Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Babürlüler döneminde Güney Asya'da gelişen Türk mimarisini anlatan bir belgesel formatındadır. Zuhuriddin Muhammed Babür'ün 1526 yılında kazandığı zaferle başlayan Babürlüler devri ve bu dönemde inşa edilen mimari eserler tanıtılmaktadır.
- Video, Lahor Kalesi'nin mimari özellikleri ve tarihi ile başlayıp, Şiş Mahal, Nolaka Kasrı, Divan-ı Has, Divan-ı Ağam ve Padişahi Mescit gibi önemli yapıların detaylarını sunmaktadır. Daha sonra Cihangir'in anıt mezarı ve Shalimar Bahçesi'nin yapımı, mimari özellikleri ve tarihsel önemi ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Babürlüler döneminde Hint mimarisine Türk-Islam sanatının etkileri, bu yapıların UNESCO Dünya Mirasları listesinde yer aldığı bilgisi ve caminin Sihler tarafından ele geçirilmesinden sonra askeri amaçlarla kullanılmasından sonra tamiratlarına değinilmektedir. Video, Pakistan'ın günümüzdeki birlik ve beraberlik ihtiyacı üzerine bir yorumla sonlanmaktadır.
- 00:08Babürlüler ve Türk Mimarisi
- Babürlüler, askeri zaferlerini medeni sahada atılan adımlarla taçlandırarak Orta Asya'nın güzelliklerini bulundukları coğrafyanın değerleriyle bütünleştirip devasa eserler ortaya koydular.
- Delhi Türk Sultanlığı ve Babürlüler döneminde Güney Asya'da gelişen Türk mimarisi, coğrafyanın yerleşik kültür ve medeniyetleri karşısında tevazu göstermedi ve hakim güç olmanın gereğini yaptı.
- Zuhuriddin Muhammed Babür'ün İbrahim Ludi'ye karşı Panipatta 1526 yılında kazandığı zaferle Hint Alt Kıtası'nda Babürlüler devri başladı ve bu devirde Türk-Islam sanatı Hint sanatı üzerinde derin etkiler meydana getirdi.
- 01:36Lahor Kalesi'nin Tarihi ve Yapısı
- Lahor Kalesi, Babürlü döneminde Güney Asya coğrafyasına inşa edilen üç büyük kale sarayın en büyüğü olup, eski Lahor'un hemen yanında yer alıyor.
- İlk olarak 11. yüzyılda Gazneli Mahmut tarafından yaptırıldığı tahmin edilen kale, Ekber Şah zamanında yıkılarak tekrar yapıldı ve üç dönemlik bir yapım sürecinden sonra günümüzdeki halini aldı.
- Lahor Kalesi, UNESCO Dünya Kültür Mirasları listesinde yer alan erken dönem Babürlü mimarisinin en önemli örneklerindendir ve 1556'da Ekber Şah'ın inşasını başlattığı bu kale, oğlu Cihangir tarafından tamamlandı.
- 03:31Lahor Kalesi'nin Kapıları ve Dış Tasarımı
- Kalenin giriş kapıları en az yapının kendisi kadar önemlidir; giriş kapılarının ihtişamı sarayın zenginliğini ve yönetimin gücünü yansıtır.
- Kalenin üç ana kapısı vardır: Ekber Kapısı (Divan-ı Ağam tarafındadır, halk tarafından kullanılır), Alemgir Kapısı (Padişah Camisi'nin karşısındadır, ordunun kullandığı giriş kapısıdır) ve Şahnur Kapısı (Şah Cihan 1631-1632 yıllarında annesi Nur Cihan adına yaptırdı).
- Lahor Kalesi, savaş sahnelerinin, hayvan ve bitki motiflerinin yer aldığı duvarlarla çevrilmiştir ve dış duvar surlarında Bizans döneminde rastlanan melek figürleri bulunmaktadır.
- 05:56Lahor Kalesi'nin İç Yapıları
- Lahor Kalesi'nin içinde birçok önemli yapı yer alıyor ve bu yapıların bulunduğu yerlere eğimli yollardan geçiliyor.
- Şiş Mahal (Aynalı Saray), Şah Cihan tarafından 1631-1632 yıllarında yaptırılan yapının her bir yanında ışıl ışıl parlayan aynalar, mozaikler ve çiniler bulunuyor.
- Şiş Mahal'de yaklaşık 21 tarihi eser bulunuyor, bunların beş tanesi kemerdir ve bu beş kemer İslam'ın beş şartını ifade ediyor.
- 08:00Nolaka Kasrı ve Divan-ı Has
- Nolaka Kasrı, beyaz mermerin asaletini gözler önüne seren mermer yapıların şahı olan bu eser, Şah Cihan tarafından yaptırıldı ve dikdörtgen bir plana sahiptir.
- Nolaka Kasrı'nın ismi "900 bin" anlamına gelir ve padişah bu yapıya 900 bin rupi harcadığı için bu isim verilmiştir.
- Divan-ı Has, Babürlülere ait kale sarayların olmazsa olmazlarından olup, uluslararası ilişkilerde elçi ziyaretleri, yabancı misafirler ve devlet adamları için yapılmış özel mekanlardır.
- 10:11Divan-ı Ağam ve Moti Mescit
- Divan-ı Ağam, halk divanı anlamına geliyor ve burası padişahın halkı kabul ettiği, dertlerini dinlediği yerdir.
- Lahorluların söylediğine göre Moti Mescit'te iyi cinler var ve sıkıntısı olan bir insan Moti Mescide gidip iyi cinlerden yardım isterse, çözülmesi zor olan sorunlar kolaylıkla çözülüyor.
- Urduca Bai Mescidi olarak adlandırılan Padişah Camisi, Lahor Kalesi'nin hemen yanında yer alıyor ve Pakistan ve Güney Asya'nın ikinci büyük ve dünyanın beşinci büyük tarihi camii olarak kabul edilir.
- 12:51Padişah Camisi'nin Özellikleri
- Cami aynı anda yaklaşık 50 bin kişiyi alabilecek kapasiteye sahiptir ve kare ve simetri anlayışına uygun bir mimariye sahiptir.
- Caminin avlusunun köşelerinde bulunan büyük minarelerin yükseklikleri 54 metredir ve Tac Mahal'in minarelerinden 4 metre 20 santim daha yüksektir.
- Padişah Camisi 1673'te Aurant Zep Alegir tarafından Lahor'da inşa ettirildi, yapımı iki yıl devam etti ve kırmızı kumtaşından yapılmış olan yüzeyi akmermer kakmalı, çeşitli çiçek ve geometrik desenlerle süslüdür.
- 15:21Lahor'daki Caminin Tarihi
- Lahor'un 1799'da Sihler tarafından ele geçirilmesinden sonra cami, Ranjitsing'in ordusundaki atların ahırı olarak kullanıldı.
- Camiye etrafındaki 80 odada Sih ordusunun kışlası ve askeri malzemelerin deposu yapıldı, minarelerine aydınlatma silahları yerleştirildi.
- Caminin Sihler tarafından ahır ve garnizon olarak kullanılmasına Müslümanlarca gösterilen tepkinin artması nedeniyle İngilizler tarafından 1852'den itibaren küçük tamiratlar yaptırıldı.
- 16:13Caminin Tamiratları
- Büyük tamiratlar Pencap başbakanı Sr. Skandaaa'nın fon tahsis etmesiyle başladı ve 1939'da başlayıp 1960'a kadar devam eden tamiratlar için 4,8 milyon rupilik harcama yapıldı.
- Caminin kapalı alanındaki mermer işlemeler 2000 yılında tamir edildi.
- Camiye avlusundaki kırmızı kumtaşı zemin 2008 yılında değiştirildi, yeni taşlar Hindistan'ın Cypur şehrinden getirildi.
- 17:34Cihangir'in Anıt Mezarı
- Pakistan'da bulunan anıt mezarların en gösterişlisi Lahor'da bulunan Cihangir'in mezarıdır, karısı Nurcihan tarafından yaptırılan bu eser kayınpederi İtimadud Devla anıt mezarı ile aynı planda olup ondan biraz daha büyüktür.
- 7 metre yüksekliğindeki bu anıt mezarda yer yer değerli ve yarı değerli kakma taşlarla tasvirler, süslemeler yapılmıştır.
- Cihangir'in anıt mezarının bulunduğu Dilgüşa bahçesinde Asaf'ın ve Nurcihan Sultan'ın da anıt mezarları var.
- 18:36Anıt Mezarın Mimari Özellikleri
- Cihangir'in anıt mezarı ve içinde bulunduğu bahçe, Babürlü dönemi mimari özelliklerini taşıyor, yapılar, havuzlar, ağaçlar her nesne simetrik ve milimetrik hesaplarla döşenmiş.
- Tek katlı olan anıt mezar, çevresindeki yapılarla birlikte düşünüldüğünde bir külliye görünümünde, külliyenin orta yerinde Ekberi Serai diye bilinen büyükçe bir avlu bulunuyor.
- Cihangir'in anıt mezarı kare şeklinde, kırmızı kumtaşının mermerle birlikte kullanıldığı yapının dört köşesinde 30 metre yüksekliğe sahip dört minare bulunuyor.
- 20:30Anıt Mezarın İç Mekanı
- Anıt mezarın içinde de beyaz mermer kullanılmış, duvarlar çeşitli çiçek desenleri ile kaplı.
- Anıt mezarın içindeki asıl mezar ve mezar odası mermer ve değerli taşlarla süslenmiş, mezar Tac Mahal'in içindeki Mümtaz Mahal ve Şah Cihan'ın mezarları ile benzer özelliklere sahip.
- Allah'ın 99 ismi mezarın üzerine en güzel hat sanatı ile yazılmış.
- 21:09Anıt Mezarın Tarihi
- Ravi Nehri'nin yanına bir milyon rupi harcanarak yapılan anıt mezar, Lahor'un Sih yöneticisi Lahan Sink tarafından tahrip edildi, süslemeleri Sih tapınağında kullanmak için Amritsar'a taşındı.
- Sihlerin tahrip ettikleri anıt mezar, İngiliz yönetimince 1889-1890 yıllarında tamir edildi.
- 21:54Shalimar Bahçesi
- Hint alt kıtasının cennet bahçelerinden birinde Shalimar'dayız, insanların nefeslendiği, kalabalık şehrin sıkıntılarından uzaklaştığı bir mesire yeri.
- Shalimar, Babürlü Devleti'nin insanlığa bıraktığı en güzel mirastır bu muhteşem bahçe.
- 18. yüzyıla kadar çok başarılı birer devlet adamı olan Babürlü padişahları edebiyat, sanat ve estetik konularında da son derece yüksek vasıflara sahiplerdi.
- 22:32Shalimar Bahçesinin Yapımı
- Shalimar bahçeleri şeklinde de söylenen Shalimar, Şah Cihan döneminde yapılan bir şaheserdir.
- Bu bahçenin yapımında Orta Asya, Keşmir, Batı Pencap, İran ve Delhi Türk Sultanlığı'nda yapılmış olan bahçeler ilham kaynağı olmuştur.
- Babürlüler devrinin en önemli özelliklerinden biri Güney Asya coğrafyasına kazandırdıkları bahçecilik anlayıştır.
- 23:49Shalimar Bahçesinin Tarihi
- Shalimar'ın yapımına 1641'de başlandı ve bir yıl sonra tamamlandı, bahçenin arazisi Arayın topluluğuna mensup bir aile tarafından Şah Cihan'a bağışlandı.
- Bahçe 350 yıl boyunca söz konusu ailenin koruması altındaydı, fakat 1962 yılında General Eyüphan tarafından devletleştirildi.
- Bahçe halen mesire yeri olarak kullanılıyor, fakat hemen yanındaki idgah olarak adlandırılan bayram yeri bu işlevini kaybetmiş.