Buradasın
Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu
- Tarih
- Osmanlı İmparatorluğu
- Savaşlar
- Çanakkale Savaşı
- Mustafa Kemal Atatürk
- Birinci Dünya Savaşı
- Enver Paşa
Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun durumunu ve yaşadığı savaşları anlatmaktadır. Videoda Enver Paşa, Mustafa Kemal, Alman İmparatoru Wilhelm II, Baron Max von Oppenheim, Colmar von der Goltz ve diğer tarihi karakterler yer almaktadır.
- Belgesel, Osmanlı İmparatorluğu'nun Almanya ile müttefik olma sürecinden başlayarak, Sarıkamış Savaşı, Çanakkale Savaşı ve Kut Kuşatması gibi önemli savaşların kronolojik anlatımını sunmaktadır. Video, Osmanlı'nın savaşa girmesi, İtilaf Devletleri ile olan çatışmaları ve savaşın sonlarına kadar devam eden mücadeleleri detaylı şekilde ele almaktadır.
- Belgeselde ayrıca Jön Türklerin modernleşme çabaları, Enver Paşa'nın Almanya'ya olan yakınlığı, Mustafa Kemal'in liderliğindeki Türk askerlerinin zaferleri ve askerlerin mektupları gibi tarihsel detaylar da yer almaktadır. Osmanlı ordusunun savaşın sonuna kadar savaşmasını sağlayan nefsi müdafaa duygusu ve siyasi hırsları da vurgulanmaktadır.
- 00:04Osmanlı İmparatorluğu'nun Müttefik Arayışı
- Osmanlı İmparatorluğu, İslam'ın abdü ve canı olan Moskova, İngiliz ve Fransız hükümetleriyle muharip bulunuyordu.
- Almanya, yeni müttefiki Türkiye'nin kendisinden isteneni yapacağını ummuştu ve İtilaf Devletleri de Türkiye'yi kolay lokma olarak görmüştü.
- Ortadoğu'daki savaş kendi yolunda vahşice sürüyordu.
- 01:13Almanya ve Osmanlı İmparatorluğu Arasındaki İlişkiler
- Kayser, savaşın başlamasından çok önce bile Osmanlı İmparatorluğu'nun dostluğunu kazanmaya çalışıyordu ve resmi ziyaretlerinde fes giyiyordu.
- Almanya'nın Osmanlı'ya ilgisinde ortak bir düşmana sahip olmalarının payı vardı; bu düşman Rusya'ydı.
- Türkiye'nin Çanakkale Boğazı'nı kontrol eden konumu ona Rusya'yı Karadeniz'e hapsetme gücü sağlıyordu.
- 02:13Osmanlı İmparatorluğu'nun Durumu
- Osmanlı İmparatorluğu bir zamanlar Arap Yarımadası'ndan Viyana kapılarına kadar uzanırdı, ancak felaketle sonuçlanan bir dizi savaşın ardından topraklarının üçte birini kaybetti.
- Osmanlı İmparatorluğu Avrupa'nın hasta adamıydı, iflas etmiş ve çöküşün eşiğindeydi.
- Büyük güçler gırtlağımıza yapıştı, hükümet maaşları ödeyemiyor, bütün kamu hizmetleri ayrıcalıklı, yabancı sermayenin kontrol altında.
- 02:53Jön Türklerin Reformcu Hareketi
- Bir grup ulusalcı reformcu bu gidişata bir son vermeyi planlıyordu.
- Jön Türkler 1909'da sultanın yerine kardeşini kukla hükümdar olarak geçirip bir modernleşme programı başlattılar.
- Yırtıcıları uzak tutmak ve ülkenin geleceğini finanse etmek için bir müttefik aradılar.
- 03:22Enver Paşa ve Almanya İlişkileri
- Hırslı Harbiye Nazırı Almanya taraftarıydı ve henüz otuziki yaşındaki Enver Paşa hızla terfi etmiş, Sultan'ın yeğeni ile evlenmişti.
- Enver Paşa Berlin'de askeri ateşelik yapmıştı ve Almanlar ülkesinin ihtiyaç duyduğu güce sahipti.
- Enver Paşa otuzüçbin Alman askerinin geçidini istedi.
- 04:16Almanya'nın Türkiye'yi Müttefik Olarak Kabul Etmemesi
- Alman Genelkurmay Başkanı Helmuth von Moltke, Türkiye'yi müttefik olarak kabul etmedi ve Türkiye'nin askeri açıdan hiçbir varlığı olmadığını söyledi.
- Gösterişli Baron Max von Openheim, Kayser'in durumu yeniden değerlendirmesini sağladı.
- Openheim, İngiliz İmparatorluğu'nun yıkılması için bir cihat ilan edilmesi taraftarıydı ve İngiltere'nin en zayıf yanı sömürgeleriydi.
- 05:21Cihat Çağrısı ve İttifak Anlaşması
- Savaşın patlak vermesiyle birlikte Kayser, cihat'ı İngiliz egemenliğindeki Müslümanları isyana tahrik etmenin tek yolu olarak görmeye başladı.
- Türkiye'deki danışman ve ajanlar bütün İslam dünyasını isyan ateşiyle tutuşturmalıydı.
- Enver Paşa dışarıya tarafsız bir görüntü çizerken, 2 Ağustos 1914'te Türk hükümetini baypas edip gizlice ittifak anlaşmasını imzaladı.
- 06:13Alman Casusları ve Cihat Planı
- İstanbul, doğuyu ateşe verme amaçlı komplonun sıçrama noktası olmuştu.
- Alman Büyükelçiliği, Oppenheim'ın hovarda casuslarına yuva olmuştu.
- Bir grup casus, Berlin'den gezgin bir sirk ekibi kılığında gelmişti ve Afganistan Emiri'nin Hindistan'ı işgal etmek için elli bin Müslümanı hazır ettiği söyleniyordu.
- 07:19Enver Paşa ve Jön Türklerin Cihat Fikrine Katılması
- Enver Paşa ve Jön Türklerin hiç de fanatik dindarlar olmamasıydı, Almanya'nın cihat fikrine oprtonist bir şekilde katılmışlardı.
- Enver'in esas amacı doğudaki Türk hakları ve yeni bir imparatorluk kurmak için bir araya getirmekti.
- Köylerdeki gönüllüler askere alınıyor ve Enver'in sekizyüz bin askerlik bir ordusu vardı.
- 07:51Osmanlı Ordusunun Durumu
- Orduda çoğu Anadolu'dan toplanmıştı ama aralarında Araplar, Makedonlar ve Kürtler de vardı.
- Bu işi bitik bir ordu olarak görülüyordu, ama orduda Enver tarafından reform yapılmış ve askerler Almanlar tarafından eğitilmişti.
- Osmanlı ordusunun etkinliğinin arttırılması için ciddi bir çaba sarf ediliyordu.
- 08:38Göben ve Breslau'nun İstanbul'a Sığınması
- İki Alman kvazörü Göben ve Breslau Akdeniz'de İngiliz donanmasından kaçıyordu ve 11 Ağustos 1914'te duruma uygun bir şekilde İstanbul'a sığındılar.
- İki Alman krovizörünün varlığı Türklerin tarafsız iddiasını tehlikeye düşürmüştü.
- Türkler bunu pek önemsemedi, dünyaya gemileri satın aldıklarını açıkladılar ve gemilerin Alman mürettebatına takmaları için fesler verildi.
- 09:58Göben ve Breslau'nun Karadeniz'e Açılması
- Göben ve Breslav'ın başını çektiği Türk filosu boğazdan Karadeniz'e açıldı.
- 29 Ekim 1914'te bir dizi Rus limanına saldırdılar.
- Enver Paşa Karadeniz'in girişine mayın döşetti ve Almanlar müttefikleri olmasını garantilemek için Türkiye'ye beş milyon sterlin değerinde altın verdi.
- 10:53Enver Paşa'nın Doğu Stratejisi
- Enver 1914 sonlarında yüzünü doğuya dönmüştü, hem cihat hem de Türk halkları birleştirme konusunda büyük fikirleri vardı.
- Sınırların ötesinde özgürleştirilmeyi bekleyen kardeşlerimiz ve geri alacak vatan topraklarımız var.
- Rusya, kırk yıl kadar önce Doğu Türkiye'nin Kafkasya sınırı boyunca uzanan büyük bir parçasını almıştı.
- 12:02Sarıkamış Saldırısı
- Kasım 1914'te Erzurum Kalesinde Almanların verdiği cesaretle Enver Paşa önemli bir karar aldı ve kışın yaklaşmasına rağmen ordusunu Rusların önüne attı.
- Artık İslam kartını oynuyordu ve zincirler altındaki üçyüz milyon Müslüman ve eski tebaamız bizim zaferimiz için dua ediyor.
- Aralık 1914'te dokuzuncu kolordu Allahu Ekber Dağlarının yüksek geçitlerinde ilerledi ve hedef Sarıkamış'ı yukarıdan aşağı doğru süpürüp Rusların etrafını sarmaktı.
- 13:14Sarıkamış Saldırısının Sonuçları
- Ruslar başta paniğe kapılıp geri çekildi, Enver'in cesur kumarı neredeyse meyvesini vermişti.
- Hemen ardından aşırı soğuklar bastırdı ve Türkler giderek kötüleşen hava şartları ile mücadele etmeye başladı.
- Hava koşulları ve arazi yirmibeş bin Türk'ü daha Ruslarla karşılaşmadan öldürmüştü.
- 14:49Sarıkamış Şehitlerinin Anısı
- Görüntüler insanın tüylerini ürpertecek cinstendi, kağnıların iç karartıcı tekerlek gıcırtıları, toprağın doymak bilmeyen midesine gönderilen, ağzı ve gözleri açık kalmış cesetler.
- Allahu Ekber Dağlarında yaşayan köylüler hala Sarıkamış şehitleri için dua eder.
- Enver'in büyük saldırısı felaketle sonuçlandı ve cepheden ayrılmadan önce askerlerine düşmana nasıl saldırdıklarını neredeyse bir ay boyunca kendi gözlerimle gördüm.
- 16:35Çanakkale Savaşı'nın Başlangıcı
- Rus Çarı, Türklerin ilerleyişinden paniğe kapılıp İtilaf Devletlerine Türkiye'ye saldırmalarını söyledi.
- İstanbul'un düşüşü savaşın yönünü değiştirecek, Almanya'nın doğuya uzanan yolunu kesebilir ve Karadeniz'den Rusya'ya geçişi sağlayabilirdi.
- 18 Mart 1915'te İngiliz ve Fransızların birleşik filosu Çanakkale Boğazı'na saldırdı, ancak Türk topları bombardımandan etkilenmemişti.
- 18:34İlk Çanakkale Muharebesi
- Fransız savaş gemisi bir mayına çarptı ve o gün savaş gemilerinden üçü battı, üçü çalışmaz hale geldi, dörtü hasar aldı.
- İtilaf güçleri yeniden denedi, donanma antibik çıkartma güçlerini destekleyecekti ve Anzak olarak bilinen Avustralya ve Yeni Zelanda birlikleri katıldı.
- 25 Nisan 1915'te 70 bin İtilaf gücü askeri Gelibolu Yarımadası'na çıkarma yaptı.
- 20:49Anzak Koyu Muharebesi
- Anzaklar yanlış yere çıkarma yapmıştı, 8 bin asker dik tepelerin arasına sıkışmış dar bir kumsalda mücadele veriyordu.
- Türkler şarapnellerle karşıladı ve bütün denizi taradılar, ancak çok az İtilaf askeri vuruldu.
- Anzak Koyundan çıktıklarında kayıp sayısı çok arttı, Yeni Zelandalı William Malon, aptallıkları ve beceriksizlikleri yüzünden Avustralyalı subayları suçladı.
- 22:29Mustafa Kemal'in Kahramanlığı
- Alman General Liman von Sanders askerlerini 15 kilometre geride bekletiyordu, ancak 34 yaşındaki Türk subayı Mustafa Kemal, Anzakların yaklaştığını ve kendi askerlerinin kaçtığını gördü.
- Mustafa Kemal katı bir emir verdi: "Size savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum."
- Türkler koydaki Anzak harekatını kontrol altına aldı, Gelibolu Mustafa Kemal'den bir kahraman yarattı ve sekiz yıl içinde ülkesinin lideri oldu.
- 24:10İngilizlerin Çıkartma Harekatları
- İngilizlerin We Beach çıkartması kötü sonlanmıştı, plan River Clyde gemisini sahile doğru sürüp içinde kömür yerine asker taşımaktı.
- Gemi açıkta karaya oturdu ve İngilizler Türk ateşi altında kaldı, Bi Beach balık sürüsü gibi düşman cesetleriyle dolmuştu.
- Diğer çıkartmalar yolunda gitmişti ama başarı elde edilemedi, General Sir Ian Hamilton'ın komutasındaki İtilaf güçlerinin koordinasyonu zayıftı.
- 26:28Savaş Koşulları ve Kayıplar
- Geliboludaki koşullar çok kötüydü: kavurucu sıcak, dondurucu soğuk, çok az su.
- Türkler tek bir öğleden sonra 10 bin kayıp verdi, bahar yaza dönerken ceset kokusu dayanılmaz bir düzeye ulaştı.
- Hastalıklar başlıca ölüm nedeni olmuştu, özellikle de tifüs ve dizanteri.
- 30:31İtilaf Güçlerinin Çekilişi
- İtilaf güçlerinin azmi zayıflıyordu, düşman askerlerinin morali o kadar bozuldu ki tarif etmesi imkansızdı.
- 20 Aralık 1915'te İtilaf güçleri gemiye doldurup bir gece çekip gittiler.
- Türk askerleri terkedilmiş düşman siperlerine girdiler, geri çekilen İtilaf güçlerine ateş açmadılar.
- 31:37Zafer ve Sonrası
- Dokuz korkunç ayın ardından Gelibolu tepelerine sessizlik çöktü, iki taraf toplamda yaklaşık 250 bin kayıp verdi.
- Düşman sonunda geri çekildiğinde İstanbul bir uçtan bir uca süslendi, gece minareler gaz lambalarıyla aydınlatıldı.
- Almanlar hala Ortadoğu'da cihat başlatmanın bir yolunu arıyordu, camilerde İngilizlere karşı ateşli konuşmalar yapılıyordu.
- 33:01Alman Casusunun Afganistan Operasyonu
- Alman casusu Oscar von Nether, İngilizlere karşı Müslüman ordusu kurmak ve Hindistan'ı işgal etmek için dokuz ay boyunca yollardaydı.
- Enver Paşa, Almanların ülkeleri Rus ve İngiliz efendilerine karşı isyana kışkırtması bağımsızlık fikirlerini ateşlemişti, bu da Enver'in geniş bir Türk imparatorluğu fikri ile çatışıyordu.
- Afganistan emiri, Almanları kendi çıkarı için İngilizlere karşı kullandı ve onlardan on milyon sterlin ve yüz bin tüfek istedi.
- 35:36Operasyonun İptali ve İngilizlerin Ortadoğu'daki Stratejisi
- Almanlar Afganistan emirinin oyununda sadece bir piyon olduklarını anlayıp operasyonu iptal ettiler.
- İngilizler Ortadoğu'da bir güç gösterisi gerektiğine karar vermişlerdi ve Bağdat'ın ele geçirilmesi Ortadoğu'da müthiş bir etki yaratacağını düşünüyorlardı.
- 1915 Mayıs ayında General Sir Charles Townsend komutasındaki İngiliz bölüğü, Osmanlı'nın parçası olan Irak'ta Dicle nehri boyunca ilerlerken, Bağdat'a sadece otuz kilometre kala Türk altıncı ordusu tarafından durduruldular.
- 37:24Kut Kuşatması
- İngilizler Dicle'nin bir kıvrımı içindeki Kut şehrine geri çekildi ve Türkler çevrelerini sardı, İngilizleri ablukaya aldı.
- İngilizler, İngiliz Generali Colmar von der Golds ile karşı karşıya kaldılar ve birkaç gün içinde kurtulacakları konusunda ümitliydiler.
- Ocak ayında bütün atlar tükendiğinde kendi süvarileri isteksizce yardıma geldi ve yüzlerce İngiliz askeri Townsend'in garnizonunu kurtarmaya çalışırken öldü.
- 39:51Kuşatmanın Sonu ve Sonuçları
- 24 Nisan'da, kuşatmanın son ve en çaresiz günlerinde Dicle'den Kut'a 270 ton gıda taşıyan bir gemi göndermek için cesurca bir girişimde bulunuldu.
- 146 gün süren kuşatmanın ardından 29 Nisan 1916'da Townsend nihayet teslim oldu ve bu Gelibolu'dan bile daha küçük düşürücü bir yenilgiydi.
- Kuşatma sonrasında İngiliz ve Hintli askerlerinden 1750'si ölmüştü, 12.000 askeri çölden Bağdat'a yürütüldü ve savaş sona erdiğinde 4.000 Kut gazisi esir kamplarında öldü.
- 43:56Savaşın Sonuçları
- İtilaf devletleri Osmanlı ordusunu baştan yok saymışlardı ama onun karşısında çok büyük yenilgiler yaşadılar.
- Türkler savaşın bitişini göreceklerdi ve onların sonuna kadar savaşmasını sağlayan Allah ya da Almanlardan ziyade nefsi müdafaa duygusu ve siyasi hırslarıydı.
- Birinci Dünya Savaşı'nın gelecek bölümünde iki dev Rusya ve Almanya doğu cephesinde çarpışırken milyonlar arada kalıyor ve merhametsiz ve kuralsız bir savaş yaşanıyordu.