Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğrencinin bilgisayar ağları ve iletişim dersi için hazırladığı kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Videoda konuşmacı, fiber optik teknolojisi uzmanı Hikmet Abi'nin yardımıyla çeşitli ağ kabloları ve teknolojileri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, ağ kabloları (bakır kablolama, UTP, STP, fiber optik), internet kavramı, ethernet teknolojisi, LAN ve WAN ağ sistemleri, yönlendiriciler, DNS sunucuları ve Nesnelerin İnterneti (IoT) gibi konuları kronolojik olarak ele almaktadır. İçerik, teorik bilgilerin yanı sıra pratik uygulamaları da göstermektedir.
- Videoda ayrıca Türkiye'de ilk internet bağlantısının 12 Nisan 1993 tarihinde yapıldığı, ethernet'in 1976 yılında Robert Metcalf ve David Boggs tarafından geliştirildiği gibi tarihsel bilgiler de yer almaktadır. Harf dupleks ve full dupleks iletişim türleri gibi teknik konular da örneklerle açıklanarak, internet teknolojilerinin günümüzde ve gelecekte nasıl gelişeceğini anlatmaktadır.
- 00:30Bakır Ethernet Kablosu
- Bakır ethernet kablosu günümüzde ev ve şirket ağlarında bilgisayar ile switch arasında veya ethernet bağlantı gereksinimi olan herhangi iki cihaz arasında kullanılır.
- Bakır ethernet kablosu kullanımındaki en önemli faktörler mesafe ve maliyet olup, veri alışverişinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için belirlenmiş en uzun mesafe 100 metredir.
- 100 metreyi aşan erişim mesafelerinde genellikle fiber optik taşıma ortamı kullanılır.
- 01:12Ethernet Kablo Yapısı
- Ethernet taşıma ortamında iki çift dört adet kablo kullanılır; bir çifti veriyi iletmek için transmit, diğer çifti ise karşıdan veriyi almak için receive kullanılır.
- Bakır ethernet kablosu toplamda dört adet kablo çiftinden yani sekiz adet bakır kablodan oluşur ve bunlardan bir ve iki numaralı kablolar transmit, üç ve altı numaralı kablolar ise receive için kullanılır.
- Geri kalan iki çift kablo ileride kullanılabileceğini düşünerek tasarlanmış olup, günümüzde güç aktarımı uygulamalarında bu çiftlerin karşıdaki cihaza enerji aktarmak için kullanıldığı görülmektedir.
- 03:00Sarmal Yapı ve Mesafe Sınırlaması
- Veri iletimi fiziksel katmanda bit seviyesinde yapılır ve bir bakır kablodan elektrik akımı geçerken çevresinde manyetik alan oluşur.
- Birden fazla bakır çiftini yan yana getirildiğinde bir kablo üzerinde oluşan manyetik alan diğer kablo üzerinde geçen sinyali etkileye ve bozabilir, bu etkiye cross talk etkisi denir.
- Veri iletimini sağlayan bakır çiftlerinin birbirine sarmal şekilde sarılması cross talk etkisinin en az seviyeye indirilmesi için tasarlanmıştır.
- 04:14Kablo Mesafesi ve Dizilisi
- Bakır bir tel üzerinden elektrik akımı geçerken tel üzerinde direnç oluşur ve iletilen sinyal mesafe ile doğru orantılı olarak zayıflamaktadır.
- Bakır ethernet kablosu üzerinden iletilen sinyalin 100 metrenin biraz üzerinde mesafeye kadar ulaşabildiği tespit edilmiştir, tehlikeli sınırlarda gezmeme adına çalışma mesafesi 100 metre olarak belirlenmiştir.
- Bir ethernet kablosu hazırlarken kablo dizilişi çok önemlidir ve kablolar rastgele değil manyetik etkileri minimize edecek ve standartlara uygun bir şekilde çakılmalıdır.
- 05:25Kablo Standartları
- Kablolar takip amacıyla değişik renklere boyanmış durumdadır: turuncu, beyaz, turuncu, yeşil, beyaz, yeşil, mavi, beyaz, mavi, kahverengi, beyaz, kahverengi.
- İki ana standart vardır: T568A ve T568B; iki standardın farkı sadece transmit ve receive rehberlerinin yer değiştirmiş olmasıdır.
- Genellikle uygulamada T568B standardı kullanılmaktadır ve RJ45 konnektörünün alt tarafı bize bakacak şekilde tutulduğunda soldan sağa numaralandırılır.
- 07:43Düz ve Çapraz Kablolama
- Düz kablo kullanılarak her türlü bağlantı yapılabilir çünkü günümüzde üretilen tüm cihazlar otomatik olarak düz-çapraz algılama sistemi (auto MDI-MDX) özelliğine sahiptir.
- Standartlara göre kullanıcı cihazlarının portları (bilgisayarlar, router'lar, sunucular) T568B standardına uygun çakılmıştır.
- Çapraz kablo, bir tarafın 1 ve 2 pinlerindeki sinyallerin diğer tarafın 3 ve 6 pinlerine, 3 ve 6 pinlerindeki sinyallerin ise diğer tarafın 1 ve 2 pinlerine ulaşmasını sağlayan bir kablo türüdür.
- 10:55Kablo Kategorileri
- Bakır ethernet kabloları, teknolojinin gelişmesine bağlı olarak taşıyabildikleri veri miktarına göre farklı kategorilere ayrılmıştır.
- Kategori 3 daha çok analog telefon hatlar için kullanılır, kategori 2 maksimum veri taşıma kapasitesi 4 Mbps'tir.
- Kategori 5 100 Mbps hıza kadar, kategori 5e 1 Gigabit/s hıza kadar, kategori 6 ise şu anda yaygın olarak kullanılan kablo cinsidir ve 1 Gigabit/s hıza kadar destekler.
- 12:07Kablo Türleri ve Özellikleri
- SDP (Shielded Twisted Pair) kablolar, kablo perdelerinin etrafında alüminyum folyo sarılı olması ve kablo içerisinde topraklama telinin bulunması özelliğine sahiptir.
- SDP kablolar, manyetik etkilerden korunarak veri taşıma hızını 10 Gigabit/s'a kadar artırabilir.
- Günümüzde veri merkezlerinde kullanılan SDP kablolama standartı Cat6 veya Cat7 olarak sınıflandırılmaktadır.
- 13:30Kablo Tipleri ve Kullanım Alanları
- Kablo koruma özelliklerine göre UTP, STP, FTP ve SFTP gibi farklı tipler mevcuttur.
- Elektromanyetik parazitlenmeye genellikle yakındaki motorlar, jeneratörler, klimalar, floresan lambalar ve yazıcılar neden olabilir.
- UTP (Unshielded Twisted Pair) kablolar, birlikte bükülmüş tel çiftlerinden oluşur ve elektriksel parazitlere karşı temel koruma sağlar.
- 14:37Kablo Türleri ve Özellikleri
- STP (Shielded Twisted Pair) kablolar, UTP kablolardan farklı olarak dört bükümlü çifti kaplayan genel bir folyo ve örgüye sahiptir.
- FTP (Foiled Twisted Pair) kablolarında, bükümlü çiftlerin etrafı ayrı ayrı folyo ile sarılmıştır.
- SFTP (Shielded and Foiled Twisted Pair) kablolar, her bir bükümlü çiftin etrafı folyo ile sarılmışken, dört bükümlü çiftin üzeri tekrar bir folyo veya örgü ile korunmaktadır.
- 16:56Fiber Optik Kablo
- Fiber optik kablo, içinde cam olan ve içinden geçen ışığa kolay bir şekilde yön veren kablolardır.
- Fiber optik kablolar, diğer kablolar ve elektromanyetik etkilere maruz kalmaz.
- Fiber optik kablolar sayesinde iletişimin hızı zirveye çıkmış olacak ve metal kablolara bağlı kalmayacak.
- 17:38Fiber Optik Kablo Kullanım Alanları
- Fiber optik kablolar son yıllarda çok daha geniş bir kullanım alanı bulmuştur.
- Fiber optik kablolar, dışarıdan girme veya hack işlemi için çok zor bir yapıya sahiptir.
- Kullanım alanları arasında havacılık, haberleşme sistemleri, reklam panoları, nükleer enerji santralleri, trafik kontrolü ve tıp alanında kullanılan aygıtlar bulunmaktadır.
- 19:12Fiber Optik Kablo Yapısı ve Avantajları
- Fiber optik kablo yapısı çekirdek, cam kılıf ve plastik koruyucu kılıf olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır.
- Fiber optik kabloların kopması durumunda, füzyon ekleme ve mekanik ekleme olarak iki farklı işlemle eklenmesi mümkündür.
- Fiber optik kabloların avantajları arasında daha küçük ve hafif olması, taşıma mesafesinin fazla olması, gizlilik ve güvenlik açısından önemli olması bulunmaktadır.
- 21:58Fiber Optik Kablo Çeşitleri
- Tek modlu fiber (Single Mode), daha uzun mesafelerde iletim gerçekleştirmek için kullanılan dokuz mikro çekirdek çapına sahip olan fiber optik türüdür.
- Tek modlu fiberler 100 km'de 10 Giga hızına kadar yüksek bant genişlikleri ile yüksek hızlar sunabilir.
- Çok modlu fiber (Multi-Mode), ışık yansımalarının dağılma olasılığından dolayı kullanım mesafeleri daha kısa olan, çekirdekten birden fazla veri taşımak için tasarlanmış bir optik fiber türüdür.
- 23:12Fiber Optik Kablolama İşyeri Ziyareti
- Videoda fiber optik kablolama işini yapan Hikmet abinin işyerinde santral delikleri ve fiber optik kabloların dağıtım yerleri gösterilecek.
- Santral lojasında twitch (switch) yapılıyor ve fiber optik kablo işlemden geçirilerek yeni twitch'e bağlanacak.
- Fiber optik kablolama sisteminde anakart bölümü ve yeni tip kablolama switchleri bulunuyor.
- 24:49Fiber Optik Kablo Yapısı ve Özellikleri
- Fiber optik kablolar cat altı kablolar gibi sarmal yapıda geliyor ve üzerlerinde fare zehri bulunuyor.
- Fiber optik kabloların içindeki kablolar çok ince yapıda olup, kopmaları için ek koruyucu kılıflar geçiriliyor.
- Fiber optik kabloların montajında temizlik çok önemli; hem makinenin içerisi hem de kablo üzerindeki toz ve kir olmaması gerekiyor.
- 28:05Fiber Optik Montaj İşlemi
- Fiber optik kabloların montajında kesicinin iyi kesmesi veri kaybına engel olmak için önemli.
- Montaj işlemi için Fujikar S70 Plus adlı son teknoloji makine kullanılıyor.
- Fiber optik kabloların üzerindeki tozlar alkolle temizleniyor, sonra ekleme işlemi yapılıyor ve ek koruyucu kılıf geçiriliyor.
- 31:26Fiber Optik Sistemin Çalışma Prensibi
- Montaj bittikten sonra fizyon test işlemi yapılıyor ve 288 metreye kadar sorunsuz ve hatasız ekleme sağlanıyor.
- Santral odasından çıkan fiberler dağıtılarak müşterilere devam ediyor ve aynı şekilde bakır hatlar da firmalara gidiyor.
- 30 km'de bir SDH ve WBM bağlı olarak haberleşme ve 7 ekleme olarak kullanılıyor.
- 35:46Fiber Optik Dağıtım Sistemi
- Dağıtım yerlerinde sistem odasından gelen kablolar switch'e bağlanıyor ve binalara dağıtılıyor.
- Fiber dağıtım merkezlerinden çıkan fiberler ek kutularına girerek binalara dağıtımlar oluyor.
- Bir fiber tüyü 64 daireye ulaşım sağlayabiliyor.
- 36:39Fiber Optik Kablo Yapısı
- Fiber optik kablo sarmal yapıda kıllarla korunuyor ve içinde cam yapısı olan fiberler bulunuyor.
- Kablonun yapısı korumalı bir şekilde tasarlanmış olup, içinde destekleme kablosu ve su harici diğer tüyler bulunuyor.
- Her bir fiber içinde altı adet cam tüy bulunuyor.
- 42:16Ağ Teknolojileri
- Ethernet anlayabilmek için lokal network (LAN) kavramı açıklanmalı; LAN, iki veya daha fazla bilgisayarın coğrafi olarak sınırlı bir alanda birbirine bağlayan küçük bir ağdır.
- LAN'ın bir üstü olan WAN, coğrafi olarak en geniş alanları kapsayan ağ çeşididir ve dünya üzerindeki yayılmış ağ yapılarını ifade eder.
- Günümüzde ethernet, token ring, FDDI gibi birçok ağ teknolojisi üretilmiş olup, LAN'ın kullanım amacı aynı ağdaki bilgisayarlar arasındaki hızlı veri alışverişini sağlamaktır.
- 43:40Ethernet Teknolojisi
- Ethernet teknolojisi diğer teknolojilere kıyasla daha ucuz, basit ve anlaşılır olması nedeniyle ön plana çıkmıştır.
- Ethernet, internet, bilgisayarlar ve çevresindeki prefem cihazları (telefon, faks makinesi, yazıcı, akıllı ev sistemleri) birbirine bağlayan bir sistemdir.
- 44:12Ethernet'in Tarihçesi
- Ethernet 1976 yılında Palo Alto Research Center'da çalışan Robert Metcalf ve arkadaşı David Boggs tarafından kişisel bilgisayarlar arasında veri alışverişini sağlayabilmek için geliştirilmiştir.
- İlk ethernet sistemleri coaxial kablo kullanarak veri gönderimi yapmıştır, bu sinyaller her iki yönde de ilerleyebilirdi.
- Coaxial kabloların en büyük dezavantajı yarı dubleks olmalarıydı, yani veri alındığı sırada karşı tarafa veri iletilemiyordu.
- 45:40CSMA/CD Algoritması
- Veri çakışmalarını tespit etmek ve önlemek için CSMA/CD (Çarpışma Algılayıcı ile Taşıyıcı Dinleyen Çoklu Erişim) algoritması geliştirilmiştir.
- Bu algoritma, ağda veri göndermek isteyen cihazın önce hattı dinlemesini ve boşsa veri göndermesini sağlar.
- Çakışma durumunda cihazlar "jam sinyali" göndererek çarpışma olduğunu bildirir ve rastgele bekleme süreleri atanarak tekrar ortamı dinlerler.
- 48:2810BASE2 Teknolojisi
- 10BASE2, coaxial kablo kullanan internet kablolama sistemini tanımlar ve ethernet paket yapısı ve çalışma mantığı 10BASE2 ve 10BASE5 ile aynıdır.
- 10BASE2, 10 megabit hızında çalıştığını ve baseband olduğunu belirtir, T harfi kullanılan kablo tipini gösterir.
- Hub ile bir PC arasında veya hub ile hub arasındaki kablo uzunluğu 100 metreyi geçmez.
- 49:20Hublar
- Hub, fiziksel star kullanıldığından tüm bilgisayarların ortadaki toplama merkezi olan hub'a ayrı ayrı kablolarla bağlanması gerekir.
- Hublar kendi içlerinde ethernet çalışma mantığını barındırır ve bir portundan gelen sinyalin kopyalarını oluşturup diğer tüm portlara yollamaktadır.
- Hublar aktif cihazlardır, elektrik bağlantısı yapmak gerekir ve farklı hub'ları birbirine bağlayabilirsiniz, ancak bu çakışma alanını büyütmektedir.
- 51:05Modern İnternet Kavramı
- İnternet teknolojisi sayesinde gazeteleri web'den okuyabilir, televizyon izleyebilir, sesli ve görüntülü aramalar yapabilirsiniz.
- İnternet üzerinden dünyanın dört bir tarafıyla iletişim kurabilir, araştırma yapabilir, bilgi ve dökümanları indirebilirsiniz.
- Uçsuz bucaksız alışverişler yapabilir, müze ve sergileri gezebilir, müzik arşivlerine girebilir, farklı ülkelerden insanlarla tartışabilir ve mesajlarınızı minimum maliyetle gönderebilirsiniz.
- 53:20İnternetin Fiziksel Yapısı
- İnternet, dünya çapında çeşitli alanlardan oluşan ve ağların üzerindeki her noktayı fiziksel olarak birbirine bağlayan bir yapıdır.
- Türkiye'de ilk internet bağlantısı 12 Nisan 1993'te yapılmış, başlangıçta sadece TÜBİTAK ve üniversitelerin kullanımına sunulmuş, bugün ise her isteyen istediği internet servis sağlayıcısı üzerinden bağlanabilmektedir.
- Ev bilgisayarları modem aracılığıyla telefon hattı üzerinden internet servis sağlayıcısına bağlanır ve bu sayede ağın bir parçası olurlar.
- 54:06İnternet Ağlarının Bağlantısı
- Türkiye'nin büyük iletişim kurumları çeşitli bölgeleri birbirine bağlayan merkez istasyonlarına sahiptir ve her bölgede bir internet erişim noktası bulunur.
- Farklı servis sağlayıcıları birbirleriyle anlaşarak ağlarını belli noktalarda birleştirirler, böylece her iki ağdaki bilgisayarlar birbirleriyle bağlanabilir hale gelir.
- Gerçek internette onlarca büyük servis sağlayıcısı birbirlerine çeşitli değişim noktalarından bağlıdır ve bu noktalardan sürekli veri akışı olur.
- 55:18İnternet Altyapısı
- İnternet trafiğinin en büyük yükünü bazı büyük internet servis sağlayıcıları taşır ve bunlar Google, Yandex gibi sitelerin kullanıcılarını internetin ana ağlarına bağlar.
- İnternet bağlantısı, okyanuslar ve denizlerin altından geçen kablolar vasıtasıyla gerçekleştirilir ve uluslararası datanın %99'u okyanus tabanında yer alan sublication cabs adlı kablolar tarafından iletilir.
- İnternet altyapısı genellikle fiber optik kablolardan oluşan fiziksel yapılardır ve çok miktarda veri taşıma kapasitesine sahiptir.
- 56:16Veri Yönlerleme
- Bilgisayarınızdan çıkan veriler dünyanın yarısını katedebilir ve onlarca farklı servis sağlayıcısının ağından geçebilir, bu sırada bir saniyeden kısa sürede hareket edebilir.
- Yönlendiriciler (router), verilerin hedefine giderken hangi yolu izleyeceğine karar verir ve verilerin gitmemesi gereken yerlerden dolaşmasını engeller.
- Birbirine bağlı iki ağı denetleyen bir yönlendirici, hangi bilginin öteki ağa geçip geçmeyeceğine karar verir ve böylece farklı ağları birbirinden korur.
- 57:06DNS ve Sunucular
- İnternette arama yapmak için girdiğiniz terim veya isim, DNS sunucusu tarafından internet protokolü IP adresi olarak adlandırılan sayısal değerlere dönüştürülür.
- DNS sunucuları her gün gelen milyarlarca isteği yerine getirir ve bu olmasaydı internet sağlıklı çalışamazdı.
- E-posta ve ağ sunucuları, kullanıcıların e-postalarını göndermelerini, almalarını ve saklamalarını sağlar ve bu makinelerin her zaman ulaşılabilir olması için sürekli çalışıyor olmaları ve sabit IP numaralarının bulunması gerekir.
- 58:26İnternet ve Ağ Yapıları
- İnternetin fiziksel yapısına karşın, bilgisayarlar arasında gidip gelen veriler, dünya çapında ağ anlamındaki World Wide Web sayesinde iletilir.
- Büyük internet sitelerinden başka büyük sitelere çok sayıda doğrudan bağlantı olurken, küçük internet sitelerinde genellikle az sayıda bağlantı bulunur ancak yakınlarındaki büyük sitelerle bağlantılıdır.
- İnternet ve ağ sürekli olarak genişliyor, ancak internetin kurucuları onun bu kadar gelişebileceğini tahmin edemezlerdi.
- 1:00:33IoT (Nesnelerin İnterneti)
- IoT (Internet of Things), Türkçesi nesnelerin interneti, birbiriyle ilişkili bilgi işlem cihazları, mekanik ve dijital makineler, nesneler, hayvanlar ve benzersiz tanımlayıcılar ile sağlanan, insanlara gerek duymadan bir ağ üzerinden haberleşebilen sistemlerin tümünü ifade eder.
- Sanayileşme ve endüstri kuruluşları daha verimli çalışmak, daha iyi hizmet sunmak ve karar vericileri geliştirmek için IoT teknolojilerine geçmektedir.
- 1:01:24Nesnelerin İnterneti (IoT) Kavramı
- 1991 yılında Cambridge Üniversitesi'ndeki akademisyenlerin kahve makinesini görebilmek için kurdukları kameralı sistem, çevrimiçi ve gerçek zamanlı olması sebebiyle nesnelerin interneti kavramının ilk örneği olarak tarihte yerini aldı.
- Akıllı saatler, gittiğiniz mesafeyi, attığınız adımları ve kalp atışlarınızı kontrol ederek bilgisayarınız ve telefonunuzla paylaşarak sağlıklı yaşam önerileri sunabilir, bu da IoT'un bir örneğidir.
- IoT ekosistemi, ortamlarından elde ettiği verileri toplamak, göndermek ve işlemek için yerleşik işlemcileri, sensörleri ve iletişim donanımlarını kullanan web özellikli akıllı cihazlardan oluşur.
- 1:02:50IoT'un Sosyal Hayatta Kullanımı
- Akıllı trafik ışıkları ve uyarı tabelaları, trafik yoğunluğuna göre ışıkları ayarlayarak ve alternatif yollar sunarak trafikteki zamanı verimli hale getirebilir.
- Amerika Birleşik Devletleri'nin New York ve İngiltere'nin Londra belediyeleri bu sistemlere 2025 yılına kadar geçmeyi planlıyor.
- Bugün internete 10-11 milyar cihazın bağlı olduğu tahmin edilmekte ve bu rakamın 2020 yılına gelindiğinde 50 milyar cihaz seviyesine çıkması beklenmektedir.
- 1:04:04IoT'un Gelişimi ve Sorunları
- Nesnelerin interneti sadece cihazların internete bağlanması değil, RFID gibi algılayıcıların bazı cihazlarla bilgi üretmesi de içermektedir.
- Mobil ağlar ve internetin gelişimiyle birlikte nesnelerin kişilerle iletişim kurması kolaylaşmış ve IP altı protokolüne geçiş, çakışmaları önlemiştır.
- IoT'un faydalarının yanında, sosyal hayatımızı internet üzerinden kayıt altına sunuyor olmamız ortaya çıkacak veri miktarını artıracak ve verilerin gizliliği ve güvenliği önemli sorunlar haline gelecektir.
- 1:05:51Full Dupleks ve Half Dupleks Kavramları
- Full dupleks (tam çift yönlü), bir istasyonun aynı anda veri yollayıp alabilmesi sağlayan iletişim türüdür ve kolezyum çakışma olmaz.
- Half dupleks (yarı çift yönlü), bir istasyon veri yollarken diğer istasyonun sadece veri almasına izin veren iletişim türüdür ve çakışmaları ethernet protokolü önler.
- Az konuş telsiz ve telgraf sisteminde yarı çift yönlü iletişim kullanılırken, cep telefonları ve sabit telefonlarda tam çift yönlü iletişim şekli kullanılır.
- 1:08:14Fiber Kablolarda İletişim
- Fiber kablolarda tam çift yönlü iletişim kullanılmaktadır çünkü ışık optik fiber üzerinden sadece bir yönde seyahat edebildiğinden iki fiberin de tam çift yönlü iletişimi desteklemesi gerekmektedir.
- Fiber kablolar fiber connectors aracılığıyla bağlayıcılar ile sonlandırılır ve bu bağlayıcılar çift yönlü veri alma ve gönderimini sağlar.