Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ferhat Verticalmaz tarafından Vertical Master Academy'de sunulan bilgisayar ağları dersinin bir bölümüdür. Ders, Jim Crossro ve Key Ross'un "Computer Networking A Top-Down Approach" kitabını kaynak olarak kullanmaktadır.
- Video, bilgisayar ağlarının temel kavramlarını ve terminolojisini anlatmaktadır. Ders içeriği, internet kavramı, ağ bağlantıları, bant genişliği, yönlendiriciler, anahtarlar, host, client, server kavramları, erişim ağları, ağ çekirdeği, internet paketleri, iletim gecikmesi ve fiziksel bağlantı ortamları gibi konuları kapsamaktadır. Dersler, Türkçe anlatımla sunulmakta, ancak slaytlar ve terimler İngilizce olup, bu sayede hem konu hem de İngilizce terimler öğrenilecektir.
- Video, internet erişim teknolojileri (DSL, ADSL, kablosuz LAN, Wi-Fi, 3G, 4G, LTE) hakkında detaylı bilgiler içermekte ve farklı internet erişim teknolojilerinin hızları, avantajları ve dezavantajları üzerine odaklanmaktadır. Ayrıca, RFC standartları, protokoller ve fiziksel bağlantı ortamları (bakır kablo, fiber optik, koaksiyel kablo ve radyo sinyalleri) hakkında da bilgiler verilmektedir.
- 00:04Bilgisayar Ağları Dersine Giriş
- Bilgisayar ağları dersi, bilgisayar ağlarının temellerini ve internet konseptini ele alacak.
- Dersler, bilgisayar ağlarını hiç bilmeyenlerden çok iyi bilenlere kadar çeşitli kesimlere hitap edecek.
- Kaynak olarak Jim Crossro ve Keith Ross'un "Computer Networking: A Top-Down Approach" kitabı kullanılacak.
- 02:16Derslerin Yapısı ve İçeriği
- Dersler dokuz bölümden oluşacak ve her bölüm bir ders olmayabilir, bazı bölümler birkaç derste işlenebilir.
- Ekstra videolarda interaktif alıştırmalar ve Wireshark programı ile internet paketleri üzerine araştırmalar yapılacak.
- Dersler 40 dakikalık partlar halinde sistemde bulunacak.
- 03:34Bilgisayar Ağları ve İngilizce Terimler
- Bazı bilgisayar terimleri Türkçe'ye çevrildiğinde anlamsızlaşabilir veya kulağa tırmalayıcı olabilir.
- Bilgisayar ağları uluslararası bir konu olduğu için network, host, client gibi terimler Türkçe'den daha çok kullanılıyor.
- Bilimin dili şu anda İngilizce olduğu için bu derslerde İngilizce terimlerle tanışılacak.
- 06:40İnternet ve Bilgisayar Ağları
- İnternet, milyarlarca uç cihazın birbirine bağlandığı bir ağdır.
- Uç sistemler, ağ uygulamalarını çalıştıran sistemlerdir ve birbirleriyle haberleşme ağları ve linkleri üzerinden iletişim kurarlar.
- Bağlantılar fiber optik, bakır, kablosuz radyo dalgaları veya uydu bağlantıları ile sağlanabilir.
- 08:55İnternetin Elemanları
- İnternetin elemanları arasında paket yönlendiriciler (router) ve anahtarlar (switch) bulunur.
- Uç sistemler erişim ağları aracılığıyla internete bağlanır.
- Erişim ağları mobil ağlar, ev ağları veya kurumsal ağlar olabilir.
- İnternet servis sağlayıcıları (ISP) bölgesel ve küresel olarak internete çıkış sağlar.
- 11:44İnternete Bağlanan Cihazların Çeşitliliği
- İnternete bağlanan cihazlar artık sadece telefonlar ve bilgisayarlar değil, resim çerçeveleri, hava tahmini yapan tost makineleri, internete bağlanan buzdolapları gibi çeşitli ürünlerdir.
- Akıllı ev sistemleri ile storelar, perde sistemleri ve kombi sistemleri internet üzerinden yönetilebilmektedir.
- IP telefonlar, enerji gözlemlemek için kullanılan Tweet What gibi sistemler ve akıllı balık yemleme sistemleri de internete bağlanan cihazların arasındadır.
- 13:35İnternet Veri Tufanı
- The Economist dergisinin 2013'teki bir yayınında Cisco'nun 2016 yılında internet üzerinde akan verinin 557 exabyte'a ulaşacağını belirttiği ifade edilmiştir.
- Exabyte, çok büyük bir veri miktarını ifade eden bir terimdir; bir exabaytlık düz metin verisini kağıda basmak için dünyadaki tüm ağaçlar bile yeterli kağıt üretemez.
- İnternet, birçok farklı ağı birbirine bağlayan "ağların ağı" (network of networks) olarak tanımlanabilir.
- 14:51Protokoller ve Standartlar
- Protokoller, mesajların gönderilmesinde ve alınmasında önemli işlevi olan yazılı kurallar dizinidir ve mesajların nasıl alınacağını ve nasıl gönderileceğini kontrol ederler.
- TCP, IP, HTTP, Skype gibi protokoller yazılı kurallardır ve bu protokollerin nasıl çalıştığını bilmek gerekir.
- Protokollerin standartlaştırılması için ITTF (Internet Engineering Task Force) adlı uluslararası bir kurum tarafından RFC'ler (Request for Comments) yayınlanmaktadır.
- 16:41İnternet Uygulamaları ve Altyapısı
- İnternette kullanılan web, Voiceover IP, e-posta, oyunlar, elektronik ticaret ve sosyal medya gibi uygulamalar bulunmaktadır.
- İnternet altyapısı bu uygulamaların servislerini sağlar ve programlama arayüzü sunarak uygulamaların birbirleriyle haberleşmesini mümkün kılar.
- İnternet servisleri, posta hizmetine benzetilebilir; basit posta, hızlandırılmış posta, kargo gibi farklı seçenekler sunulmaktadır.
- 18:23İnsan ve Makine Protokolleri
- Protokol, genellikle Türk Millet Meclisi'nde üst seviye insanların oturduğu yer olarak algılanırken, aslında kurallar anlamına gelir.
- İnsanlar arasında konuşurken, tanışmalarda ve kız istemede de belli kurallar (insan protokolleri) vardır.
- Ağda birbirine bağlı olan makinelerde de protokoller vardır ve internet üzerindeki tüm haberleşme aktiviteleri bu protokollerle yönetilir.
- 21:47Ağ Terminolojisi ve Yapı
- Ağın uç kısımlarında bulunan cihazlara "host" denir ve bu terim genellikle "sunucu" olarak çevrilse de, makineye atıfta bulunulduğunda "server" (sunucu) terimi daha mantıklıdır.
- Client (istemci) ve server (sunucu) tümü host olarak kabul edilir; bilgisayar, cep telefonu, web sitesi içerikleri ve Google'ın sunucuları gibi.
- Sunucular genellikle büyük veri merkezlerinde bulunur, ancak kurumlar kendi veri merkezlerini tutabilir veya büyük veri merkezi sağlayıcılarından hizmet satın alabilirler.
- 23:03Erişim Ağları ve Ağ Yapısı
- İnternet'e ilk adım, erişim ağlarında gerçekleşir; bu, verinin çıkıp internet'e ilk girdiği noktaya kadar olan ağdır.
- Ağın çekirdek kısmı (network core) yönlendiricilerle birbirine bağlanır ve "ağların ağ" olarak adlandırılır.
- Erişim kısmı son kullanıcıların bulunduğu kısım olarak ifade edilir ve uç sistemleri kenar yönlendiriciler (edge router) ile internete bağlar.
- 24:44Erişim Ağlarının Türleri
- Erişim ağları bölgesel ağlar, kurumsal ağlar ve mobil ağlar olmak üzere üç ana kategoriye ayrılır.
- Bölgesel ağlar, evlerden çıkan internet hattını telekom ofisine bağlayan yapıları içerir.
- Kurumsal ağlar kampüs veya büyük şirketlerde kullanılan ağları, mobil ağlar ise 3G, 4G ve 5G teknolojilerini içeren ağları ifade eder.
- 26:31Erişim Ağlarının Özellikleri
- Erişim ağlarında en önemli parametrelerden biri bant genişliği olup, ölçü birimi saniyedeki bit sayısıdır.
- İnternet aboneliklerinde bant genişliği ücretlendirme temel alınır; örneğin saniyede 24 megabit veya 16 megabit gibi seçenekler sunulabilir.
- Bazı internet yapılarında (özellikle kablolu TV altyapısını kullananlarda) bant genişliği komşularla paylaşılırken, fiber sistemlerinde ise özel hatlar kullanılabilir.
- 27:34İnternet Erişim Teknolojileri
- İnternet erişimi önce evap ve 56K modemlerle başlamış, bu teknolojilerde telefon ve internet aynı anda çalışamazdı.
- DSL (Digital Subscriber Line) teknolojisi ile splitter sistemi yerleştirilerek aynı anda telefon ve internet kullanılabilme imkanı sağlandı.
- DSL'de ses ve veri farklı frekanslarda taşındığı için aynı hat üzerinde sorunsuz çalışabiliyor, veriler telekom ofisine giderken telefon sinyali telefon ağına yönlendiriliyor.
- 30:05DSL Teknolojisi ve İletim Hızları
- DSL teknolojisi mevcut telefon hatlarını kullanarak kolayca uygulanabildi ve hatları değiştirmek gerekmedi.
- Upstream (internet'e gidiş) tarafında 2,5 megabit/saniye, downstream (internetten size doğru) tarafında ise 24 megabit/saniye iletim hızı sağlandı.
- DSL pazarlandığında sosyal medya çok yaygın olmadığı için downstream hızı daha önemliydi, ancak sosyal medya ile birlikte upstream hızı da önem kazandı.
- 33:19Kablolu TV Altyapısının İnternet Ağı Olarak Kullanılması
- Kablolu TV altyapısı Amerika ve Avustralya'da yaygın olarak kullanılmakta, Türkiye'de ise görülmemektedir.
- Bu sistemde splitter kullanılarak bir kablo TV'ye, diğer kablo ise cable modem'e bağlanarak internet sağlanır.
- HFC (Hybrid Fiber Coaxial) yapısı ile downstream 30 megabit/saniye, upstream 2 megabit/saniye iletim hızı sağlanabilir, ancak bu paylaşımlı bir sistemdir.
- 36:07Evin İçerisindeki Ağ Yapıları
- Evin içinde genellikle DSL modem ve router bir paket içerisinde bulunur, ancak aslında iki farklı cihazdır.
- Router içerisinde firewall (güvenlik duvarı) ve NAT (Network Address Translation) gibi özellikler bulunur.
- Kablosuz erişim için access point kullanılır ve modem, router ve access point üçü de tek bir kutuda bulunabilir.
- 38:25Kurumsal Erişim Ağları
- Kurumsal yapıların erişim ağlarında daha fazla cihaz internete bağlanır ve sunucular da dahil olur.
- Birçok cihaz için switch (ethernet anahtarı) kullanılarak daha organize bir bağlantı sağlanır.
- Kurumsal erişim ağları hızı 10 megabit/saniye ile 10 gigabit/saniye arasında değişebilir ve kurumun bütçesine, büyüklüğüne göre belirlenir.
- 40:13Kablosuz Erişim Ağları
- Kablosuz erişim ağları paylaşımlıdır, bağlanan kişi sayısı arttıkça bant genişliği azalır.
- LAN (Local Area Network) yerel alan ağıdır ve genellikle WiFi teknolojisi kullanılarak kurulur.
- Geniş alan kablosuz erişim ağları mobil operatörlerin sağladığı ağlardır (3G, 4G, LTE) ve hızı 1 megabit/saniye ile 10 megabit/saniye arasında değişebilir.
- 42:54Gezici Erişim Noktaları
- Konser gibi büyük etkinliklerde birçok kişi telefonla fotoğraf çekebilir ve paylaşabilir, ancak standart yapılandırmada hatlar yeterli olmayabilir.
- Gezici baz istasyonları veya erişim noktaları (genellikle büyük kamyonların üzerinde) getirilerek erişim kapasitesi artırılabilir.
- 43:41Veri Paketleri ve İletim
- Hostlar, uygulamalar tarafından üretilen büyük mesajları L bit uzunluğunda paketlere bölerler.
- Bu paketlerin gönderileceği bağlantı hızı R ile gösterilir ve bant genişliği olarak da adlandırılır.
- İletim gecikmesi, L boyutunda bir paketin R hızında bir hatta sokulması için gereken zaman olup, L/R formülü ile hesaplanır.
- 47:59Fiziksel Bağlantı Ortamları
- Fiziksel ortamda yayılan elektronik sinyallere bit denir; yüksek voltaj 1, alçak voltaj 0 olarak ifade edilir.
- Yönlendirilmiş ortamlar (guided media) bakır, fiber ve koaksiyel kablo gibi katı ortamları içerir.
- Yönlendirilmemiş ortamlar (unguided media) radyo dalgaları kullanılarak yapılan kablosuz iletişimleri kapsar.
- 49:20Kablo Türleri
- Twisted pair (birbirine geçmiş çift yapı) kablolar, Ethernet kabloları için kullanılır; kategori 5 bir GB, kategori 6 ise 10 GB iletim hızına sahiptir.
- Fiber kablolar cam yapıdan oluşur ve içindeki ışık sinyalleri ile veri iletimi sağlanır.
- Fiber optik kablolar ışık hızı iletim sağlar, yüksek hızda (saniyede 100 GB veya 1 TB) iletim yapabilir, hata oranı düşük ve elektromanyetik gürültüye dayanıklıdır.
- 51:35Kablosuz İletişim
- Kablosuz iletişim için elektromanyetik spektrum üzerinde belirli kanallar üzerinden sinyaller taşınır ve iki yönlü taşıma yapılabilir.
- Mikrodalga sinyalleri, WiFi ve 3G/4G gibi yerel ve geniş alan ağları kablosuz iletişim için kullanılır.
- Uydu bağlantılarındaki en büyük problem gecikmenin çok fazla olmasıdır (270 milisaniye) ve bu nedenle internet ortamında sıkıntılı olabilir.