Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, TGR Türkiye Gazetesi Radyo Televizyonu tarafından sunulan "Rehber İnsanlar" adlı programda, kayıkçı ve yolcu arasındaki diyaloglar aracılığıyla Aziz Mahmut Hüdai'nin hayatını anlatan bir hikaye anlatımıdır.
- Video, Hüdai'nin kadılık kariyerinden evliyilik yoluna geçişini, kadılığından vazgeçmesi, malını fakirlere dağıtmak, dergahda hizmetçi olarak çalışmak gibi zorlu imtihanlarını ve bu süreçte nasıl evliyilik mertebesine ulaştığını anlatmaktadır. Ayrıca, Hüdai'nin Osmanlı padişahlarıyla olan ilişkisi, rüya tabiri yeteneği ve toplumda etkisi de detaylı şekilde aktarılmaktadır.
- Videoda Hüdai'nin Tebriz seferinde askerlerle birlikte savaşması, Üsküdar'da inşa ettirdiği dergahın başındaki önemli bir zat olması ve padişahlardan bin altın hediye alması gibi olaylar da yer almaktadır. Program, Hüdai'nin ölümünden önceki duaları ve türbesine gelenlerin kıyamete kadar onların mensupu olacağı, fakirlik görmeyecekleri ve ölümleri denizde olmayacakları gibi vaatlerle sona ermektedir.
- 00:12Program Tanıtımı
- TGR Türkiye Gazetesi Radyo Televizyonu'nda "Rehber İnsanlar" adlı bir program sunuluyor.
- Programın senaryosunu Hüseyin Ailedir, yönetmenliğini ise Ahmet Çelik üstleniyor.
- 01:19Kayıkçılar Kahvesi
- Birisi kayıkçı arayarak Kayıkçılar Kahvesi'ne giriyor ve pencerenin yanında oturan bir kayıkçıyla tanışıyor.
- Kayıkçılar kahvesindeki kişi, bu kayıkçıyı "Halis Kayıkçı" olarak tanımlıyor ve onunla konuşması gerektiğini söylüyor.
- 02:06Üsküdar'a Geçiş
- Birisi Üsküdar'a geçmek için kayıkçıya başvuruyor, ancak fırtınalı hava nedeniyle diğer kayıkçıların denize çıkmak istemediğini belirtiyor.
- Kayıkçı, fırtınalı hava olmasına rağmen yolcuyla birlikte denize açılıyor.
- 05:26Hüdai Yolu
- Fırtınanın ortasında, kayıkçı ve yolcu Hüdai Yolu'na giriyorlar ve bu yolda fırtınasız, sakin bir yol alıyorlar.
- Kayıkçı, Aziz Mahmut Hüdai'nin kerametini anlatarak, Hüdai Yolu'nun nasıl ortaya çıktığını açıklıyor.
- Kayıkçı, bu yolda sadece eski kayıkçılar ve nasibi olanların bilip gidebildiğini söylüyor.
- 09:37Yolcu'nun Hikayesi
- Yolcu, kendi evinin nafakası için çalıştığını ancak bir iftiraya uğrayarak hapishaneye düştüğünü anlatıyor.
- Karısının hastalanıp öldüğünü ve çocuklarının kimsesiz kaldığını, bu yüzden intikam almak için iftira edenleri öldürmeye gittiğini söylüyor.
- Kayıkçı, yolcuyla konuşarak onu intikam düşüncelerinden vazgeçmeye çalışıyor.
- 11:36Kadı Mahmud'un Hikayesi
- Kayıkçı, Hüdai'yi anlatmak için Bursa'da yaşayan Kadı Mahmud'un hikayesini anlatmaya başlıyor.
- Kadı Mahmud'un ilim ve irfanı ziyade, dini bütün bir kişi olduğu ve malı, mülkü, şanı, şöhreti yerinde olduğu belirtiliyor.
- Kadı'nın rahatının kaçtığı, akıl yoluyla halledilemez bir dava geldiğinden bahsediliyor.
- 12:37Kadı Mahmut'un Hikayesi
- Kadı Mahmut'un karısı, kocasının hacca gidemediği halde her sene gidip gelmiş gibi bahsettiğini ve bu durumdan şikayetçi olduğunu dile getirir.
- Kadının kocası, para bulamadığı için hacca gidemediğini, ancak son çare olarak Üftade Hazretleri'ne başvurduğunu ve onun yardımıyla bir anda Mekke'ye gittiğini iddia eder.
- Kadı Mahmut, kadının şikayetini dinledikten sonra, kocasının bahsettiği Bursalı hacıları dinletmek için mahkemeyi o günlerde tahrik eder.
- 15:24Kadı Mahmut'un Dergah Ziyareti
- Kadı Mahmut, kadının kocasının bahsettiği kerametleri anlamaya çalışırken, kendisi de Üftade Hazretleri'ne talebe olmak ister.
- Kadı Mahmut, dergaha gitmek için atıyla yola çıkar, ancak at dergahın yakınlarında kayalara saplanır.
- Kadı Mahmut, atını bırakıp yürüyerek dergaha gider ve bahçe çapalayan biriyle karşılaşır.
- 16:26Kadı Mahmut'un İtirazları
- Kadı Mahmut, kendisine "Bu yokluk kapısıdır" denince şaşırır ve kendisinin Allah'ın sevdiği biri olduğunu, yakın olmak istediğini belirtir.
- Kadı Mahmut, talebe olmak için kadılığını bırakıp malını fakirlere dağıtmayı ve ciğer satıcısı olmayı kabul eder.
- Kadı Mahmut, Bursa sokaklarında ciğer satmaya başlar, ancak insanların onu tanıdığını fark eder.
- 19:34Kadı Mahmut'un İbadet Yolculuğu
- Kadı Mahmut, sokaklarda ciğer satar ve her hakarete karşı büyük sabır gösterir.
- Kadı Mahmut, Üftade Hazretleri'nin dergahında hizmetçi olarak çalışmaya başlar ve nefsinin zayıf anını kollamakta.
- Bir gün, Kadı Mahmut, nefsinin ihbarine kapılır ve taşları sakalıyla süpürmeye başlar, ancak Üftade Hazretleri bunu görür ve onu cezalandırır.
- 21:55Kadı Mahmut'un Yükselişi
- Üftade Hazretleri, Kadı Mahmut'a "Hızır Dede, Hacı Bayram Veli Hazretlerinin talebesiyim, biz onun kapısında yetiştik" der.
- Kadı Mahmut, Üftade Hazretleri'nin abdest suyunu ısıtmak için sabahları görevlendirilir.
- Bir gün, Kadı Mahmut, kırlarda gezinirken zikretmeyen tek bir çiçeği bulur ve onu hocalarına getirir, hoca bunu en güzel hediye olarak kabul eder.
- 24:43Kadı Mahmut'un Evliyalık Mertebesi
- Kadı Mahmut, dünya nimetlerinden uzaklaştıkça Allah'a yaklaşır ve Allah'ın ismini andıkça gözlerinden ırmaklar boşalar.
- Kadı Mahmut, Allah'ın razı olduğu kul olmak için gayesine erişir.
- Bir gün, Kadı Mahmut, hocasının abdest suyunu ısıtmak için geç kaldığını fark eder, ancak hoca ona "Bu su odun ateşiyle değil, kalp ateşiyle ısınmış" der ve onu vekil olarak atar.
- 28:10Aziz Mahmud Hüdai ve Hocası
- Aziz Mahmud Hüdai, hocasını ziyaret ediyor ve onu özlediğini söylüyor.
- Hoca, Hüdai'ye manevi bir soru sorarak ondan en doğruyu söylemesini istiyor.
- Hüdai, Kur'an ayetleri okuyarak ve imanı tekrarlayarak cevap veriyor.
- 30:32Hüdai'nin Hayatı
- Aziz Mahmud Hüdai, üftade hazretleri'nin vefatından sonra uzun süre dolaşarak insanları yetiştiriyor ve vaaz veriyor.
- Hanısı, sürekli dolaşmalarından şikayet ediyor ve İstanbul'da yuva kurmayı istiyor.
- Hüdai, Allah yolunda gelinen hediyelerin sarf edilmesi gerektiğini, kendilerinin ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılmaması gerektiğini söylüyor.
- 32:37Kazasker Düğmecizade'nin Azletilmesi
- Hüdai'nin kapısına Kazasker Düğmecizade geliyor ve kendisinin azletildiğini söylüyor.
- Hüdai, Düğmecizade'yi padişaha arz ederek onun görevine dönmeyi istiyor.
- Düğmecizade, padişahın kendisine gösterdiği ilgi ve hizmetlerinden dolayı teşekkür ediyor.
- 35:38Padişahın Ricası
- Padişah, Hüdai'den Safevilerin karşı karşıya geldiği Acem tarafına sefer için nasihat almak istiyor.
- Hüdai, cihada bizzat iştirak etmek istediğini söylüyor.
- Padişah, Hüdai'nin seferin manevi kumandanı olacağını belirtiyor.
- 36:42Tebriz Seferi ve Dergah
- Aziz Mahmud Hüdai, Tebriz seferinde askerlerle birlikte ön saflarda savaşır ve zafer kazanılır.
- Ferhat Paşa ile Tebriz'e girer, bir süre orada kalıp sonra İstanbul'a döner.
- Üsküdar'da inşa ettirdiği dergah, fakirlerden zenginlere kadar her zümreden Müslümanla dolup taşar.
- 37:29Sultan Ahmed Han ve Rüya Tabiri
- Sultan Ahmed Han, bir gece Nemçe kralıyla güreşte sırt üstü yere düşen rüyasını görür.
- Rüyayı tabir etmek için Aziz Mahmud Hüdai'ye gidilmesi emredilir.
- Hüdai, mektup göndererek rüyayı tabir eder, ancak rüyayı dinlemeye lüzum görmeden mektubu gönderdiğini öğrenir.
- 38:59Padişahın Rüyası ve Anlamı
- Padişahın sırtı ile toprağın birbirine değmesi, iki kuvvetin birleşmesiyle padişahın küffara karşı zafer kazanacağı anlaşılır.
- Padişah, Hüdai Hazretlerine bin altın hediye etmesi gerektiğini gördüğünü ve ulaştırılmasını istediğini belirtir.
- 39:48Aziz Mahmud Hüdai'nin Hayatı
- Aziz Mahmud Hüdai, Bursa kadılığının medrese hocalığını terk ederek yüzlerce insanın hayır dualarını kazanmak için malını mülkünü harcamıştır.
- Padişah, Aziz Mahmud Hüdai Hazretlerine bin altın göndermiştir.
- Askerler Estergon kalasını Nemçe küffarından geri almış ve Hüdai Hazretlerinin rüya tabiri doğru çıkmıştır.
- 41:15Padişah ve Aziz Mahmud Hüdai'nin Karşılıklı Saygısı
- Padişah, Aziz Mahmud Hüdai'ye saygı göstermek için onun önünde ata binmek istemez.
- Aziz Mahmud Hüdai, Padişah'a "Cihan padişahıysak siz de gönüller padişahısınız" diyerek onu teselli eder.
- Padişah, Aziz Mahmud Hüdai'nin "Padişahlara arkanda yürüsün diye dua ettiğini" hatırlar.
- 42:32Aziz Mahmud Hüdai'nin Hayatı ve Mirası
- Aziz Mahmud Hüdai, fakirlikten şikayet etmiş ancak erkek evlat verememiş bir hayat yaşamıştır.
- Aziz Mahmud Hüdai, binlerce talebe yetiştirmiş ve Müslümanların ehl-i sünnet itikadında bulunmaları için kitaplar yazmıştır.
- Ölmeden önce "Türbemize gelip fatiha okuyanlar kıyamete kadar bizimdir" diyerek muhteşem bir dua buyurmuştur.
- 45:40Bir Yolcu'nun Sonu
- Aziz Mahmud Hüdai türbesine gidip bir fatiha okuyan bir ihtiyar yolcu vardır.
- Yolcu, su başına gidip teslim olur ve iftiraya maruz kaldığı anlaşılarak tek celsede serbest bırakılır.