Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Akif Hoca tarafından sunulan Süreler Yayınları'nın AYT deneme sınavının dokuzuncu denemesinin çözümünü içeren bir eğitim içeriğidir. Akif Hoca, edebiyat ve Türkçe konularında uzman bir eğitimci olarak görünmektedir.
- Videoda AYT deneme sınavının çeşitli soruları adım adım çözülmektedir. İçerik, Varlık Dergisi, Michael Faraday, Georges Brig gibi konular üzerinden başlayıp, şiir türleri, Türk edebiyatı tarihi, Divan edebiyatı, edebi sanatlar, Türk destanları, edebi akımlar ve Türk edebiyatı karakterleri gibi geniş bir yelpazede edebiyat sorularını kapsamaktadır.
- Videoda ayrıca Ali Şahin'in "Yeşil Gece", Atabet'ül-Hakayık, Dede Korkut, Saltukname gibi Türk edebiyatı eserleri, Behçet Necatigil gibi şairler ve tevriyeli anlatım gibi konular da ele alınmaktadır. Her soru için detaylı açıklamalar yapılarak doğru cevaplar belirlenmektedir.
- 00:12AYT Deneme Sınavı Başlangıcı
- Akif Hoca, Süre Yayınları'nda AYT deneme sınavının dokuzuncu bölümünü başlatıyor.
- İlk soru, Varlık dergisinin kuruluşundan beri pek çok yeniliğe sahip olduğu ve "kilometre taşı" ifadesiyle edebiyat alemindeki yerini koruduğu hakkında.
- "Kilometre taşı" ifadesi, varılması gereken nokta anlamına geliyor.
- 01:43Soru Çözümü
- A şıkkında "asıl üzerinde durulması gereken önemli noktadır" ifadesi, "kilometre taşı" anlamına geliyor.
- Diğer şıklar (B, C, D, E) "kilometre taşı" ifadesinin anlamlarına uygun değil.
- Doğru cevap D şıkkı olarak belirleniyor.
- 03:40İkinci Soru
- İkinci soru, Franz Boas'ın öğrencisi olan antropolog Alfred Crover ve Cloud Kohn'un kültür kavramının gelişimine katkılarından bahsediyor.
- Bu iki antropolog, 164 farklı kültür tanımını incelemiş ve kültürün geleneksel fikirleri ve değer gelişimleri temel aldığını vurgulamışlardır.
- Doğru cevap C şıkkı olarak belirleniyor.
- 06:57Üçüncü Soru
- Üçüncü soru, şempanzelerin kullandığı yükseğe çıkma taktiği ile ilgili.
- Şempanzeler, rakip gruplar hakkında bilgi toplamak ve tehlikeyi azaltmak için yüksek yerlere çıkıyor.
- Bu taktiğin şimdiye kadar sadece insanlara özgü olduğu düşünülmüş, ancak şempanzelerde de keşfedilmiş.
- 07:36Üçüncü Sorunun Devamı
- Üç yıl süren bir çalışmada, şempanzelerin rakip grubun bölgesine yaklaştıklarında tepelere tırmanma ihtimallerinin kendi bölgelerine oranla iki kat arttığı keşfedilmiş.
- Tepe üzerinde dinlenerek ve beslenerek zaman geçiriyorlar, beslenirken gürültü çıkarmaktan kaçınıyorlar.
- Tepeden indikten sonra rakipleriyle karşılaşma tehlikesini azaltacak bir faaliyet güzergahını takip etme eğilimini sergiliyorlar.
- 08:32Üçüncü Sorunun Sonucu
- Şempanzeler düşmanları hakkında bilgi toplamak amacıyla yükseğe çıkıyorlar.
- Bu taktiğin şimdiye kadar sadece insanlara özgü olduğu düşünülmüş.
- Çıkılan yüksekliğin daha sonra yapılacak hareket güzergahını belirlemede etkili olduğu belirtiliyor.
- Şempanzelerin tepeyi ele geçirmek için rakiplerinden daha hızlı tırmanmaya çalıştıkları bilgisi parçada verilmiyor.
- 10:17Garipler Köyü Hakkında Anlatım
- Söğüt ağaçları ve serin kaynağı görünce dinlenmek için durup, yamacın eteğinde küçük ve eski bir köy olan Garipler Köyü'ne ulaşıyorlar.
- Garipler Köyü, çıplak ve kayalık bir uçurum ortasına sıkışmış ıssız bir yer olarak tanımlanıyor.
- Anlatım, olay öyküsü türünde olup, mekan ayrıntıları başarıyla aktarılmış ve kronolojik akışı uygun biçimde sunulmuş.
- 11:52Michael Faraday Hakkında Bilgiler
- Michael Faraday, doğru dürüst bir üniversite eğitimi almamış olmasına rağmen elektrik ve elektrokimya alanındaki çalışmaları ile "elektriğin babası" olarak anılmaya hak etmiştir.
- Faraday'ın ciltçi dükkanın boş bir odasındaki basit bilimsel deneyleri, ileride elektrik ve manyetizma üzerine yapacağı bilimsel araştırmalara zemin hazırlamıştır.
- Faraday, 1820'de elektrik akımının manyetik alan oluşturduğunu keşfeden Orsted'ın iddiasını çürütmüş ve 1821'de elektromanyetik dönme adı verilen olguyu keşfederek elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştürmüştür.
- 15:51Çeviri ve Üslup Hakkında Düşünceler
- Georges Brig hiç e harfi kullanmadan polisiye roman yazarken, yaratıcılığını son sınırlarına kadar kullanmak zorunda kalmıştır.
- Çevirilerde de aynı şey oluyor; bir romanın çevirisi asla romanın kendisi değildir.
- Georges Brig'in romanının İspanyolca çevirisi, İspanyolcada en çok kullanılan harfi a kullanmamak için yapılmış ve ortaya bambaşka bir şey çıkmıştır.
- 18:41Şiirler Hakkında
- Birinci şiirde "bir mehmetçik büyüyü bozdu" ve "bir düşman süngüsüne göğsünden bu şehadetle kayalar yarıldı sanki dipçik gürültüsünden" ifadeleri yer almaktadır.
- İkinci şiirde "bazı bir yapraktı, bazı bir rüzgar dolar da aydınlık olup odama, bahçemde süzülür giderdi" ve "bağır sabahının fecri vururken cama" ifadeleri bulunmaktadır.
- 19:14Şiir Türleri ve Özellikleri
- Birinci şiir konusu bakımından epik, ikinci şiir konusu bakımından lirik olarak değerlendirilmektedir.
- Birinci şiir modern şiir özelliği taşımaktadır çünkü serbest ölçü kullanmaktadır.
- İkinci şiir halk şiir özelliği taşımaktadır çünkü dörtlük ölçüsü ve halk şiirinin ölçü yapısına sahiptir.
- 20:36Şiir Teknikleri
- Birinci şiirde isale sanatına yer verilmemektedir, sadece benzetme bulunmaktadır.
- Isale sanatı, sevgiliye "gül gibi güzel" veya "aslan gibi güçlü" gibi benzetmeler yaparak sevgiliyi övme sanatıdır.
- 21:44Shakespeare ve Sanatçılar
- Shakespeare'in gerçek kimliği meselesi uzun süredir tartışma konusudur ve oyunları dünya diline en çok çevrilen eserler arasındadır.
- Shakespeare'in eserleri her zaman diri ve en başta kalacaktır.
- Herman Hesse'nin "Sidharta" eserinde Budizm felsefesini çeşitli yönleriyle ele alır ve yaşamın sıradanlığı içinde gerçek bilgiye nasıl ulaşıldığını açıklamaya çalışır.
- 23:18Türk Yazarları ve Eserleri
- Ayşe Şah Şah, okuma faaliyetlerine dünya klasikleri okumakla başlar ve "kendi bahçemizdeki çiçekleri fark etmem zaman aldı" der.
- Aslı Erdoğan, "niçin yazıyorsunuz?" sorusuna "hiç tereddüt etmeden kendi sesimi duymak için" diye cevap verir.
- Yaşar Kemal'in yazarlıktaki başarısının temelinde büyüdüğü çevrenin hikayeleri, türküleri ve efsaneleri vardır.
- 24:30Sanatçıların Özellikleri
- Nazlı Eray, romanlarındaki kahramanlar aracılığıyla bir yolculuğa çıkar ve gözüne kestirdiği kahramanın ağzından iç dünyasının çelişkilerini anlatır.
- Aldın Taner'in tiyatroları aradan yıllar geçse de "bu su üzerinde" hiç eksik olmayan eserler olarak birincil olma noktasında eleştirmenlerce ele alınır.
- Mahmut Bakal, "Bizim Köy" adlı eserinde köyü ve köylünün sorunlarını işleyen, kırsal kesim gerçeklerini mercek altına alıp detaylandırmıştır.
- 26:15Ali Canip Yöntem
- Ali Canip Yöntem, sanat yaşamının ilk evresinde Türk edebiyatında ses getirmek isteyen gençlerle hareket ederek aruz ölçüsünü tercih ederek şiirler kaleme almıştır.
- Balkan savaşları sonrası milliyetçilik akımının etkisiyle "Yeni Lisan" makalesinde aktarılanları ete kemiğe büründürerek eser üretip sade dilin güçlü savunucusu olmuştur.
- Cenap Bey ile münakaşalarını "Cenap Bey ile Münakaşalarım" adlı eserde toplamış ve sadedelim ve Türkçe'nin bayrağını milli bilincin burslarına dikmiştir.
- 28:09Tanzimat Edebiyatı Hikayesi
- Tanzimat edebiyatı hikayelerinde geleneksel Türk tiyatrosunun güldürü unsurlarından yararlanılmıştır.
- Hikayeler hikayeyi eğlendirirken eğiten bir tür olarak değerlendirilmiştir.
- Hikayelerde ilginç tesadüflere, büyük hayallere yer verilir ve genellikle iyiler kazanır.
- 28:54Divan Edebiyatı ve Şiir Sanatları
- Divan edebiyatındaki anlatılar, Leyla ile Mecnun veya Yusuf ile Züleyha gibi hikayeler değil, Edirne Cab'dir.
- Yahya Kemal Beyatlı, "Sanat için sanat, sanat sanat içindir" görüşünü benimsemiş, şiirlerini ölçülü yazmış ve Parnasizm ve Sembolizm'den etkilenerek eser üretmiştir.
- Koca Mustafa Paşa, "Semt semt İstanbul'u işlemiştir" ifadesiyle tanınmaktadır.
- 30:25Şiir Sanatları Örnekleri
- Tekli sanat, aynı sözcüklerin tekrar edilmesidir; irsali mesel sanatı, atasözünün kullanılmasıyla gerçekleşir.
- Tenasüp sanatı, birbiriyle ilgili sözcüklerin belirli bir düzen olmaksızın bir arada kullanılmasıyla oluşur.
- Hüsn-ü talil, bir şeyin gerçek nedeni bir kenara bırakılıp, güzel bir nedene bağlanmasıyla gerçekleşir.
- 33:08Ortaoyun ve Şiir Türleri
- Ortaoyunun mukaddime bölümünde, zurnacı ve pehlivan arasındaki diyaloglar yer alır.
- Anasır gömleği, dünyaya gelme gömleği olarak tanımlanır ve insanın dünyaya gelişini anlatan bir şiir türüdür.
- Tasavvuf şiirinde lirizm açısından zayıf ancak öğreticilik açısından nitelikli olan şiirler, tarikata yeni girenlere tarikat adabı öğreten şiirlerdir.
- 39:17Sezai Karakoç Hakkında
- Sezai Karakoç, modern Türk şiirinin en önemli isimlerinden biridir ve deneme türünde oldukça başarılı olmakla birlikte asıl başarısı şiir türündedir.
- Modern Leyla ile Mecnun şiirini yazan şairin şiirleri, İkinci Yeni soyutlamasının koridorlarında dolaşırken, mislizm'in kalesi de kendisine yeni bir burç yapar.
- Mona Rosa şiiri yıllarca dillerde dolaşmış ve bu eseri kadar nokta nokta eseri de sanat çevrelerinde ilgiyle karşılanmıştır.
- 40:04Edebi Eserler ve Şairler
- Yerçekimli karanfil Edip Cansever'e, sebil ve güvercinler Ziya Osman Saban'a, çivi yazısı İlhan Berk'e, gül muşlusu Sezai Karakoç'a, çile çile şair Necip Fazıl Kısakürek'e aittir.
- Mona Rosa'dan bir dörtlük okunmuştur: "Mona Rosa, siyah güller, ak güller, Geyve'nin gülleri ve beyaz yatak kanadı kırık kuş merhamet ister, senin yüzünden kana batacak."
- 40:50Türk Destanları
- Şeyhname'de Eflisiyam olarak geçen, savaşçı yönüyle Türkler arasında saygı duyulan Türk hakanı Alper Tunga, güçlü, akıllı ve mücadeleci bir hakan olarak anlatılır.
- Timur Devleti karşısında yıkılma sürecine giren Altınordu Devleti'nin hükümdarı Mirza Bağı, halkını ayakta tutmak adına kahramanlıklar gösterir ve Edige Destanı'nda anlatılır.
- İslamiyet'i kabul eden Türklerin ilk hükümdarı olarak İslam'ı Türkler arasında yaymaya çalışan ve bu uğurda mücadelelere girişen kişi Sattık Buğra Han'dır.
- Seyyid Battal Gazi soyundan gelen, cesur ve güçlü bir yiğit olan Sarı Saltuk, kırk yaşında evliya olur, İslam için Rumeli'de fetihler yapar ve Balkanlar'ın İslamlaşmasına katkılarda bulunur.
- 43:30Edebi Akımlar
- 20. yüzyılda toplumsal yaşamda ve şairlerde yaşam karşısında güvensizliğin oluşmasına neden olan, akılcı sistemleri reddeden ve sanatçıların her şeye şüpheyle yaklaştığı bir edebi akım vardır.
- Estetik kaygıdan sıyrılan sanatçı, dizeleri samimiyetini sindirerek salt yalınlıktan yana tavır takınır ve ölçü, imge gibi prangalardan kurtulmuş biri olarak varoluşunu sürdürür.
- Bu durum daha çok dadaizmle karşımıza çıkar, sürrealizmde rüyanın ürünü, otomatizm gibi ifadeler kullanılırken, ekspresyonizm dışavurumculuk, egzistansiyalizm varoluşçuluk, sembolizm ise şiirde musiki ve anlam kapalı şiir duyurmak için vardır.
- 45:24Edebi Sanatçılar
- Servet-i Fünun sanatçıları arasında daha çok eleştirileri ile tanınan, gerçekçi tutumunun yanında güçlü polemikçiliğin izleri görülen ve dönemin sanatçıların dille ilgili tutumlarına yapılan hücumlara karşılık veren sanatçı Ali Ekrem Bolayır'dır.
- Anadolu sahası şairlerinden, 16. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Hayali Bey, ince söyleyişe sahip bir şair olarak kabul edilmiş ve Osmanlı şairleri içinde Necati Bey'in tarzını ileri düzeye taşımıştır.
- Hayali Bey'in divanında çoğunluğu Kanuni Sultan Süleyman'a yazılan kasideler yer alırken, saadet ile çok başarılı gazel örnekleri vermiştir.
- 48:26Roman Karakterleri
- Güzel Hemen Oturupta İstanbul ve Bursa çevresi idealleri için görev yapmış, aşkını yüreğinin derinliklerine gömen bir öğretmen olarak karşılaştığı zorluklarla amansız bir mücadeleye girişen vatan evladı Feride Çalıkuşu'dur.
- Yüzbaşı Cemil Bey, Esir Şehrinin insana doğru gittiği, Handan ise Halide Edip Adıvar'ın Handan romanında geçen karakterlerdir.
- 49:23Edebiyat Soruları ve Cevapları
- Ali Şahin'in "Yeşil Gece" adlı eserinden bahsediliyor.
- "Atabet'ül-Hakayık" (Hakikatlerin Eşiği) 12. yüzyılda kaleme alınmış, ahlaki didaktik bir eserdir.
- "Dede Korkut" edebiyatımızda destandan halk hikayesine geçişin ilk ürünü olarak karşımıza çıkıyor ve 13 öyküden oluşmaktadır.
- 51:42Halk Hikayeleri Hakkında Bilgiler
- Halk hikayelerinde nazım ve nesir karışık olarak kullanılır; nesir kısmında olaylar anlatılırken, nazım kısmında kahramanların duyguları ve sözleşmeleri aktarılır.
- Halk hikayelerinde giriş kısmı tamamen hayali değildir.
- Halk hikayelerinde halk edebiyatının diğer türlerine ait örnekler yer alabilir ve dili dönemin özelliklerini yansıtır.
- 52:41Behçet Necatigil Hakkında Bilgiler
- Behçet Necatigil'in şiirinde toplumun geçim sıkıntısı çeken, işsiz ve evsiz insanların soruları görülmektedir.
- Sanatçı, ev-aile-çevre üçgeninden yola çıkarak bireyin dünyasına ve duygu iklimine yolculuk yapar.
- Behçet Necatigil, klasik şiirde yer alan tevriyeli anlatımı modern şiirle buluşturmuştur.