Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bursa Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünden Dr. Süleyman Özen ve tarihçi-yazar İbrahim Akkurt'un yer aldığı, Ayasofya Camii'nin mimari ve tarihi hakkında bilgi veren bir belgesel formatındadır.
- Video, Ayasofya'nın mimari özellikleri ve tarihsel gelişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk bölümde caminin 96x66 metrelik dikdörtgen ana yapısı, 31,5 metre çapındaki kubbe ve 107 sütunu gibi mimari özellikleri tanıtılmakta, ardından 360'da ilk kilisesi olarak inşa edilmesinden 1453'te camiye çevrilmesine kadar olan tarihsel süreci ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise caminin iç tezyinatı, hat levhaları, minber, mihrap, hünkar mahfili gibi mimari unsurları ve deprem dayanıklılığı gibi teknik özellikleri detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Ayasofya'nın 532 yılında inşa edildiği, 1500 yıl boyunca yaşadığı depremlerden nasıl ayakta kaldığı ve Rodos'tan getirilen hafif tuğlalar ile özel harç yapısı gibi teknik detaylar da paylaşılmaktadır.
- 00:14Ayasofya'nın Önemi ve Tanımı
- Ayasofya hem Bizans'ın hem Osmanlı'nın bir numaralı yapısıdır ve kutsal bilge anlamı taşır.
- Ayasofya, Fatih Sultan Mehmet Han'ın emaneti ve fethin abidesidir.
- Ayasofya, 1500 yıldır ilk günkü gibi ayakta duran, 96 metreye 66 metrelik dikdörtgen ana yapının içerisine inşa edilmiş dev bir yapıdır.
- 02:00Ayasofya'nın Mimari Özellikleri
- Ayasofya'nın 7500 metrekarelik iç alanı bir yolcu uçağın içerisine alabilecek büyüklükte, 31,5 metre çapındaki devasa kubbesi ise yerden 56 metre yükseklikte, 18 katlı bir binadan daha yüksektir.
- İki katlı yapının yükünü 24 metre yüksekliğinde dört ana taşıyıcı kolon ve toplam 107 sütun taşıyor.
- Ayasofya, 900 yıl dünyanın en büyük katedrali, 480 yıl dünyanın en büyük camisi ve günümüzün en gizemli yapısıdır.
- 03:29Ayasofya'nın Tarihi
- Ayasofya, 360 yılında Hıristiyanlık resmi din haline gelmeden önce inşa edilmiş, ancak 404 yılında imparatoriçenin heykelinden dolayı halk isyanı sonucu ateşe verilmiştir.
- 415'te ikinci Ayasofya yapılıp 532 yılında Nika İsyanı sırasında yakılmış, ardından Justinianus tarafından 5 yıl gibi kısa bir sürede inşa edilmiş ve 537 yılında tamamlanmıştır.
- Ayasofya, Bizans imparatorlarının taç giyme merasimlerine sahne olmuş ve en büyük kilise yapısı olarak katedral olarak vazife görmüştür.
- 09:48Ayasofya'nın Camiye Çevrilmesi
- 1453 yılında İstanbul'un fethinden sonra Ayasofya camiye çevriliyor ve 1935 yılına kadar cami olarak kullanılmaya devam etmiştir.
- Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethedip Topkapısından içeriye girdiğinde Mese Yolu'nu takip edip Ayasofya'ya gelmiş ve içeri girdiğinde bakımsız kaldığını ifade eden bir şiir okumuştur.
- Fatih Sultan Mehmet, Ayasofya'da iki rekat şükür namazı kılmış, kubbeye çıkıp İstanbul'u seyretmiş ve camiye dönüştürülmesi talimatı vermiştir.
- 06:33Ayasofya'nın Mimari Özellikleri ve Yapısal Detayları
- Ayasofya'nın 31,5 metre çapında devasa kubbesi, dört tane kemerle desteklenmiş ve dört devasa kolon üzerine oturtulmuştur.
- Ayasofya'da iki tane yarım kubbeyi kullanmak tarihte bir ilk olmuştur ve ayrıca köşelerde ikişer tane toplam dört payanda bulunur.
- Ayasofya'nın içerisinde 107 adet sütun vardır; 40 tanesi alt katta, geri kalan 67 tanesi üst katta bulunur ve bu sütunlar devşirme yöntemiyle diğer tapınaklardan getirilmiştir.
- 13:09Ayasofya'nın İç Tezyinatı
- Ayasofya hem Bizans hem de Osmanlı döneminde önemli iç tezyinata sahne olmuştur.
- Caminin içerisinde bulunan hat levhaları, Kazasker Mustafa İzzet Efendi tarafından yazılmış olup, İslam dünyasının en büyük hat levhaları arasında yer almaktadır.
- Hat levhalarında Allah, Muhammed ve dört halife ile Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'in isimleri yer almaktadır.
- 14:31Ayasofya'nın İç Mekan Özellikleri
- II. Mehmet tarafından yaptırılan Ayasofya Kütüphanesi'nin kapı tokmağı üzerinde "Fettah" yazısı bulunmaktadır.
- Minber kısmında iki sancak bulunmakta olup, bu sancaklar İstanbul'un fethi simgesi olarak yer almıştır.
- Mihrap kısmında Kanuni Sultan Süleyman'ın Belgrad seferi sonucu getirdiği iki büyük şamdan bulunmaktadır.
- 16:22Ayasofya'nın Tarihi Önemi
- Sultan Abdülmecid döneminde Ayasofya'da son büyük restorasyon yapılmış ve Hünkar Mahfili ilave edilmiştir.
- Hünkar Mahfili, padişahların halkın arasında suikast riski nedeniyle ayrı bir bölümde namaz kılabilmesi için oluşturulmuştur.
- Ayasofya, 532 yılında çıkan Nika İsyanı sonucunda 5 yıl içinde inşa edilmiş olup, 40 bin kişinin ölümüne neden olmuştur.
- 19:19Ayasofya'nın Deprem Dayanıklılığı
- Ayasofya 537 yılında inşa edilmiş ve yaklaşık 20 yıl sonra ilk depreme maruz kalmıştır.
- Mimar Sinan, binaya deprem güvenliği kazandırmak için kuzey-güney aksında dört payda atarak destekleyici yapılar eklemiştir.
- Sütunların altında yerleştirilen kurşun plakalar, depreme karşı dayanıklılık kazandıran darbe emici bir özelliğe sahiptir.
- 20:40Ayasofya'nın Yapım Malzemeleri
- Ayasofya'da kullanılan tuğla Rodos adasından gelmiş olup, günümüz tuğlasından 12 kat daha hafiftir.
- Harçlar, tuzsuz nehir kumu, kireç ve tuğla tozu içermekte olup, tuğla tozu yüksek bağlayıcılık özelliğine sahiptir.
- Avrupa kentlerindeki eski katedrallere tuzlu malzeme kullanılmışken, Ayasofya'da tuzsuz malzeme tercih edilmiştir.