Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Kürt Bilgi Atölyesi kanalında yayınlanan bu belgesel formatındaki video, İslam tarihinin önemli Kürt düşünürlerinden Bediüzzaman Said Nursi'nin hayatını ve eserlerini anlatmaktadır.
- Video, Said Nursi'nin 1878 yılında Bitlis'in Hizan ilçesine bağlı Nurs köyünde doğumundan başlayarak eğitim hayatını, medrese faaliyetlerini, Darülfünun kurma çabalarını ve siyasi faaliyetlerini kronolojik olarak ele almaktadır. Ardından Risale-i Nur külliyatının dört temel eseri (Sözler, Mektubat, Lemalar ve Şualar) ve bu eserlerin içeriği hakkında bilgi verilmektedir.
- Videoda ayrıca Nursi'nin "Eski Said" ve "Yeni Said" dönemleri, Rus esaretinden sonra İstanbul'a dönüşü, İstiklal Savaşı'ndaki rolü, tutuklanmaları, sürgünleri ve yargılanmaları gibi önemli olaylar da anlatılmaktadır. Nursi'nin materyalizm ve pozitivizm gibi inkarci akımlara karşı halkın dini inançlarını koruma ve Kur'an'ı çağdaş insanların anlayabileceği şekilde yorumlama hedefi de vurgulanmaktadır.
- 00:06Said Nursi'nin Hayatı ve Eğitim Hayatı
- Said Nursi, İslam tarihinin en önemli Kürt düşünürlerinden biridir ve Bitlis'in Hizan ilçesine bağlı Nurs köyünde 1878 yılında (Hicri 1295) dünyaya gelmiştir.
- Medrese tahsiline küçük yaşta başlayan Said Nursi, dokuz yaşında Doğubayazıt'taki Şeyh Muhammed Celali Hazretlerinin medresesine gitti ve üç ay sonra icazet aldı.
- Onbeş yaşında bir medrese öğrencisi iken hocası tarafından "Bediüzzaman" lakabıyla anılmaya başlayan Said Nursi, kısa zamanda ilim çevrelerinin takdirine mazhar oldu.
- 01:32Eğitim Sistemi ve Darülfünun Fikri
- Talebelik yıllarında Kürdistan'ın birçok kentini gezen Said Nursi, temel İslam ilimleriyle ilgili doksan kitabı ezberledi.
- Van'da kurduğu medresesinde eğitim metodunu kendisinin hazırladığı yeni bir metotla talebelere ders vermeye başlayan Said Nursi, medreselerde demode olmuş eğitim sistemini değiştirmek istedi.
- Gençliğinden beri "Medresetü'z-Zehra" adını verdiği ve Darülfünun şeklinde tasarladığı bir medrese kurmayı düşünüyordu, bu medresede din ilimleriyle diğer ilimler birlikte okutulacaktı.
- 02:28İstanbul'daki Faaliyetleri
- Said Nursi, medreselerde sadece dini ilimlerin okutulmasının yetersiz olduğunu savunmaya başladı ve bu görüşlerini Sultan Abdülhamid'e sunmak için İstanbul'a gitmeye karar verdi.
- İstanbul'a geldikten sonra Fatih Camii'nde vaaz vererek oradaki alimlere kendini kabul ettirdi ve dönemin gazete ve dergilerinde yayınladığı yazılar ve değişik ortamlarda yaptığı konuşmalarla meşrutiyet fikrini destekledi.
- Kürt Teavün ve Terakki gazetesinde 5 Aralık 1908 tarihinde kaleme aldığı "Egeli Kurdan" sözleriyle başlayan makalesinde Kürtlere çağrıda bulunarak birlik olmalarını ister.
- 03:18Darülfünun Kurma Çabaları ve Tutuklanma
- Doğu'da bir Darülfünun açtırma teşebbüsünden istediği sonucu alamadığı gibi pervasız davranışlarından dolayı akli dengesinin yerinde olmadığı düşünülerek Üsküdar Toptaşı Akıl Hastanesine sevk edildi.
- Zaptiye Nazırı Şefik Paşa tarafından kendisine ayda bin kuruş maaşla memleketine müderris olarak tayin edildiği kendisine bildirilir, ancak Said Nursi maaşı reddeder.
- 31 Mart Vakası ile irtibatlandırılarak 1 Mayıs 1909'da tutuklandı, ancak Divan-ı Harbi Örfi adıyla yayımlayacağı müdafaasını yaptıktan sonra beraat etti.
- 04:31Van'a Dönüş ve Darülfünun Projesi
- Beraat ettikten sonra İnebolu üzerinden Rize'ye, buradan Batum ve Tiflis'e geçti, oradan da 1910 yılının ilk aylarında Van'a ulaştı.
- Van'da Kürt aşiretlerini dolaşarak onları meşrutiyet, hürriyet, istibdat, meşveret ve şura gibi kavramların yanı sıra özellikle o günün İslam meseleleri hakkında aydınlatmaya çalıştı.
- Bu sırada doğuda bir Darülfünun kurma düşüncesini yeniden gündeme getirdi ve bu amaçla Diyarbekir, Urfa ve Kilis üzerinden Şam'a gitti.
- 05:10Darülfünun Projesi ve Dünya Savaşı
- Sultan Mehmet Reşad'ın yanındaki heyet içinde Selanik, Üsküp, Priştin'e ve Kosova'yı kapsayan Rumeli seyahatine katıldı.
- Sultan Reşad, Balkanlar'ın karışık durumuna çözüm getirmek amacıyla planladığı bu seyahatin sonunda 19.000 altın bütçe ile Kosova'da bir Darülfünun kurulmasına karar verdi.
- I. Balkan Savaşı'nda Kosova kaybedilince Said Nursi, Sultan Reşat'tan bütçenin kendi Darülfünun'una tahsis edilmesini istedi ve talebi kabul edilerek söz konusu para Medresetü'z-Zehra'nın kurulmasına ayrılınca Said Nursi Van'a döndü.
- 06:16Dünya Savaşı ve Esaret
- Birinci Dünya Savaşı ile birlikte Said Nursi'nin Darülfünun girişimi bir defa daha sekteye uğradı, kendisi de bazı öğrencileriyle birlikte savaşa katıldı ve İsaüli Caz adlı tefsirini Pasinler cephesinde telif etti.
- 1915'te bir milis gücü oluşturarak kaymakam rütbesiyle orduya katıldı ve ona düşmek üzere olan Bitlis ve Muş'un savunması görevi verildi.
- Kendisi de Bitlis'te yaralandı ve Ruslar tarafından esir alınarak Volga Nehri kıyısında Kosturma Vilayetine gönderildi, iki yıllık esaretten sonra firar ederek Almanya ve Avusturya üzerinden 1918 yılında İstanbul'a döndü.
- 07:01İstanbul'daki Son Dönem ve İnkılap Dönemi
- Bu sırada yeni kurulan Darül Hikmet-il İslamiyye'ye üye olarak tayin edildi, ancak Osmanlı Devleti savaşta yenilip ülke işgale uğrayınca büyük bir ruhi sarsıntı geçirdi ve bundan böyle İslam aleminin kurtuluşu için aktif çalışmalara girişti.
- 1920'de İngilizler İstanbul'u işgal edince gazetelerde halkı işgale karşı mücadeleye teşvik etti ve düşmana karşı savaşanların asi sayılamayacağı gerekçesiyle fetvanın geçersiz olduğunu savundu.
- Bu çıkışı onun Ankara'da yeni kurulmakta olan meclise davet edilmesini sağladı ve mecliste istiklal mücadelesinin kazanılmasında halkın dini duygularının rolüne işaret eden bir konuşma yaptı.
- 07:50İnkılap Dönemi ve İnzivaya Çekilme
- Rus esaretinden sonraki İstanbul hayatı, Said Nursi'nin aynı zamanda değişim sürecine tekabül eder, yazdığı bazı yazılarına bakılırsa artık dünya hayatından çekilme isteği duyduğu, zühd ve takva hayatı yaşamayı arzuladığı görülür.
- Said Nursi bu dönemini "Eski Said'den Yeni Said'e İnkılap" diye nitelendirmiştir ve kendi hayatını iki devreye ayırmış oluyordu: Eski Said dönemi 1878 ile 1918, Yeni Said dönemi ise 1923 ile 1950 yılları arasında olacaktı.
- 1923 baharında Van'a hareket ederken siyasi mücadelelerden uzaklaşarak kendini İslam'a adayan talebeler yetiştirmeye karar verdi ve Erek Dağı'nda inzivaya çekildi.
- 08:59Sürgün ve Risale-i Nur Dönemi
- Van'da iki yıl kadar kalan Said Nursi, Şeyh Said İsyanı çıkınca 25 Mart 1925'te Van'dan alınarak Erzurum'a, buradan Karadeniz yoluyla İstanbul'a getirildi ve aynı yılın yazında Burdur'a sürgün edildi.
- Burdur'da kendini Risale-i Nur adını verdiği eserlerini yazmaya ve bu eserler doğrultusunda talebe yetiştirmeye adadı, bu aynı zamanda sürekli sürgün, hapis ve mahkemelerle geçecek hayatın başlangıcı oldu.
- Burdur'dan 1926 baharında İsparta'nın Barla köyüne gönderildi, Barla'da kaldığı sekiz yıl içinde eserlerinin büyük bir kısmını yazdı ve 1934 yazında İsparta'ya getirildi, 27 Nisan 1935'te tutuklanarak yüzden fazla talebesiyle birlikte Eskişehir Hapishanesine gönderildi.
- 09:47Said Nursi'nin Tutuklanmaları ve Savunmaları
- Said Nursi'nin tutuklanmalarında gizli cemiyet kurma, rejim aleyhine çalışma, cumhuriyetin temel nizamlarını yıkmaya teşebbüs ve laikliğe aykırı davranma gibi iddialar ileri sürülmüştür.
- Said Nursi, Eskişehir Mahkemesi'nde kendini savundu ve müdafaasını "Lemalar" adlı eserine dahil etti.
- Kastamonu'ya sürülen Said Nursi, sekiz yıl kaldıktan sonra 20 Eylül 1943'te polisin ele geçirdiği kitapların kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle tutuklanarak Denizli'ye gönderildi.
- 10:22Denizli ve Afyon Sürgünleri
- Denizli'de İsparta, Kastamonu ve diğer birçok ilden toplanan 126 talebesiyle birlikte yargılanan Said Nursi, bilirkişi heyetinin Risale-i Nur hakkında verdiği raporda siyasi faaliyetinin bulunmadığı belirtilmesi üzerine beraat etti.
- 1944 yazında Afyon'un Emirdağ ilçesine sürgün edilen Said Nursi, dört yıl sonra tutuklanıp Afyon hapishanesine konuldu ve 20 ay hapse mahkum edildi, ancak kararın temyizinde beraat etti.
- 14 Mayıs 1950'de Demokrat Parti'nin iktidara gelmesiyle kısmen toplum içine dönen Said Nursi, bu dönemde sürekli dolaşarak görüşlerini insanlara ulaştırmaya çalıştı.
- 11:10Son Yılları ve Vefatı
- 1952'de eserlerinden "Gençlik Rehberi" adıyla derlenen kitap ilk defa Latin harfleriyle İstanbul'da basıldı ve Said Nursi bir daha mahkemeye verildi, ancak İstanbul'a gelerek yaptığı savunma neticesinde beraat etti.
- Sebilürreşat gibi dergilerde yazı ve mülakatları çıkan Said Nursi, her gittiği yerde çok ilerlemesi sebebiyle bu faaliyetler sağlığını etkiledi.
- Ağır hasta olduğu halde kendi isteğiyle Emirdağ'dan Urfa'ya nakledilen Said Nursi, 23 Mart 1960 tarihinde vefat etti ve Urfa'daki mezarına halkın yoğun ilgisi dolayısıyla cesedi bilinmeyen bir yere nakledildi.
- 11:54Risale-i Nur Külliyatı
- Said Nursi, her risalesini değişik zamanlarda farklı konular üzerine yazmış ve bunları bir sıraya dizerek Risale-i Nur adını verdiği külliyatını Sözler, Mektubat, Lemalar ve Şualar olmak üzere dört temel eserden teşkil etmiştir.
- Arapça yazdığı eserleri hariç diğerlerinin neredeyse tamamı iki cilt halinde Risale-i Nur Külliyatı adıyla yayımlanmıştır.
- Külliyat içindeki eserleri konularına göre sınıflandırmak mümkün değildir ve bu eserlerde materyalizm ve pozitivizm gibi inkarci akımlara karşı halkın dini inançlarının korunması ve Kur'an'ın bilimsel teorilerin etkisindeki çağdaş insanların anlayacağı biçimde yorumlanması hedeflenmektedir.