Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan kapsamlı bir tarih dersidir. Eğitimci, Avrupa tarihini üç ana bölümde (orta, yeni ve yakın çağ) incelemektedir.
- Video, Avrupa tarihini kronolojik olarak ele alarak, orta çağın kavimler göçü ve feodalite sistemi ile başlayıp, Haçlı Seferleri, Rönesans, Reform hareketi, Fransız İhtilali ve Sanayi Devrimi gibi önemli olayları kapsamaktadır. Dersin son bölümünde, bu tarihsel olaylar hakkında soru çözümleri yapılarak öğrencilere sınav hazırlığı sağlanmaktadır.
- Videoda ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa tarihindeki etkisi, Amerika'nın keşfi, sömürgecilik süreci ve Viyana Kongresi gibi konular da ele alınmaktadır. Eğitimci, her konuyu detaylı bir şekilde açıklamakta ve sınavlarda çıkabilecek önemli bilgileri vurgulamaktadır.
- Avrupa Tarihi İncelemesi
- Avrupa tarihi üç bölüm şeklinde (orta, yeni ve yakın çağ) incelenecek, çünkü tarihte olaylar birbirine etki eden neden-sonuç ilişkisi vardır.
- Ortaçağ Avrupası, Hunların batıya göçüyle Roma'yı yıktığı ve Barbar kavimlerin Roma'nın yerini aldığı kavimler göçüyle şekillenmiştir.
- Roma'nın yıkılmasıyla Barbar kavim şeflerinin devlet içinde devlet gibi davranmasıyla feodalite sistemi ortaya çıkmıştır.
- 02:19Feodalite Sistemi
- Feodalite (derebeylik) sisteminde merkezi otorite zayıf, feodal beyler kralın siyasi otoritesini tanımaz ve sadece savaş zamanlarında onun ordusuna destek verirler.
- Ekonomik açıdan feodal beylerin gücü toprakla ilgilidir, bu nedenle ticaret gerilemiş ve kapalı tarım ekonomisi ortaya çıkmıştır.
- Toplumsal yapıda soylular en tepedeyken, din adamları, burjuva ve köylüler (özgür ve serf) sırasıyla alt sınıflardaydı.
- 06:15Skolastik Düşünce ve Kilise
- Skolastik düşünce, kavimler göçü sonrasında kilisenin gücünün artmasıyla ortaya çıkan bir yaşam biçimidir.
- Katolik kilisesi aforoz ve enterdi gibi dini cezalar uygulayarak etkili olmuş, endülüjans (cennetten tapu senedi) ile ekonomik güç kazanmıştır.
- Kilise siyasi güç de sahipti, papa krallara taç giydirme yetkisine sahipti ve eğitim, sanat gibi alanları denetiminde tutuyordu.
- 10:32Haçlı Seferleri
- Haçlı seferleri görünüşte Kudüs'ü almak için başlatılmış olsa da, aslında arkasında para, zenginlik ve güç isteği vardı.
- Haçlı seferlerinin bir nedeni de Bizans'ın Anadolu Selçuklularını Anadolu'dan çıkarmak için papayı yardıma çağırmasıydı.
- Kudüs, İslam, Hristiyanlık ve Musevilik için kutsal kabul edilen bir yer olduğu için sürekli çatışma nedeni olmuştur.
- 12:00Haçlı Seferleri
- Haçlı seferlerinde toplam sekiz sefer düzenlenmiştir, ilk dördü önemlidir ve birinci seferde haçlılar İstanbul'a kadar gelmiş, Bizans İmparatoru onları karşıya geçirmiştir.
- Anadolu Selçuklu Devleti'nin Kılıç Arslan'ı çabalarına rağmen İslam-Türk dünyasını korumuş, ancak İznik'ten Konya'ya kadar çekilmek zorunda kalmıştır.
- İlk seferde haçlılar Kudüs'e kadar ilerleyip amaçlarına ulaşmış, yol boyunca küçük Latin prenslikleri kurmuşlardır.
- 13:29Haçlı Seferlerinin Sonuçları
- Haçlı seferlerinin sonucunda Batı dünyası ticari ve ekonomik anlamda amaçlarına ulaşmış, Doğu-Batı ticareti gelişmiş ve Avrupa Doğu sayesinde zenginleşmeye başlamıştır.
- Feodal beylerin katıldığı seferlerde şövalyelerin kahramanlık gösterisinde bulunması fiyaskoyla sonuçlanmış, birçok şövalyenin seferlerde ölmüş veya geri döndüğünde mallarını yağmalanmış görmüş, bu da feodalitenin ve skolastik düşüncenin zayıflamasına yol açmıştır.
- Kilisenin "Kudüs'ü alamadıkları" ve "mechanız cennet olacağını" vaat etmesinin gerçekleşmemesi, halkın üzerindeki saygınlığını zayıflamaya başlamıştır.
- 14:48Magna Carta ve Yüzyıl Savaşları
- Magna Carta (Büyük Şart), İngiltere'de Kral Yolsuz John'un soylularla yaptığı sözleşmedir ve bu sözleşmede halkın hakları korunmuştur.
- Soyluların amacı kralın etkisinden kurtardıkları halk üzerinde etkili olmaktır, bu da tarihte siyasi güç çekişmesinde hep zararlı çıkan halk kitleleridir.
- Yüzyıl Savaşları İngiltere-Fransa arasındaki toprak anlaşmazlığı yüzünden çıkmış, bu dönemde Osmanlı'nın Fetret Dönemi'nde Avrupa'nın meşgul olduğu için Osmanlı'ya sefer düzenleyemeyeceği ve Osmanlı'nın Rumeli ve Balkanlarda rahatlıkla ilerleyebileceği bir fırsat olmuştur.
- 16:27Yeni Çağ'a Geçiş
- Bir çağın bitip diğer bir çağın başlayabilmesi için siyasi, ekonomik ve kültürel yapıların tamamen değişmesi gerekir ve bu süreçleri değiştiren olay 1453 İstanbul'un fethidir.
- İstanbul'un fethi sonrasında derebeyliğin zayıflaması, Rönesans'ın reformu ve yaşanması olmuştur.
- Barutun ateşli silahlarda kullanılması ve topların kullanılması derebeylerin şatolarını yıkabilir hale gelmiş, bu da derebeyliğin yıkılmasına ve merkezi kralların güçlenmesine neden olmuştur.
- 18:19Rönesans ve Reform Hareketleri
- Haçlı seferlerinde kağıt ve matbaanın öğrenilmesi, İstanbul'un fethi sonrasında İstanbul'dan giden sanatçıların ve bilim adamlarının eski eserleri Latin dillerine çevirmesi, matbaanın yaygınlaşması ve coğrafi keşiflerle zenginleşen mesen sınıfının desteğiyle Avrupa'da yoğun bir sanat hareketi başlamıştır.
- Rönesans hareketi önce İtalya'da başlamış, oradan tüm Avrupa'ya yayılmış ve önemli sanat eserleri oluşturulmuştur.
- Rönesansın en önemli sonucu hümanizmin güçlenmesi olmuştur; hümanizm insana değer veren, insanın ve bu dünyadaki hayatın değerli olduğunu düşünen bir anlayıştır.
- 20:13Reform Hareketleri ve Keşifler
- Rönesans'ın bir sonucu olarak kilisenin eleştirilmeye başlanması ve İncil'in matbaada çoğaltılmasıyla Reform hareketleri başlamıştır.
- Alman bir din adamı olan Martin Luther, papayı eleştirmiş, doksanbeş maddelik bir manifesto hazırlayıp kilisenin duvarına asmış ve Alman prenslerinin desteğiyle yaşamını sürdüremiştir.
- Martin Luther'in düşünceleriyle Hristiyanlığın üçüncü mezhebi olan Protestanlık ortaya çıkmış, bu da Avrupa'nın Katolik-Hristiyan birliğinin bozulmasına ve çatışmaların artmasına neden olmuştur.
- 21:29Coğrafi Keşifler ve Sömürge İmparatorlukları
- Haçlı seferlerinde öğrenilen pusulanın, denizcilik bilgisinin, cesur denizcilerin yetişmesinin ve kralların desteklemesinin sonucunda coğrafi keşifler gerçekleşmiştir.
- Keşifler sırasında Amerika gibi yeni kıtalar bulunmuş, Hint deniz yolu keşfedilmiş ve dünyanın yuvarlaklığı Macellan tarafından kanıtlanmıştır.
- Coğrafi keşifler sonrasında İspanya Amerika'yı, Portekiz ise Uzakdoğu ve Hindistan'ı sömürge eleştirmiş, Avrupa'da sermaye birikimi oluşmaya başlamış ve zenginleşen burjuva sınıfı siyasette de etkili olmaya çalışmıştır.
- 22:39Fransız İhtilali ve Yakın Çağ
- 1789'da gerçekleşen Fransız İhtilali, Yeni Çağ'ın bitip Yakın Çağ'ın başlamasını bir anlamda gündeme getiren tarihsel olaydır.
- Yeni Çağ'da Avrupa her alanda kendisini aşıp bir maceraya kalkışma süreci yaşamış ve bu süreç bugünkü Avrupa toplumunu oluşturmuştur.
- Fransız İhtilali bir dönüm noktası olmuş, Avrupa zenginleşmiş ve siyasi yönden güçlenmeye başlamıştır.
- 23:54Amerika'nın Kuruluşu
- Amerika keşfedilir ve İspanyollar Latin Amerika'yı, Fransa ise Kuzey Amerika'yı sömürgeleştirir.
- Fransa ile İngiltere arasındaki Yedi Yıl Savaşları'nda Fransa kaybeder ve İngiltere bugünkü ABD topraklarını alır.
- İngiltere toprağı on üç koloniyeye bölerek sömürgeleştirir, ancak koloniler baskıya dayanamaz ve 1783'teki Versay Antlaşması ile bağımsız olur.
- 25:25ABD'nin Kuruluşu ve İnsan Hakları
- ABD'nin kuruluşu sonrası dört yıl kuzey ve güney arasında iç savaş devam eder, sonunda federalciler kazanır ve 1787'de ABD resmen kurulur.
- Tarihçiler bu olayı sömürgeciliğe karşı verilen ilk bağımsızlık mücadelesi olarak değerlendirir.
- Philadelphia Kongrelerinde insan hakları bildirgesi okunur ve bu bildiri üç aşamayla 1948'de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne dönüşür.
- 26:35Fransız İhtilali ve Etkileri
- Fransız İhtilali, kilisenin baskısından kurtulmak ve özgür düşünce gelişmesi sonrasında burjuva sınıfının siyasi hak arayışını başlatmasıyla gerçekleşir.
- Fransız İhtilali sonrası eşitlik, özgürlük, adalet, insan hakları, demokrasi ve özellikle milliyetçilik düşünceleri tüm dünyayı etkiler.
- Milliyetçilik her ulusu kendi ulus devletini kurmasını savunur ve bu özellikle Osmanlı'ya da etki ederek azınlık ayaklanmalarını tetikler.
- 28:35Viyana Kongresi ve Endüstri Devrimi
- Fransız İhtilali sonrası Avusturya önderliğinde Viyana Kongresi toplanır ve restorasyon dönemi başlar.
- Viyana Kongresi kararları kısa süre sonra Yunan ayaklanmasında İngiltere'nin yardım etmesiyle son bulur.
- Endüstri Devrimi, İngiltere'de üretimde makinalaşma ile başlar ve emperyalizm (sömürgeciliğin en ileri aşaması) yaygınlaşır.
- 30:26Endüstri Devriminin Etkileri
- Endüstri Devrimi sanayi inkilabı ve kentleşme sorunları doğurur, köylüler şehirde fabrika işçisi olur ve işçi sınıfı ortaya çıkar.
- İşçi sınıfının sorunlarını savunan sosyalizm düşüncesi ortaya çıkar.
- Osmanlı, Sanayi Club'ın verdiği kapitülasyonlar yüzünden güçlü devletlerin açık pazarı haline gelir ve yarı sömürge durumuna düşer.
- 33:30Ortacağ'dan Yakın Çağa Dönüşüm
- Haçlı seferleri sonrası yaşanan süreçte skolastik felsefenin etkisinin zayıflaması, Rönesans ve Reform hareketlerinin yaşanması ile bilimsel çalışmaların artması önemli gelişmelerdir.
- Düşünsel anlamda bir takım gelişmelerin olması, Ortacağ'ın sonundan Yakın Çağa kadar Avrupa'nın yaşadığı bir süreçtir.
- 34:07Rönesans ve Reform Hareketleri
- Rönesans'ın sonuçlarından kilise ve papalığın gücünü yitirmeye başlaması ile skolastik düşüncenin yıkılıp pozitif düşüncenin güçlenmesi Reform hareketlerinin başlamasına zemin hazırlamıştır.
- Rönesans'ta düşüncenin özgürleşmesi, kilisenin ve skolastiğin gücünü yitirmesi Reform hareketlerinin başlamasına yol açmıştır.
- 35:00Reform Hareketlerinin Sonuçları
- Yeniçağda Avrupa'da yaşanan mezhep birliğinin bozulması ve laik eğitimin güçlenmesi Reform hareketlerinin sonuçlarıdır.
- Reform hareketleri sonrasında kilise birçok gücü kaybederken eğitim yetkisini de yitirmiştir.
- Halk sınıfları arasındaki zenginlik-yoksulluk farkının belirginleşmesi Reform hareketlerinin doğrudan bir sonucu değildir.
- 35:42Fransız İhtilali ve Özellikleri
- Fransız İhtilali, mutlak krallık rejimlerinin yıkılmasıyla evrenselliği, demokrasi ilkesi, eşitlik ilkesi ve insan hakları gibi özellikler kazanmıştır.
- Fransız İhtilali'nde merkeziyetçilik gibi bir özellik bulunmamaktadır.
- 36:41Birinci İkinci Olay Soruları
- Birinci olay ikinci olay sorularında, birinci olayın ikinci olaya neden olduğu ilişkisi incelenir.
- Haçlı seferleri'nin yaşanması Avrupa ekonomisinin canlanmasıyla, kavimler göçünün yaşanması Avrupa'da feodalitenin başlamasına neden olmuştur.
- Yüzyıl savaşlarının yaşanması Avrupa'da okuryazar sayısının artmasında etkili olmamıştır.
- 37:43Yakın Çağda Yaşanan Gelişmeler
- Fransız İhtilali ortaya çıkardığı milliyetçilik düşüncesiyle Osmanlı Devleti'ni olumsuz etkilemiştir.
- Sanayi İnkılapı sonrasındaki sömürgecilik yarışı Osmanlı'yı olumsuz etkilemiş ve Osmanlı verdiği kapitülasyonlar nedeniyle yarı sömürge durumuna düşmüştür.
- 1830 ve 1848 ihtilalleri Avrupa'da etkili olmuş ama Osmanlı'da doğrudan bir etki yaratmamıştır.
- 38:39Fransız İhtilali'nin Osmanlı'daki Etkileri
- Fransız İhtilali'nin Osmanlı Devleti üzerindeki etkilerinin göstergesi olarak Yunanistan'ın çıkması ve azınlık ayaklanmaları gösterilebilir.
- Senedi İttifakın imzalanması, Osmanlı'nın kendi iç dinamiğinden kaynaklanan bir gelişmedir.
- Meşrutiyet'in ilan edilmesi, Kanuni Esasi'nin hazırlanması ve Mebusan Meclisi'nin kurulması Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı özgürlük ve demokrasi düşüncelerinin Osmanlı'daki uzantılarıdır.
- 39:27Sanayi Devrimi ve İşçi Sınıfı
- Avrupa'da Sanayi Devrimi ile birlikte işçi sınıfının durumu ve hakları tartışılmaya başlanmıştır.
- İşçi sınıfının günde 18 saat çalıştırılması ve düşük ücretler alması eleştirilmiştir.
- İşçi sınıfının hak arayışı, sosyalist düzenin savunulması ve sendika ve işçi haklarının ortaya çıkması, Sanayi Devrimi'nin siyasi sonuçlarıdır.