Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının başkanlık modeli ve parlamenter sistem arasındaki farkları anlattığı bir eğitim içeriğidir.
- Konuşmacı, başkanlık modelinde cumhurbaşkanının serbest hareket edebildiğini, tekrar seçilme meselesinin olmadığını ve bakanlık gibi bir durumun olmadığını açıklıyor. Parlamenter sistemde ise cumhurbaşkanının yasama faaliyetine katılamadığı, komitelerin güçlü olduğu ve cumhurbaşkanının veto yetkisi olduğu belirtiliyor. Ayrıca, Türkiye'de başkanlık modeline geçiş durumunda iki partili bir sistemin oluşabileceği ve parlamentonun daha gevşek bir yapıya sahip olabileceği tahmin ediliyor.
- Başkanlık Modelinde Parlamenter Sistem
- Başkanlık modelinde parlamenter sistemde, milletvekilleri tekrar seçilme beklentisi içine girmediği için daha müstakil hareket edebiliyorlar.
- Parti liderinin başbakan bile olsa, çizdiği çerçeve dışına rahatlıkla çıkabiliyor çünkü tekrar içirmesi ona borçlu değil.
- Parlamento içinde adacıklar yok, milletvekilleri tek tek hareket edebiliyorlar ve grup başkan vekilinin parmak kaldırması yeterli.
- 00:58Yasama Faaliyetindeki Yük
- Başkanlık modelinden hiçbir şekilde başkan katılamadığı için ve bakanlar da gelemediği için bütün yük parlamento kendi içinde.
- Parlamento bizzat işin içine giriyor, göğüslüyor ve uzmanlar onun emrinde çalışıyor.
- Komisyonlar çok güçlü, örneğin dışişleri komisyonu toplanıyor ve Ermeni soykırımı tasarısı gibi konular görüşülüyor.
- 01:32Başkanlık Seçimi Süreci
- Başkanlık seçimi Amerika gibi değil, iki tur bir turda yüzde ellibir'i alırsa başkan seçiliyor, alamazsa onbeş gün sonra ikinci tur yapılıyor.
- İkinci tura kalmayı sağlamak adına millet mecburen iki tarafa yüklenecek, büyük dağınıklık olmayacak.
- Seçilen başkanla alakalı olarak serbest parti olması yapı itibariyle bir güvencedir ve başkanın parlamento üzerinde güçlü bir veto yetkisi var.
- 02:58Sistemdeki Diğer Özellikler
- Vatandaşlar yasama organının yapısını şikayet edebilir ve tarihte de bu tür durumlar yaşandı.
- Lobicilik meselesi önemlidir, eski senatörlerin ve milletvekillerinin tecrübesi, arabuluculuk krizi çözmede önemli faktör olarak gözüküyor.
- Sonuçta iki partili modele gidileceği düşünülüyor ve başkanın yüzde ellibin ile almış olduğu tabloda parlamentoda da belli bir çoğunluğu olacaktır.
- 03:44Parlamento ve Yargı
- Parlamentonun gevşek yapılanmasına güvenilmeli, milletvekilleri vatan millet adına müstakil olarak kendi liderinin baskısı dışında hareket edecekler.
- Dar bölge modeli kendi bölgesinden seçiliyor ve mutlaka partisine dinleyecek, ancak daha gevşek kalacak.
- Güçlü yargı bu modelde de önemli ve özgürlükler ve yargı bakımından başkanlık modeline has özel bir şeye gerek yok.