Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 10 yıldır bilgi teknolojileri sektöründe çalışan ve network ve güvenlik alanında uzman olan Gökhan Tatar tarafından sunulan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, IoT (Nesnelerin İnterneti) teknolojisi ve Azure platformundaki IoT çözümlerini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Sunum, IoT'nin temel kavramlarını açıklayarak başlayıp, Azure IoT Suite'in özellikleri, mimari yapısı ve çalışma prensiplerini detaylı şekilde ele almaktadır. İçerikte IoT'nin üç aşamalı iş modeli (operasyonel etkinlik, iş geliştirme ve iş dönüşümü), farklı işletim sistemlerine entegrasyon, bulut deseni, cihaz yönetimi ve sensör verilerinin analizi gibi konular işlenmektedir.
- Video ayrıca IoT teknolojisinin 2016'dan günümüze gelişimini, gelecekteki potansiyelini ve 2025 yılına kadar 25 milyar cihazın bağlanacağı, bu sektörün 7,2 trilyon dolarlık bir pazar oluşturacağı gibi istatistiksel bilgileri de içermektedir. Rockwell Automation gibi şirketlerin referans projeleri üzerinden örnekler verilerek, IoT çözümlerinin sadece yazılım geliştirme değil, farklı IT alanlarının birlikte çalışması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 00:18Konuşmacı Tanıtımı ve IoT Tanıtımı
- Gökhan Tatar, 20 yıldır bilgi teknolojileri sektöründe emekli olan, network ve güvenlik alanında uzman bir danışmandır.
- IoT (Internet of Things), nesnelerin interneti anlamına gelir ve IP alabilen veya internete bağlanabilen tüm cihazların internetin bir parçası haline gelmesini ifade eder.
- IoT ile birlikte hayatımıza giren yeni nesil protokoller mevcuttur ve bu protokollerle birlikte on-prem'de veya cloud'da çözümler sunmak gerekir.
- 01:59Azure IoT Çözümü
- Azure, en popüler ve revaçta olan cloud platformudur ve dünya üzerindeki birçok kıtada yedekliliği sağlanmıştır.
- Azure IoT Suite, Azure platformunun alt ürün gamında çalışan cloud tabanlı bir servistir.
- Sunumda Azure IoT Suite'nin fırsatları, IoT aygıtları ve bulut deseni, IoT servisleri, komponentleri ve mimarisi hakkında bilgi verilecektir.
- 04:01IoT'nin Ön Planına Çıkan Özellikleri
- IoT'nin en önemli özellikleri ucuz donanım, bağlantı yaygınlığı ve geliştirme kolaylığıdır.
- Uç lokasyonlarda internete çıkabilecek veya SIM kartı ile bağlanabilecek tüm cihazlar ucuz donanım niteliğindedir.
- IP versiyon 4 ve 6'ın birlikte çalışabilmesi, MQTT gibi yeni protokollerin kullanılması ve GitHub'da hazır kaynak kodlarının bulunması geliştirme kolaylığını sağlar.
- 07:35Bulut Yönetimi ve Büyük Veri
- Yüzlerce veya binlerce sensörden toplanan verileri anlamlı hale getirmek için büyük veri işleyebilecek bir platforma ihtiyaç vardır.
- Azure HDInsight ile büyük veriyi sınıflandırma ve Azure Stream Analytics servisi ile raporlama imkanı sunulur.
- IoT ile yeni inovasyon senaryoları üretilmektedir; örneğin, para atarak ürün alabildiğiniz makineler artık IoT aygıtları olarak görülür.
- 09:25IoT'nin Geleceği ve IP Protokolleri
- IoT, evde ve işyerinde yıllardır kullandığımız IP tabanlı ekipmanları bir otomasyon altına almayı sağlar.
- IP versiyon 4'ün ömrü tüketmek üzere olmasına rağmen, birçok kamu kuruluşu ve özel sektör IP versiyon 6'ya geçiş yapmamaktadır.
- IoT altyapısının elverişli olması için en azından IP versiyon 4'ten 6'ya geçiş yapılması gerekir, aksi takdirde IP tünel güvenliği sorunları yaşanabilir.
- 12:07IoT Platformları ve Önemi
- 2016 yılında akıllı saatler ve giyilebilir eşyalarla IoT konsepti ev kullanıcıları, medikal kullanıcılar ve endüstriyel kullanım için birçok segmente hitap eden küçük eşyalarla hayatımıza girdi.
- IoT ürünlerinin tümünü bir platformdan yönetmek gerekiyor; bu platform altındaki server, database ve özel yazılım geliştirmeye ihtiyaç duyuyor.
- Azure IoT Suite gibi yetenekli platformlar, farklı segmentteki ürünlerin tek bir platformda yönetilebilmesini sağlıyor.
- 14:00IoT Proje Geliştirme Süreci
- Büyük bir IoT platformu yazmak için çok büyük yatırımlar gerekiyor ve her endüstri tipi için ayrı ayrı geliştirme şansı yok.
- Bir endüstri tipi seçip o dikeyde hareket etmek gerekir, örneğin akıllı park sistemleri gibi.
- Demoları yapmak çözümü anlatabilmek için yeterli değil, yazılım geliştirilmesi gerekiyor.
- 15:34IoT Sektörünün Geleceği
- 2064 vizyonu var ve bu vizyona yön veren ülke Singapur.
- IoT fırsatları 2020 yılında 25 milyarlık bir pazar oluşturacak ve 7,20 trilyon dolarlık bir market yaratacak.
- Türkiye'nin bu pazarda 100-800 milyar dolarlık bir katkı sağlayabileceği düşünülüyor.
- 18:29IoT Sistemlerinin Dayanıklılığı
- IoT sistemlerinde sadece kurup çalıştırmak yeterli değil, sistemlerin nasıl stabil halde yönetileceği ve ömrü nasıl uzatılacağı önemlidir.
- Sensörlerin ortalama 5-10 yıl aralığında tak umut tipte olması ve bir buçuk yıl içerisinde yatırımlarını çıkartabilmeleri gerekiyor.
- Büyük sayıda sensör kullanıldığında her defasında bakım yapmak pahalı olacağından, sensörlerin uzun ömürlü olması önemlidir.
- 19:40IoT'yi Etkileyen Yasa ve Etkenler
- Moore Yasası, transistör sayısının artmasıyla işlemcilerin güçlenmesini sağlıyor.
- Metcalfe Yasası, internetin büyümesiyle birlikte tüm bilgisayarların birbirine bağlı olması ihtimalini gösteriyor.
- Kumei Yasası, IoT sistemlerinde güç tüketiminin önemini vurguluyor; özellikle sensörlerin batarya ile birlikte güç tüketim kapasitesi hesaplanmalı.
- 23:07Akıllı Sayaç Teknolojisi
- Mevcut sayaçların önüne SIM kartı veya sigorta büyüklüğündeki akıllı bir gateway konulabilir, böylece sayaçları değiştirmeden akıllı bir sistem kurulabilir.
- Akıllı cihazların bataryaları senelik değiştirilmesi gerekebilir, bu durum tüketiciye anlatılırken cihazın elektronik eşya gibi ömrünü tükettiğini ifade ederek kabul edilebilir.
- 23:59IoT İş Modeli
- IoT iş modeli üç adımda ilerlemelidir: operasyonel etkinlik, bağlı cihazların ölçüm kapasitesi, izleme ve cihazların yönetimi için kurallar.
- İş geliştirme aşamasında cihazlardan toplanan verilerin analizi ve görselleştirilmesi, farklı sektörlerdeki yöneticilerin anlayabileceği raporlar hazırlanmalıdır.
- Gerçek zamanlı etkileşim çok önemlidir, özellikle park sensöründe bile milisaniye seviyesindeki gecikmeler kullanıcı deneyimini etkileyebilir.
- 26:43IoT Veri Toplama ve İş Dönüştürme
- IoT veri toplama için cihazların verilerinin bir araya getirilip, farklı sınıflardaki verilerin kombine edilmesi gerekir.
- Farklı tipte endüstrileri yönetmek için bir platforma birden fazla modül eklenebilir veya farklı domainler oluşturulabilir.
- Azure IoT Suite, farklı iş fırsatlarını ve endüstrileri bir arada yönetme imkanı sağlar.
- 27:46IT ve OT İş Birlikteliği
- Bilgi Teknolojileri (IT) ve Operasyonel Teknolojiler (OT) iş birlikteliği çok önemlidir.
- Sahada çalışacak teknik personelin, sensörlerin doğru konumda monte edilmesi için bilinçli olması gerekir.
- BP firmasının petrol boru hatlarında sensör çözümü, borunun çatlak oluşumunu önceden tespit etme imkanı sunar.
- 30:14Güvenlik ve IoT Cihazları
- IT mühendislerinin güvenlik geliştirme, yaşam süreçleri ve ağ teknolojileri konularında bilgi sahibi olması gerekir.
- OT mühendisleri, fiziksel cihazlarla ilgili standartların, prosedürlerin bilinmesi ve fiziksel erişim yöntemlerinin analiz edilmesi gerekir.
- SCADA sistemlerinde veya endüstri üretim makinelerinde takılı olan yönetim panellerinin fiziksel güvenliği genellikle alınmamaktadır.
- 32:02Azure IoT Avantajları
- Azure IoT kurulumu, kullanımı ve yönetimi kolaydır, ihtiyaçlara göre ölçeklenebilir.
- Azure, IoT cihazları ve sensörler için bulut desen yapısını destekler.
- Azure IoT Suite, cihazları sensör ve gateway ile bağlayıp yönetme, analitik ve kişiselleştirilmiş raporlama imkanı sağlar.
- 34:36IoT Cihazları ve İşletim Sistemleri
- Cihazlarda ArtOS, Linux, Windows, Android, iOS gibi işletim sistemleri kullanılabilir.
- ArtOS, embed olarak kullanılan, assembly veya C dilinde yazılmış bir işletim sistemidir.
- Azure IoT, popüler işletim sistemlerinin tamamına destek verdiğinden, cihazlarınızı IoT mimarisine ekleyebilirsiniz.
- 35:37Bulut Gateway ve Veri Aktarımı
- Cloud Gateway, sensörlerden gelen tüm dataları IoT suite'ye içeri alır.
- Cloud Gateway, HTTP, HTTPS, MQTT, MQTTS gibi protokollere destek sağlar.
- Bulut desen yapısında günlük 1 milyon yayınlayıcı ve 10 milyon mesaj, toplamda 10 terabayt veri tutma desteği bulunur.
- 37:01Cihaz Yönetimi ve Simülasyon
- Cihaz ve bulut deseni, komutla kontrol, cihaz kimliği, cihaz kaydı ve durumu gibi yönetim imkanları sunar.
- Device Explorer adlı yazılım, bulut deseninde çalışacak sensör veya ağ geçidi simüle etme şansı verir.
- Device Explorer makalelerinde indirme ve simülasyon bilgileri paylaşılmıştır.
- 38:02IoT Hub ve Veri Yönetimi
- Field Gateway, cihazlardan gelen beslemeleri anlayacak uç cihazdır ve protokol adaptasyonu sağlar.
- IoT Hub, IoT suite paketinin bir parçası olup, IoT Edge ile birlikte uç noktadan gelen çift yönlü etkileşimi sağlar.
- IoT Hub, günlük 10 milyon cihaza kadar yükselme şansı ve tüm ölçüm değerlerini kaydetme imkanı sunar.
- 39:49Çift Yönlü Etkileşim
- Cihazlardaki işletim sistemi çift taraflı etkileşim (cloud to device, device to cloud) sağlar.
- Sensörden data okuma veya buluttan sensöre data yollama gibi etkileşimler eş zamanlı olarak gerçekleşir.
- Bazı geliştirilen platformlarda çift taraflı iletişime imkan tanınmaması, IoT platformlarının en büyük eksikliklerinden biridir.
- 42:12Analitik ve Görselleştirme Modülleri
- Azure HD Insight, Azure Machine Learning, Power BI, Data Factory, Azure Data Lake gibi analitik ve görselleştirme modülleri bulunmaktadır.
- Machine Learning, mantıksal iş zekası kavramında önemli bir mekanizmadır.
- Microsoft Dynamics, Beast Talk Server gibi araçlar kullanılarak mimari görselleştirilip sunulabilir.
- 44:40IoT Mimarisi ve Servisler
- IoT mimarisinde cihaz yapısı, IP kapasitesi, dil kütüphanesi ve düşük güç tüketimi önemli faktörlerdir.
- Data transport için gateway'in dil kütüphanesi ve agent kütüphanesi kullanılır.
- Veriler, API'lar, solution portal, storage, stream, mind processor, machine learning analitic gibi modüllere aktarılır ve sonunda görselleştirilir.
- 46:01Azure IoT Cihazları Bağlama ve Veri Yönetimi
- Azure IoT cihazları, IoT servis pas ve external data source kaynaklarla bağlanabilir.
- Toplanan veriler SQL database, table, block storage, Cosmos DB veya external data source'larda depolanabilir.
- Analitik katmanda cihaz tipi, bağlantı ve veri depolama kararları verilir, ardından veriler anlamlı şekilde sunulmalıdır.
- 46:38IoT Servislerinin Yapılandırılması
- Veri analizi için Stream Analytics, HD Insight veya Data Factory gibi araçlar kullanılabilir.
- Sunum katmanında Power BI, Notification Hub, Logic App veya mobil servisler gibi uygulama servisleri kullanılabilir.
- IoT servislerini beş başlıkta özetlemek mümkündür, ancak her alt segmentte hangi modül kullanılacağı karar verilmelidir.
- 48:05IoT Platformu ve Referans Mimari
- Referans mimaride cihazların bağlantı yapısında IP kapasitesi önemlidir.
- IoT çözümünde cihaz tipi, gateway-cloud bağlantısı, backend bağlantı tipi ve sunum katmanı bulunur.
- Simülatör (Device Explorer) kullanılarak birçok popüler uygulama veya cihaz tipine göre çıktılar öğrenilebilir.
- 50:01Referans Çalışmalar
- Microsoft'un Azure IoT Suite özelinde uygulanmış referans çalışması bulunmaktadır.
- 22.500 çalışanı ve 80'den fazla ülkede hizmet veren Rockwell Automation, akaryakıt istasyonlarında ve gaz doldurma istasyonlarında hizmet vermektedir.
- Çözüm, günlük yakıt tüketimi, kasayla pompa arasındaki iletişim sorunlarını ve pompa kullanım sürelerini raporlamayı içerir.
- 53:13IoT Platformu ve Ekibi
- IoT platformu sadece yazılım geliştirme işi değil, güvenlik, bilgi güvenliği, infra sanallaştırma ve Active DNS gibi alanlardaki uzmanların bir araya gelmesiyle şekillenir.
- IoT platformunu şekillendirmek için doğru platform seçimi ve IT ile OT'nin birlikte çalışması gerekir.
- IoT platformu, farklı uzmanların bir araya gelerek şekillendirilen bir çözüm endüstrisidir.