Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan interaktif bir eğitim dersidir. Eğitmen, izleyicilerle etkileşim halinde olup sorular sorarak dersi ilerletmektedir.
- Video, bilgisayar ağları konusunda temel bilgileri kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak OSI (Open Systems Interconnection) referans modelinin yedi katmanı (fiziksel, bağlantı, ağ, taşıma, oturum, sunum ve uygulama) detaylı olarak açıklanmakta, ardından TCP/IP protokol ağı ve çeşitli ağ protokolleri (ARP, IP, ICMP, UDP, TCP, DNS, SMTP, HTTP, FTP vb.) anlatılmaktadır. Eğitmen, veri paketlerinin katmanlar arası nasıl aktarıldığını (encapsulation) ve çözüldüğünü (decapsulation) adım adım göstermektedir.
- Video, ağ protokolleri, MAC ve IP adresleri, portlar ve ağ cihazları gibi teknik konuları günlük hayattan örneklerle ve benzetmelerle açıklamaktadır. Ayrıca, TCP ve UDP arasındaki farklar üçlü el sıkışma benzerliği ile somutlaştırılmakta, ARP protokolünün işleyişi uygulamalı olarak gösterilmektedir. Video, sınav hazırlığına yönelik bilgiler içermekte ve konular görsel materyallerle desteklenmektedir.
- 00:10İnternet Protokolleri ve Referans Modeli
- Bu derste internet protokolleri, uygulama katmanı ve bilgisayarların referans modeline göre çalışması hakkında bilgi verilecek.
- Ping komutu ile bir makineye yanıt verilirse, bilgisayarların internet referans modelini kullandığı anlaşılır.
- İnternetin temelinde "dil" kavramı bulunur ve bu kavram protokoller anlamına gelir.
- 02:37OSI Referans Modeli
- OSI (Open System Interconnection) modeli, ISO tarafından geliştirilmiş ve 1978 yılında ilk kez ortaya çıkmıştır.
- 1984 yılında yeniden düzenlenmiş ve "Open System Interconnection Referans Modeli" olarak yayımlanmıştır.
- Bu model, farklı üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için geliştirilmiştir.
- 04:11OSI Modelinin Katmanları
- OSI modeli yedi adet katmana ayrılmıştır: fiziksel, veri taşıma, ağ, ulaşım, oturma, sunum ve uygulama katmanları.
- Katmanlara ayrılma, paketler arasında kayıpların olmaması için bir düzen ve sistem halinde ilerlemeyi sağlamaktadır.
- Fiziksel katmanda kablolar üzerinden bağlantılar sağlanır ve iki çeşit kablo vardır: elektrik yüklü ve ışık yüklü kablolar.
- 06:38İkili Sayı Sistemi
- Bilgisayarlar temelde ikili sayı sistemi (binary) kullanır, bu sistemde iki'lik sayılar kullanılır.
- İnsanlar onluk sayı sistemi kullanırken, bilgisayarlar ikili sayı sistemi kullanır.
- İkili sayı sisteminde sayılar sürekli ikiye bölünerek, kalanlar 0 veya 1 olarak belirlenir.
- 10:20Katmanlar Arasındaki İlişki
- Referans modeli katmanlı yapı çalışır ve her bir katman üst katmana servis sağlar.
- Bilgisayarlar iletişim kurarken katmanlar sırasıyla iletişim kurar.
- Verinin iletişimi sırasında "en-kapsülleme" işlemi gerçekleşir ve veri en alt seviyeye gelene kadar sürekli çözümlenir.
- 11:49OSI Referans Modeli ve Veri Aktarımı
- Veri aktarımı sırasında ilk olarak fiziksel bağlantı katmanına gelerek paket alınır ve bu paket uygulama, oturum, ulaşım ve veri katmanlarından birer parça alarak tamamlanır.
- İnternet, verinin paket haline getirilip fiziksel bağlantı üzerinden iletilme işlemidir; havadan değil, kablo üzerinden bayt olarak aktarılır.
- Veri aktarımı sırasında "encapsulation" (kapsülleme) işlemi gerçekleşir; her katmanda bir paket alınarak veri aşağı doğru ilerler.
- 17:46Kapsülleme İşlemi
- Gönderici bilgisayarda veri alt katmanlara iletilirken, ulaşım katmanında segmentlere bölünür.
- A (Adres) katmanına geldiğinde IP adresi eklenerek segmentler paket haline gelir.
- İkinci katmana geldiğinde MAC bilgisi eklenerek " çerçeve" adı verilen yapıya dönüşerek iletime hazır hale gelir.
- 19:58Fiziksel Katman
- Fiziksel katman, verinin kablo üzerinde alacağı yapıyı belirler ve veriler bit olarak iletilir.
- Bu katman bir ve sıfırların nasıl elektrik, ışık ve radyo sinyallerine çevrileceğini ve aktarılacağını tanımlar.
- Gönderen tarafta fiziksel katman bir ve sıfırları elektrik sinyallerine çevirirken, alıcı tarafta kablodan okunan sinyalleri tekrar bir ve sıfır haline getirir.
- 21:54Veri Bağlantı Katmanı
- Veri bağlantı katmanı, fiziksel katmana erişmek ve kullanmak ile ilgili kuralları belirler.
- Bu katmanın büyük bölümü A kartı içinde gerçekleşir.
- Veri bağlantı katmanı, ağ üzerindeki diğer bilgisayarları tanımlar, kablonun kimin tarafından kullanıldığını tespit eder ve fiziksel katmandan gelen verinin güvenliğini sağlar.
- 22:45Veri Bağlantı Katmanı
- Veri bağlantısı katmanı iki alt bölümüne ayrılır: MAC (Media Access Control) ve LLC (Logic Link Control).
- MAC alt katmanı, veriyi hatta kontrol kodu CRC, alıcı ve gönderen MAC adresleri ile beraber paketler ve fiziksel katmana aktarır.
- Switch, iki katmanda çalışan bir cihazdır ve MAC adreslerini algılayarak gelen veri paketlerini gerekli portlara yönlendirir.
- 25:51OSI Katmanları
- Fiziksel katman (ilk katman), kablolar aracılığıyla bağlantı sağlar ve verileri radyo, elektrik veya ışık sinyallerine dönüştürür.
- Veri bağlantı katmanı (ikinci katman), verileri kimin tarafından kullanıldığını tespit eder, hatalara karşı kontrol yapar ve MAC adresi tanımlar.
- Switch, belirli kişilere veriyi dağıtarak trafik kontrolü sağlar, haplar ise paketleri olduğu gibi gönderir.
- 29:15A Katmanı ve Taşıma Katmanı
- A katmanı (üçüncü katman), veri paketinin farklı bir ağa gönderileceği zaman yönlendiricinin kullanacağı IP bilgisini ekleme görevini üstlenir.
- Taşıma katmanı (dördüncü katman), üst katmanlardan gelen veriyi paket boyutuna göre segmentlere böler.
- TCP protokolü ile taşınan veriler segmentlere bölünürken, her segmentte sequen s number, sign gibi bilgiler bulunur.
- 33:05Oturum Katmanı
- Oturum katmanı (beşinci katman), bir bilgisayar birden fazla bilgisayarla aynı anda iletişimde olduğunda doğru bilgisayarla konuşabilmesini sağlar.
- Net BIOS ve sockets gibi protokoller, farklı bilgisayarlarla aynı anda olan bağlantıları yönetme imkanı sağlar.
- Farklı bir kişi bilgisayara bağlantı sağlamak isterse oturum katmanı devreye girer ve paketleri dağıtma görevini üstlenir.
- 35:51OSI Model Katmanları
- Sunum katmanının en önemli görevi, yollanan verinin bilgisayar tarafından anlaşılabilir halde olması sağlamaktır.
- Uygulama katmanı, bilgisayar uygulaması ile kullanıcı arasında bir arabirim sağlar ve diğer katmanlara servis sağlamaz.
- Uygulama katmanında protokollerin çalıştığı ve servisini kullanacak olan programların çalıştığı katmandır.
- 40:45TCP/IP Modeli
- TCP/IP modeli, yapı olarak iki katmanlı bir haberleşme protokolüdür: TCP (iletim kontrol protokolü) ve IP (internet protokolü).
- TCP, iletilen verinin paketlere ayrılmasını ve karşı tarafa doğru bir şekilde birleştirilmesini sağlar.
- IP, iletilen paketlerin istenilen adresine yönlendirilmesini kontrol eder.
- 42:13TCP/IP Modelinin Katmanları
- TCP/IP modelinde uygulama, taşıma, internet ve arayüz katmanları bulunmaktadır.
- OSI modelindeki ilk iki katman, TCP/IP modelindeki arayüz katmanına tekabül eder.
- OSI modelindeki ağ katmanı, TCP/IP modelindeki internet katmanına tekabül eder.
- 45:43ARP Protokolü
- ARP (Address Resolution Protocol), IP adresinin hangi ağ kartına (MAC adresine) ait olduğunu bulmaya yarar.
- TCP/IP'de veri gönderiminde gönderilecek bilgisayarın hangisi olduğunu bulmak için kullanılır.
- Yeni IP adresi almış olan bir makine, bu adresin sadece kendisinde olduğunu ARP kullanarak teyit eder.
- 48:37ARP ve IP Protokolleri
- ARP (Address Resolution Protocol) protokolü, TCP/IP katmanında adres çözümleme protokolü olarak geçer ve MAC adresinin hangi IP adresini kullandığını bulur.
- IP (Internet Protocol) uç sistemler arasında bağlantısız bir haberleşme servisi sağlar ve karşılıklı iki bağlantı için IP adreslerini kullanır.
- ICMP (Internet Control Message Protocol) hata ve bilgi mesajlarını iletir, ping programı bu protokolü kullanır.
- 50:38İnternet Katmanı Protokolleri
- RIP (Routing Information Protocol) ve OSPF (Open Shortest Path First) routerların yönlendirme tablolarını otomatik olarak üretebilmesi için yaratılmıştır.
- IGMP (Internet Group Management Protocol) bir sistem internet yayınlarına abone olmasına ve aboneliği durdurmasına yarar, yayınlar UDP üzerinden yapılır ve genelde radyo veya video içerikli olurlar.
- DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) bilgisayarların IP adreslerini, maskelerini ve diğer ağ bilgilerini sunucudan otomatik olarak almasını sağlar.
- 55:21Taşıma Katmanı Protokolleri
- UDP (User Datagram Protocol) üzerinden veri yollamaya yarar, paketlerin ulaşılacağını garanti etmez ve bağlantı gerektirmez.
- TCP (Transmission Control Protocol) IP üzerinden ulaşma garantili ve herhangi bir boyda veri gönderilmesine imkan tanıyan protokoldür.
- TCP bağlantısı için üçlü el sıkışma protokolü (SYN, SYN-ACK, ACK) kullanılır.
- 58:58Uygulama Katmanı Protokolleri
- DNS (Domain Name System) internetin telefon rehberi olarak düşünülebilir, alan adı verileri ile başlar ve IP adreslerini bağlayan sistemdir.
- HTTP (Hypertext Transfer Protocol) ilk başta işlemel sayfaları yollamak için yaratılmış, günümüzde her türlü veri gönderimi için kullanılır ve TCP üzerinden çalışır.
- HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure) HTTP'nin daha güvenli versiyonudur, verileri şifreleme ile daha güvenli bir şekilde gönderir.
- 1:01:17E-posta ve Dosya Transfer Protokolleri
- POP3, kullanılmayan ve geçmişe kalmış bir e-posta alma protokolüdür ve TSP üzerinden çalışır.
- SMTP, basit mektup gönderme protokolüdür ve e-posta göndermek için kullanılır.
- FTPS, dosya gönderme ve alma için kullanılan bir protokoldür ve kullanıcı sisteme giriş yapmasını gerektirir.
- 1:02:12FTPS Protokolünün Özellikleri
- FTPS, veri ve komut alışverişi için iki ayrı port kullanır.
- Genellikle 21 portu üzerinden bağlantı sağlanır, bazen 990 veya 22 portu da kullanılabilir.
- TCP/IP protokolü, sıkışma mekanizmasını kullanır ve modelini taşıma katmanı bulunur.
- 1:03:42TCP/IP Protokolünün Çalışma Prensibi
- TCP/IP protokolü, segmentlerin sırayla doğru şekilde gönderilmesini ve bozulmamasını sağlar.
- Paketler gönderilirken sayma mekanizması kullanılır; gönderen bilgisayar 100, alıcı 101, geri dönüşte 201 olarak numaralandırılır.
- TCP/IP protokolü, OSI modeline göre dördüncü katmanda bulunur.
- 1:05:29UDP Protokolü
- UDP protokolünde üst katmandan gelen veriler datagram denilen parçalara ayrılır ve daha hızlı ilerler.
- UDP, belli bir paket sınırı vardır ve gecikme yaşanmaması gereken uygulamalar için kullanılır (örneğin Twitch canlı yayın).
- UDP bağlantılı çalışmaz ve onay mekanizması yoktur, bu nedenle paket kayıpları yaşanabilir.
- 1:07:21MAC Adresleri
- Yerel ağlarda kullanılan en yaygın cihazın her birinde 48 bitlik bir MAC adresi vardır.
- MAC adresleri çiftlik çiftlik sayılardan oluşur; ilk üç çift üreticiyi temsil eder.
- Son üç çift ise cihaza özgüdür ve internet üzerinden MAC adresinin ilk üç hanesiyle üretici bilgisi alınabilir.
- 1:11:13ARP Protokolü
- ARP protokolü, yerel ağdaki bilgisayarların fiziksel adreslerini bulmaya yarar.
- Bir bilgisayar diğerine iletişime geçmek istediğinde, ARP tablosuna bakarak IP adresiyle ilgili kayıt arar.
- Eğer tabloda kayıt bulunamazsa, tüm ağa broadcast yayını yaparak IP'nin fiziksel adresini öğrenir.