndü Ömür Antlaşmaları) ve Wilson Prensipleri anlatılırken, ikinci bölümde savaşın son dönemleri, Almanya'nın çekilmesi, Osmanlı Devleti'nin Mondros Mütarekesi ile savaştan çekilmesi ve savaşın dünya üzerindeki etkileri açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca savaşın 50 milyona yakın insanın ölümüne yol açtığı, yeni devletlerin ortaya çıkmasına zemin hazırladığı ve kimyasal silahlar, tanklar gibi yeni silahların ilk kez kullanıldığı belirtilmektedir. Savaşın hiç kimse için karlı olmadığı ve insanlığın kaybedildiği vurgulanmaktadır.
- 00:12Birinci Dünya Savaşı'ndaki Gizli Anlaşmalar
- Gizli anlaşmalar, imzalandığı tarihte sadece imzalayan devletler tarafından bilinen anlaşmalardır ve İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya tarafından imzalanmıştır.
- Bolşevikler, Çarlık Rusyası'nın yönetimini ele geçirdikten sonra bu anlaşmaları açıkladılar ve Osmanlı Devleti bu anlaşmaların öznesi değil, paylaşılmak istenen devlettir.
- Gizli anlaşmaların uygulanamamasının temel sebebi Rusya'nın savaştan çekilmesi, Amerika Birleşik Devletleri ve Yunanistan'ın savaşa katılması ve Türk İstiklal Harbi'nin başarılı tamamlanmasıdır.
- 02:27Önemli Gizli Anlaşmalar
- İstanbul Antlaşması, Londra Antlaşması, Mac Antlaşması, Saygı Pikett Antlaşması, Bu For Açıklaması ve Sen Jöndü Ömür Anlaşması gibi gizli anlaşmalar vardır.
- Antlaşmalar arasında en önemlisi, İngiltere-Fransa arasında imzalanmış olan ve günümüzde Irak, Suriye, Filistin gibi Ortadoğu devletlerinin ortaya çıkmasını sağlayan Antlaşmadır.
- İstanbul Antlaşması ile Rusya Boğazlar bölgesi verilmiş, İstanbul uluslararası bir şehir olmasına karar verilmiş, Londra Antlaşması ile İtalyanlar İttifak Devletlerinden ayrılıp İtilaf Devletlerinin safına katılmıştır.
- 03:48Diğer Önemli Anlaşmalar
- Mebah'ın Anlaşması ile İngilizler, Arapları Osmanlı Devleti'ne isyan etmeleri karşılığında savaştan sonra bağımsız Arap devletleri kurulacağı vaadini gerçekleştirmiştir.
- Sen Jon, Müriyon Antlaşmasıyla İtalyanlara İzmir ve çevresinin verileceği vaat edilmiş, Petrograd (St. Petersburg) Antlaşması'yla Ruslara Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde ciddi topraklar verilmiştir.
- İngiliz Dışişleri Bakanı'nın Rothschild ailesine yazdığı mektupta, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlı'nın Filistin yönetimindeki toprakları üzerinde bir Yahudi devletinin kurulmasının İngiliz hükümetince kabul edildiği açıklanmıştır.
- 05:14Wilson İlkeleri
- Wilson İlkeleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin dünya egemenliğini ele geçirmek için tasarlanmış bir beyannamedir ve İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya ve diğer devletlerin gücünü kırmak amacıyla hazırlanmıştır.
- Amerika Birleşik Devletleri, Birinci Dünya Savaşı'na kadar "Monrea Doktor" (Yalnızlık Politikası) adı verilen bir politika izlemiş, sadece kendi içlerinde büyüme ve kalkınmayı hedeflemiştir.
- Wilson İlkeleri, gizli anlaşmaları yasaklamış, sömürgeciliğin yasaklanması, savaşlarda kaybeden tarafların kazananlara toprak vermesini ve savaş tazminatı vermesini yasaklamıştır.
- 08:41Wilson İlkelerinin Uygulanması
- İngiltere ve Fransa, Wilson İlkelerini kabul etmiş gibi görünse de uygulama safına geçildiğinde hiçbir şekilde bu maddeleri uygulamamışlardır.
- Sömürgeciliğin kaldırıldığını kabul ederken, sömürgecilikle aynı anlama gelecek olan manda ve himaye sistemlerini uygulamak suretiyle sömürgeciliği devam ettirmişlerdir.
- Savaş tazminatını kabul ederken, onun yerine "onarım bedeli" adı verilmiş olan yeni bir kavramı hayata geçirerek savaş tazminatının alınmamasını sağlamışlardır.
- 09:44Sert Determinizasyon İlkesi
- Sert determinizasyon ilkesi, bir ulusun kendi geleceğini kendisinin belirlemesi anlamına gelir ve çok uluslu imparatorlukları idam sehpasına götüren bir maddedir.
- Bu ilke, Osmanlı ve diğer çok imparatorlukların resmi ve yasal bir şekilde tasfiyesini sağlamıştır.
- Osmanlı münevverleri bu ilkeleri önemli oranda olumlu karşılamış, Türkler için kesin egemenlik hakkı tanınacağı ve Boğazlar için uluslararası barışın sağlanmasından sonra Boğazların yeniden yaşayabileceği toprakların Türkleri verileceği şeklinde yorumlanmıştır.
- 11:27Birinci Dünya Savaşı'nın Son Aşamaları
- Almanya'nın Birinci Dünya Savaşı'na katılması, dönemin Alman dışişleri bakanlarının İngiltere'ye askeri ve ekipman yardımında bulunmasından dolayı Alman denizaltılarının sivil Amerikan gemilerini batırması gerekçesiyle ABD'nin savaş vermesine neden oldu.
- Birinci Dünya Savaşı bir siper savaşına dönüşmüş ve Almanya'nın kaynakları kıt, İngiltere gibi güçlü rezervleri olmadığı için bu savaşı kazanamayacağını biliyordu.
- Avusturya ve Bulgaristan da Birinci Dünya Savaşı'nda büyük başarılar elde edemedi, Bulgaristan'ın Makedonya cephesinde uğradığı ağır yenilgi nedeniyle savaştan çekilmesi gerekti.
- 12:37Osmanlı Devleti'nin Savaştan Çekilmesi
- General karşısında alınan ağır hezimetler, düşmanın Anadolu kapılarına dayanması ve Fransa'nın Selanik'te büyük askeri kuvvetler toparlaması sonucu Osmanlı Devleti İspanya ve İsviçre üzerinden sulh teşebbüslerine girmesini sağladı.
- Amiral Arthur Croft ile yapılan görüşmelerde Mondros Mütarekesi imzalandı ve Osmanlı Devleti fiilen Birinci Dünya Savaşı'ndan çekildi.
- 13:12Birinci Dünya Savaşı'nın Sonuçları
- Birinci Dünya Savaşı sadece Osmanlı Devleti'ne değil, dünyaya çok ciddi zarar verdi; kayıtlı elli milyona yakın insanın öldüğü belirtilir.
- Savaşın sonucunda Litvanya, Letonya, Estonya, Suriye, Irak gibi yeni devletler kuruldu ve faşizm gibi yeni rejimlerin ortaya çıkmasına zemin hazırladı.
- Savaş sırasında ilk defa kimyasal silahlar ve tanklar kullanıldı, ancak Birinci Dünya Savaşı'nda hiç kimse karlı çıkmamıştır; insanlar insanlığını kaybetmiş, açlık, gözyaşı ve ölümler sür sıkıntıdır.