Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Barbaros Hayreddin Paşa'nın türbesi önünde çekilmiş tarihsel bir anlatımdır. Anlatıcı, Barbaros'un asıl adının Hızır olduğunu, Kanuni Sultan Süleyman tarafından "Hayreddin" ve "Barbaros" isimlerinin verildiğini açıklamaktadır.
- Video, Barbaros'un Midilli'deki çocukluğundan başlayarak, Rodos şövalyelerine esir düşmesi, korsanlık yapması, Cezayir'i ele geçirmesi ve Osmanlı İmparatorluğu'na katılmasıyla devam eden hayatını kronolojik olarak anlatmaktadır. Ardından Akdeniz'deki askeri faaliyetleri, Preveze Deniz Savaşı'ndaki zaferi ve 70 yaşından fazla olduğu halde hayatını kaybetmesi detaylı olarak aktarılmaktadır.
- Videoda Barbaros'un Kaptan-ı Derya unvanını kazanması, Tunus'u zapt etmesi, Majorca ve Minorca adalarını ele geçirmesi gibi önemli askeri başarıları ile Andrea Doria, Turgut ve Salih Reis gibi dönemin önemli komutanlarıyla olan ilişkileri de anlatılmaktadır. Ayrıca Barbaros'un İstanbul'daki türbesi hakkında bilgiler de sunulmaktadır.
- 00:02Barbaros Hayrettin Paşa'nın Hayatı
- Asıl adı Hızır olan Barbaros Hayreddin Paşa'nın adını Kanuni Sultan Süleyman takmıştır.
- Hayrettin ismi "dinin hayırlısı" anlamına gelirken, Barbaros ismi batı dillerinde "kırmızı sakal" anlamına gelmektedir.
- Barbaros Hayrettin'in babası Yakup Ece Ovalı bir sipahi idi ve Midilli adasına yerleşip kalmıştır.
- 01:27Hızır'ın Gençliği ve Korsanlık
- Midilli'de yaşayanların çoğu balıkçılık, deniz ticareti, bağcılık ve çiftçilikle geçinirdi.
- Hızır, küçük kardeşiyle birlikte deniz ticaretini heves etmiş ve Selanik-Soros limanlarına gidip gelmeye başlamıştı.
- Büyük ağabeyi Oruç ise işi korsanlığa dökmüş ve Tunus kıyılarına yakın Cerbe adasında barınıyordu.
- 01:54Rodos Şövalyeleri ve Hızır'ın Acısı
- Rodos şövalyeleri ticaret gemilerini yakalayıp malları alıyor, erkekleri esir alıyor, kadınları ve güzel kızları esir pazarına yolluyorlardı.
- Hızır'ın gemisi Rodos şövalyelerinin eline düşmüş, kardeşi İlyas bu boğuşmada öldürülmüş ve Hızır Rodos zindanlarına atılmıştır.
- Hızır zindandan çıkarılıp korsan gemisine götürülmüş, ayağına zincir vurularak kürek başına geçirilmiştir.
- 04:30Hızır'ın Kurtuluşu ve Kardeşiyle Birleşmesi
- Genç ve kuvvetli olan Hızır bir gün gemiden kaçmanın çaresini bulmuş ve hürriyetine kavuşmuştur.
- Hızır aylarca uğraştıktan sonra ağabeyi Oruç'un yanına ulaşmış ve iki kardeş sarılmışlardır.
- Hızır'ın Oruç'un yanına gidişi korsanlık işini alevlendirmiştir.
- 05:06Korsanlık İşinin Büyümesi
- Hızır hayatını denizlerde kazanmış, kaptanlıktan anlıyordu ve kuvvetli, akıllı bir insandı.
- Cerbe adası pek ufaktı, kendilerine sığınacak bir kale ihtiyacı vardı ve Tunus'a hükmeden Arap kabilesiyle anlaştılar.
- Fransız, Venedik, İspanyol ve Ceneviz ticaret ve savaş gemilerini vurmaya başladılar, kısa zamanda kuvvetleri çok arttı ve Akdeniz'de şöhret kazandılar.
- 05:55Kuzey Afrika'da Topraklar
- İki kardeş bir devlet kurma hevesine kapıldılar ve Kuzey Afrika'nın o bölgeleri onların işine yarayacak bir durumda bulunuyordu.
- 1512 yılında Şerchel denilen limanı ve kalesini Cenevizlilerin elinden aldılar, bu onların karadaki ilk topraklarıydı.
- 1516'da Cezayir ahalisi onları davet etti, Cezayir'in zalim hakimini öldürdükten sonra büyük şehre sahip oldular.
- 06:55Düşmanlarla Mücadele
- Hem Araplar hem İspanyollar durmadan Oruçla Hızır'a saldırmaya başladılar.
- Cezayir'i geri almak isteyen bir İspanyol deniz kuvveti ile bir Arap ordusu şehre saldırdı, ancak Oruç ve Hızır bu kuvvetleri bozguna uğrattılar.
- Oruç bu saldırıyı karşılarken Tilemnes'e şehit oldu, Hızır yalnız kalmış ve hem deniz kuvvetlerini hem kara ordusunu tek başına idare etmek zorundaydı.
- 08:20Barbaros'un Osmanlı İmparatorluğu'na Katılması
- Barbaros hem bir Türk hem de Müslüman olan bir kahraman deniz çocuğuydu ve toprak hırsında değildi.
- Yavuz Sultan Selim'in Mısır'a doğru yürümesi ve Kölemen Devletini ortadan kaldırması Barbaros'un gözünden kaçmıyordu.
- Barbaros'un adamları Mısır'a gelerek Yavuz'un karşısına çıktı, Barbaros'un hediyelerini verdikten sonra onun topraklarını Osmanlı İmparatorluğu'na katmak istediğini bildirdiler.
- 09:02Barbaros'un Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Konumu
- Yavuz, Barbaros'un kendisine bağlılık göstermesine sevindi ve ona Kuzey Afrika topraklarındaki o yerlere beylerbeyi yaptı.
- Yavuz, Barbaros'a 2000 yeniçeri ile bir çok top yolladı ve Anadolu'dan istediği kadar asker toplamasına izin verdi.
- Barbaros'un Osmanlı Devleti'nin hizmetine girmesi etrafındaki düşmanlarını telaşa düşürmüştü, Tunus ve Tilemsen beyleri Cezayir ahalisini kışkırtıyorlardı.
- 10:04Barbaros'un Cezayir'deki Savaşları
- Sicilya Kralı adına Hugu Mackoda'nın komutasında 40 gemilik bir deniz kuvveti ve 5 bin kişilik bir ordu Cezayir önlerine geldi, ancak Barbaros'un kara kuvvetleri onları bozguna uğrattı.
- Tunus Beyi büyük bir ordu toplayarak Barbaros'a saldırdı, ancak Barbaros'un hizmetinde bulunan bir kabile komutanı askerleriyle birlikte Tunus Beyi tarafına geçti ve savaşı Tunus'lular kazandı.
- Barbaros, Cezayirlilerin kendisini istemediklerini anlayarak Cezayir'den çıkıp Şer-Şer kalesine çekildi ve yeniden denize açılmaya ve korsanlığa başladı.
- 11:06Barbaros'un Korsanlık Faaliyetleri
- Barbaros'un emrinde çok usta kaptanlar toplandı ve kısa zamanda 40 gemilik bir kuvvet toplandı.
- 1520-1525 yılları arasında Avrupa sahillerini basan Barbaros, birçok mal ve para ele geçirdi ve Afrika kıyılarında Collo Bona ve Konstantin şehirlerini ele geçirdi.
- Bu başarıları birçok Arap kabilelerinin ve Cezayirlilerin Barbaros tarafına geçmesine sebep oldu.
- 11:59Penon Adası'nın Fethi
- Cezayir şehrinin karşısında İspanyolların elinde olan Penon Adası, Barbaros tarafından kuşatıldı ve bir hafta bombardıman yaptıktan sonra ele geçirildi.
- Barbaros, kalesini yıktırarak çıkan taşlarla ada ile karanın arasını doldurtup gemiler için iyi bir liman yaptırdı.
- İspanya'dan gelen donanma, kalenin yerinde olmadığını görünce şaşırdı ve kaçmaya başladı, Barbaros bu gemilerin peşine düşerek onları esir aldı.
- 12:37Aydın Reis'in Avrupa Kıyılarını Taraması
- Barbaros, esirlerden Alman hükümdarı Şarlken'in İtalya'ya gittiğini öğrenince Türk donanmasını Aydın Reis'in emri altında Avrupa kıyılarını taramaya yolladı.
- Aydın Reis, Marsilya ve Nis limanlarını taramış ve İspanya kıyılarını koruyan 15 gemilik bir filoyu bozguna uğratıp esir ettikten sonra Cezayir'e dönmüştü.
- Bu savaş kazançları müjdesi İstanbul'a geldiği gibi Akdeniz'deki Hıristiyan valiler de Şarlken'e Barbaros'un Hıristiyanlığa büyük zararlar verdiği bildiriyorlardı.
- 13:11Şarlken'in Barbaros'u Ortadan Kaldırma Planı
- İspanya, İtalya, Hollanda ve Almanya toprakları üzerinde biricik söz sahibi olan Şarlken, Barbaros'u ortadan kaldırmak için şövalyeler, prensler ve ünlü Hıristiyan kaptanlarıyla bir toplantı yaptı.
- Almanya İmparatoru Şarlken'in idaresindeki toplantıda, Andrea Doria'nın emri altında İspanyol ve Fransız deniz kuvvetlerinin verilmesi kararlaştırıldı.
- Andrea Doria, Afrika'da bir köprübaşı kurma düşüncesiyle 40 gemilik bir filo ile denize açıldı ve doğrudan Şer-Şer üzerine gidiyordu.
- 13:54Şer-Şer Savaşı
- Barbaros, savaşı Mayorka adaları açıklarında yapmayı düşünerek denize açıldı, ancak iki donanma Akdeniz'de birbirlerine rastlayamadı.
- Andrea Doria Şer-Şer'e asker çıkardı, fakat kaleyi koruyanlar çok kuvvetli bir savunma yaparak saldıranlardan 1400 kişiyi öldürdüler, 640 kişiyi esir aldılar.
- Ünlü Hıristiyan deniz amirali büyük bir bozgunla kendisini gemilere dar atan askerleri ile beraber denize açıldı, kaçmaya başladı.
- 14:34Barbaros'un Endülüs'teki Faaliyetleri
- Akdeniz'de kendisiyle çarpışacak kimse bulamayan Barbaros, bütün kıyılara dehşet salıyordu.
- Bu arada Endülüs'te Hıristiyanların zulmü altında inleyen Müslümanların imdadına koştu ve yedi defa gemileri ile gidip gelerek Afrika'ya göçmek isteyen bu göçmenleri taşıyıp yerleştirdi.
- Tam 71 Müslüman canını kurtardı.
- 14:54Barbaros'un İstanbul'a Dönüşü
- Kanuni Sultan Süleyman, Barbaros'a İspanya'ya savaş açmak istediğini ve yerine güvendiği bir adamını bırakarak gelmesini istedi.
- Barbaros yerine Hasan Ağa adında birisini bıraktı ve 1533 yılında her biri ünlü birer deniz aslanı olan 19 kaptanı ve koskoca bir donanma ile yola çıkarak İstanbul yolunu tuttu.
- Barbaros, Messina Boğazı açıklarında 18 parçalık bir donanmaya rastlayarak onu yaktı ve Andrea Doria korkusundan Preveze limanına kaçtı.
- 15:37Barbaros'un İstanbul'da Karşılanması
- 1533 yılında Barbaros Hayreddin 19 ünlü kaptanı ve koskoca donanması ile Çanakkale Boğazı'ndan süzülüp Marmara'ya geçerek İstanbul Boğazı'na geldi.
- Bu Osmanlı İmparatorluğu'nun en kuvvetli, en zengin bir çağına rastlıyordu ve Kanuni Sultan Süleyman, Asya, Avrupa, Afrika'da bir çok toprağa sahipti.
- Barbaros'u çok büyük şenliklerle karşılattı, İstanbul gece fenerler, gündüz bayraklarla donanmış bulunuyordu ve ahali Barbaros'u ve donanmayı görmek için kıyılara koşuyordu.
- 16:16Barbaros'un Kaptan-ı Derya Olması
- Bir iki gün sonra dünyanın en büyük imparatoru ile dünyanın en büyük kaptanı birbirlerini gördüler ve Kanuni Sultan Süleyman, Barbaros'u saraya davet etmiş ve onun gönlünü hoş edecek sözler söyleyip övmüştü.
- İstanbul'dan sonra Sadrazam İbrahim Paşa'nın davetlisi olarak Halep şehrine giren Barbaros, Cezayir Beylerbeyliği elbisesini giydiği gibi Kaptan-ı Derya yani Büyük Amiral adını da kazanmış oldu.
- Barbaros, Halep gibi çok uzak bir yere at üstünde 22 günde gidip gelmişti.
- 16:47Barbaros'un Görevi ve İtalya Baskınları
- 1534 yılında onun emri altında çalışan ustalar, Osmanlı deniz kuvvetleri için 61 parça gemi yaptılar.
- Aynı yıl Kanuni Sultan Süleyman Barbaros Hayreddin Paşa'ya Alman İmparatorluğu Şarlken'in ve kendisiyle iş birliği yapan memleketlerin kuvvetlerini ezmek ve Tunus'u zapt etmek görevini verdi.
- Barbaros gelişinde olduğu gibi gidişinde de boş durmadı, İtalya kıyılarına baskınlar yaptı ve Messina Boğazı'nda ahalinin korkudan kaçtığı Regio ve Santa Luxa kalelerini yıktı.
- 17:38Tunus'un Fethi
- Spina Lunga şehrini yakıp o bölgelere korkular saldıktan sonra Tunus'a doğru açıldı ve 14 Ağustos 1534 tarihinde Tunus'a varan Barbaros şehri kolaylıkla ele geçirdi.
- Şehrin Hasan adında bir hakimi vardı, şehirden kaçtı ve Barbaros 10 bin kişi 30 parça topla onun peşine düştü.
- Topları çektirecek hayvan olmadığı için Barbaros buna da bir çare bulmuş ve topların üstüne büyük yelkenler açarak onların rüzgar kuvveti ile yürütülmesine muvaffak olmuştu.
- 18:18Şarlken'in Tunus'a Saldırısı
- Avrupalılar Tunus'un Barbaros'un eline geçmesinden büyük acı duymuşlardı ve Şarlken 300 gemilik bir deniz kuvveti ile İspanya, Papa, Napoli, Ceneviz, Malta kuvvetlerinden 24 bin kişilik bir kuvvetle 1535 Haziran'ında Tunus kıyılarına geldi.
- Barbaros, karaya çıkan bu birkaç kere fazla kuvvetle günlerce çarpıştı ve Tunus'a çekildi.
- Tunus'a giren Şarlken kuvvetleri şehri günlerce yağma etmiş ve ahalisini öldürmüşlerdi.
- 19:02Barbaros'un Akdeniz'deki Zaferleri
- Barbaros, Majorca adasının Polma şehri ve kalesi ile Minorca adasının Mihoş limanını basarak mal, kıymetli eşya ve esir aldı.
- Kanuni Sultan Süleyman, 1536 yılından beri Fransa ile Napoli kalesine saldırı yapmayı kabul etmişti.
- Barbaros, Napoli saldırısını idare ederek Castro kalesini ele geçirdi, ancak Fransız kara kuvvetlerinin gelmemesi üzerine Corfo ve Brandizi'ye taarruz etti.
- 20:41Akdeniz'deki Zaferler ve Haçlı Deniz Seferi
- Barbaros'un en büyük deniz zaferlerinden biri Preveze deniz savaşıdır.
- Barbaros, Akdeniz'deki adalardan İskenzo, İskiros, Tinos ve Scorpento adalarına baskın yapmış, Girit adasında iki şehir ve seksen köy basmıştır.
- Venedik hükümeti ve Papa'nın önayak olmasıyla Barbaros'u ortadan kaldırmak için büyük bir Haçlı deniz seferi hazırlanmıştır.
- 21:29Haçlı Donanmasının Hazırlığı
- Haçlı donanmasının komutası Andrea Doria'ya verilmiş, onun elindeki donanma kendinden üstün deniz kuvvetlerini ezmişti.
- Andrea Doria, Barbaros'u mağlup etmek için büyük bir kin besliyordu.
- Haçlı donanmasında elliiki kadırga, bir büyük kalyon, yetmiş Venedik kadırgası, on büyük Venedik kalyonu, kırk parça tutan Papa ve Malta kadırgası, seksen İspanya ve Portekiz kadırgası, yüzkırk kalyon ve üçyüz parçadan fazla savaş gemisi bulunuyordu.
- 23:52Barbaros'un Donanması ve Savaş Planı
- Barbaros'un idaresinde ancak yüzyirmiiki parça savaş gemisi ve üçyüzaltmışaltı top vardı, halbuki Haçlı donanmasında ikibinbeşyüz'den fazla top ve altmışbin savaşçı vardı.
- Barbaros'un emrinde ancak sekizbin asker bulunuyordu.
- Barbaros, dinine bağlı bir adamdı ve o akşam yemekten sonra yatsı namazını kılmış, Hz. Peygamber'in kendisine savaşı kazanacağını söylediğini anlatan bir rüya görmüştü.
- 26:10Savaşın Başlaması
- Ertesi gün cuma idi, gemilerden sabah ezanının sesleri yükselmiş, namazlar kılınmış ve yoldaşlar birbirleriyle helalleşmişlerdi.
- Barbaros, kaptanlarına savaş planını anlattı: düşmanın yelken gemileri top ateşiyle batırılacak, asıl hedef kadırgalardı.
- Osmanlı donanması Preveze limanından demir alarak açılmaya başlamış, düşman tekneleri göründüğünde savaş düzeni alınmıştı.
- 28:15Savaşın Başlangıcı ve Osmanlı Donanmasının Saldırısı
- Düşman gemilerini hızla yürüten ruzgar birdenbire kesildi, yelkenleri boşalıp sarktı.
- Barbaros'un gemilerinin direklerine allı yeşilli bayraklar çekildi, bu hücum işaretiydi.
- Osmanlı kadırgalarının başlarında köpükler belirmiş ve hızla denizi yararak düşman üssüne doğru atılmışlardı.
- 29:38Preveze Savaşı
- Barbaros, onaltı gemiyle Venedik kalyonu Venecia'ya top ateşiyle saldırarak onu işe yaramaz hale getirdi.
- Barbaros'un işaretleriyle ilerleyen Türk gemileri top atımına girince, Andrea Doria'nın kalyonu yüzlerce yara aldı, direkler devrildi ve manevra yapmaya çalışan tekneler birbirlerinin üstüne düştü.
- Hıristiyan komutanı, Türk gemilerini Avamavro adasının sığlıklarına sürmek niyetindeydi, ancak Barbaros üstün manevralar yaparak onun tuzağına düşmedi.
- 31:03Osmanlı Donanmasının Zaferi
- Ay şeklini muhafaza eden Osmanlı donanması, başarılı bir manevra yaptıktan sonra cesaretle düşman üstüne atıldı ve düşman kadırgalarını bozguna uğrattı.
- Düşman kaçmaya çalışırken, Osmanlı donanması gülle yağdırırken, birbirlerinin üstüne düşen gemiler arasında batanlar oluyordu.
- Akşam olunca, gökyüzü bulutlarla kaplandı, dalgalar irileşti ve gittikçe artan rüzgarın önüne katılan Haçlı kalyonları alabildiğine kaçtı.
- 32:54Savaşın Sonuçları
- Barbaros, çıkan fırtına yüzünden kaçanların peşi sıra gitmedi.
- Osmanlı deniz kuvvetlerinin kaybı sekizyüz yaralı ile dörtyüz şehitti, tek bir gemi bile batmamıştı.
- Haçlı donanmasının kaybına gelince, yedi kadırga batmış, iki kalyon yakılmış, sekiz kadırga, yedi kalyon oniki fırkata esir edilmişti ve düşman kaçış sırasında karaya düşüp parçalananlarla birlikte altmış gemi kaybetmişti.
- 33:29Barbaros'un Başarıları
- Preveze zaferinden bir yıl sonra Barbaros'un yardımcısı Hasan ve Turgut kaptanlar, Venedik hükümetini barışa zorlayan bir akın daha yapmışlardı.
- Barbaros'un kazandığı zaferler Kanuni'nin sevgisini bir kat daha arttırmıştı ve Avrupalılarda bile bu büyük deniz kahramanı hayranlıkla anılıyordu.
- Şarlken Barbaros'u kandırmak istedi, ancak Barbaros bunu kabul etmedi.
- 34:10Barbaros'un Diğer Seferleri
- 1541 yılında Şarlken, Sicilya adaları kral vekili Fernando, Andrea Doria, Meksika fatihi Fernando Cortes ve diğer şövalyelerin en kahramanlarını bir araya toplayarak dörtyüz parçalık bir filo ve otuz bin askerle Cezayir'e saldırdı.
- Barbaros'un vekili Hasan Ağa, yanında sekizyüz Türk ve sekiz bin yerli Müslümanla bu koca orduyu perişan ederek kaçırttı.
- 1543 yılı Mayıs'ında büyük bir filo ile İstanbul'dan ayrılan Barbaros, Temmuz'da Marsilya'ya vardı ve Nice şehrini kuşattı ve ele geçirdi.
- 35:03Barbaros'un Fransa Seferi
- Fransız donanması çok bozuk ve idaresiz bir durumdaydı, savaşta top barutlarını ve güllelerini bile Barbaros'un gemilerinden istiyorlardı.
- Andredoria büyük bir donanma ile Nice şehrini kurtarmaya geliyordu ve karadan da bir ordu gelmekteydi.
- Barbaros, Nice şehrinden çekilerek Toulon'a gitti ve 1542 yılı Eylül'ünden başlayarak Fransız kralı Toulon şehrinden her istediğini alabilmesi için Barbaros'a müsaade veriyordu.
- 35:49Turgut ve Salih'in Esirliği
- Barbaros 1533 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun hizmetine girince Turgut Afrika sularında yalnız kalmıştı, o da Barbaros gibi çok cesur ve karşı durulmaz bir amiraldi.
- 1538 yılından sonra Akdeniz'e o da dehşet salmıştı, Akdeniz kıyılarında oturanlar onun filosunu görünce korkudan titrer ve çok içlere kaçarlardı.
- Bir gün Venedik donanması onlara bir baskın yaptı, Turgut ve Salih gelen düşman gemilerine saldırdılar, hangisine rampa ettilerse onu perişan ettiler, fakat kendi tekneleri de tutuşmuştu ve düşmanların eline esir düştüler.
- 36:50Barbaros'un Turgut ve Salih'i Kurtarması
- Barbaros onların başına gelenleri duymuştu ve Turgut'u da, Salih'i de çok severdi, bu eski arkadaşlarını kurtarmayı hiç aklından çıkarmıyordu.
- Batı Akdeniz Fransız kıyılarına doğru yola çıkmış bulunan Barbaros, bir sabah Cenova limanı'nın ağzına geldi ve Cenova halkı korkudan titremeye başladılar.
- Barbaros dik bir sesle Turgut'la Salih'i demişti, bu emir en kısa zamanda yerine getirildi ve Turgut'la Salih onun gemisine getirildi.
- 37:37Barbaros'un Vefatı ve Mirası
- Barbaros, Cenova'yı yakıp yıkmaya değil, bir kere başını çevirip bakmaya bile lüzum görmeden denize açıldı ve Fransa seferinden İstanbul'a döndükten sonra 1546 yılında yetmiş yaşından fazla olduğu halde hayatını kaybetti.
- Barbaros, Osmanlı İmparatorluğu'nun en kuvvetli bir devrinde yaşamış ve bu zaferler devrine şanlı tarih sayfaları katarak memleketine, milletine, Müslümanlığa çok büyük hizmetler etmiştir.
- Mezarı İstanbul'da, Beşiktaş'ta vapur iskelesinin solunda Mimar Sinan tarafından yapılmış türbesinin içindedir ve yanında bulunan parka daha sonradan bir de anıt dikilmiştir.