Buradasın
Beşeri Afetler Dersi: Gürültü Kirliliği ve Küresel İklim Değişimi
youtube.com/watch?v=Y-l4uS3u-AMYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, beşeri afetler konusunun devamı olarak hazırlanmıştır.
- Ders, gürültü kirliliği ile başlayıp, elektromanyetik kirlilik, ışık kirliliği, orman tahribi, toprak erozyonu ve küresel iklim değişimleri gibi beşeri afet türlerini ele almaktadır. İlk bölümde kirlilik türleri tanımlanırken, ikinci bölümde küresel iklim değişiminin doğal ve insan etkenleri, sera gazlarının rolü ve küresel ısınmanın sonuçları detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Video, şehirlerde yaşanan gürültü kirliliği, elektromanyetik dalgaların insan sağlığına etkileri, ışık kirliliğinin bitki ve hayvanlara zararları, ormanların tahrip edilmesi ve toprak erozyonunun tarım arazilerine etkileri gibi konuları içermektedir. Ayrıca küresel ısınmanın ormansızlaşma, çölleşme, buzulların erimesi, deniz seviyesi değişimleri ve kuraklık gibi sonuçları da ele alınmaktadır.
- 00:05Gürültü Kirliliği
- Gürültü, insan ve hayvan yaşamını olumsuz etkileyen, dengesini bozan her türlü sesdir ve yaşama zarar verecek boyuta gelmişse gürültü kirliliği olarak adlandırılır.
- Şehirler gürültü kirliliği en yaygın olduğu alanlardır; havaalanı, demiryolu ve eğlence mekanlarından çıkan sesler insanları rahatsız etmektedir.
- Gürültü insan sağlığını, rahatını bozabilir ve psikolojik sorunlara neden olabilir, hatta bunların bir kısmı kalıcı olabilir.
- 02:12Elektromanyetik Kirlenme
- Elektromanyetik kirlenme, elektrikle çalışan cihazların neden olduğu insanın ve diğer canlılar üzerinde bozucu etkiye sahip olan dalgalara verilen isimdir.
- Evlerde fön makinesi, mikrodalga fırın, elektrik süpürgesi, floresan lambalar gibi elektrik aletleri elektromanyetik kirlenme yaymaktadır.
- Fön makineleri en çok elektromanyetik kirlenmeyi yaymakta olup, özellikle saç kurutma sırasında kısa süreli kullanılması önerilmektedir.
- 03:54Işık Kirliliği
- Işık kirliliği, yanlış zamanda, yanlış yerde ve yanlış miktarda yayılan ışıklardır ve çevreye zarar vererek gökyüzünün doğal görüntüsünün bozulmasına neden olur.
- Şehirlerdeki park ve bahçelerdeki ağaçlar, ormandaki ağaçlara göre daha solgundur çünkü çok fazla ışık geldiği için bitkinin fotosentezle ürettiği besini depolayabilmesi için mutlak karanlığa ihtiyaç vardır.
- Şehirlerdeki ışık kirliliği astronomları olumsuz etkilemektedir; büyük gözlem istasyonları şehirlerden uzak yüksek dağlar üzerine kurulur çünkü yüksek dağlar üzerinde nemlilik azdır, atmosferin kalınlığı daha azdır ve şehirden kaynaklı ışık kirliliği yoktur.
- 05:29Orman Tahribi
- Orman tahribi, yangınlar, hayvan otlatma, tarla açma veya odun ihtiyacını karşılamak için ormanlara verilen zararlardır.
- Her yıl binlerce hektar orman alanı dünya sahnesinden çekilmekte, Amazon ormanlarının yıllık %12 ile %15'lik bir kesimi zarar görmüş durumdadır.
- Türkiye'nin topraklarının %70'i bir zamanlar ormanlarla kaplıymış, ancak bugün sadece %26,70'lik kısmı ormanlarla kaplıdır ve ormanların tahrip olması atmosfer içinde tehlike oluşturmaktadır.
- 06:39Toprak Erozyonu
- Toprak erozyonu, jeolojik erozyonun hızlandırılmış halidir ve doğa için, tarım için oldukça tehlikelidir.
- Toprak erozyonu, toprağın en üstteki verimli kısmının taşınmasıyla hem taşınmanın gerçekleştiği yer için hem de biriktiği alan için tehlike oluşturur.
- Toprak erozyonu yavaş gelişen bir doğal afet türüdür ve insanın doğaya yanlış müdahalesine bağlı olarak jeolojik erozyon hızlanıp toprak erozyonuna dönüşür.
- 08:07Küresel İklim Değişimleri
- Küresel iklim değişimleri küresel ısınmanın bir sonucu değil, küresel ısınmayı da içine alan bir süreçtir.
- 1750'lerden beri atmosfere o kadar fazla miktarda karbondioksit saldık ki dünyanın ortalama sıcaklığı yaklaşık bir dereceden daha fazla ısındı.
- Sanayi devrimi ile birlikte atmosfere çok fazla miktarda karbondioksit salgılandı, bu da iklimin dengesini bozdu ve şehir iklimi ortaya çıktı; şehirler betonlaştığı için güneşten gelen ışınları daha çok emiyor, daha çabuk ısınıyor ve kar yağışı azaldı ama sağanak yağışlarda bir artış meydana geldi.
- 09:56Küresel İklim Değişiminin Doğal Etkenleri
- Küresel iklim değişimine neden olan başlıca doğal etkenler arasında yörünge eksantrisi, presesyon hareketi ve ekliptik değişim bulunmaktadır.
- Güneş lekesi sayısı da iklim değişimlerine etki eden bir faktördür; güneş lekesi, güneş'te meydana gelen dev patlamalardır.
- Geçmiş biyolojik dönemlerde küresel iklim değişimlerinde büyük değişiklikler yaşanmış, özellikle son 150-200 yıldır iklimdeki değişmelerde temel etken insanoğludur.
- 11:49İnsan Faaliyetlerinin İklim Değişimine Etkisi
- İnsanlar fosil yakıtları aşırı kullanarak atmosfere sera gazları salıyor ve ormanları tahrip ederek atmosfere salınan partikülleri temizleyen bir faktörü yok ediyor.
- Endüstri faaliyetleri sadece karbon değil, kükürt dioksit gibi çeşitli sera gazlarının yoğunluğunun artmasına neden olmaktadır.
- Küresel iklim değişimleri sonucunda küresel ısınma, ormansızlaşma, çölleşme, buzulların erimesi ve kuraklık gibi olaylar ortaya çıkabilir.
- 13:05Küresel İsınma ve Etkileri
- Küresel ısınma, insan faaliyetleri sonucunda atmosfere verilen sera gazların etkisinin sonucudur ve 20. yüzyılda ortalama 0,60 derecelik bir ısı değişimi görülmüştür.
- Küresel ısınma sonucunda yağış değerlerinde düşüş, deniz suyunun ısınması, atmosferin ısınması ve kutuplardaki buzulların erimesi görülmektedir.
- Eğer tedbir alınmazsa 21. yüzyılda dünyanın ortalama sıcaklığının 2 dereceye yükselmesi bekleniyor ve bu da Maldivler, Bangladeş, Hollanda gibi ülkelerin başta olmak üzere dünyanın birçok yerini tehdit edecektir.
- 15:01Sera Etkisi ve Ozon Tabakası
- Küresel ısınmaya atmosferde artan sera gazlarının neden olduğu düşünülmekte; karbondioksit, su buharı ve metan gibi gazlar güneşten gelen ışığı tutmaz, ancak yeryüzüne çarptığında sıcaklığa dönüşen ışınları uzaya döndüremez.
- Küresel ısınma aynı zamanda ozon tabakasına da zarar vermektedir; ozon tabakası stratosfer katmanı içerisinde (yerden 19-45 km arasında) bulunmakta ve atmosferde bulunan ozonun %90'ı bu katman içerisindedir.
- Ozon tabakası güneşten gelen ultraviyole ışınları tutmakta ve canlıları korumaktadır; özellikle kutuplar çevresinde ozon tabakasının inceldiği görülmektedir.