Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Açık Beyin" programının "Soru Yorum" bölümünde sunulan bu eğitici videoda, evrimsel nörobilim okulunda ve üniversitelerde ders veren bir konuşmacı, "Av mısın, avcı mısın?" sorusunu ele alıyor.
- Video, insanın avcı bir primat olarak evrimsel süreçte nasıl geliştiğini ve bu özelliklerin günlük hayatımıza nasıl yansıdığını inceliyor. İlk bölümde avlanan ve avcı canlıların göz konumları arasındaki farklar, binoküler görüş ve üç boyutlu algı gibi avantajlar anlatılırken, ikinci bölümde yaklaşık birkaç milyon yıl önce güncellenmiş olan avcı-toplayıcı beyin yazılımının günümüz insan davranışlarını nasıl etkilediği örneklerle açıklanıyor.
- Konuşmacı, aşırı tüketim, markette alışveriş yaparken yaşanan dürtüsel davranışlar ve göz-beden ilişkisi gibi örneklerle avcı-toplayıcı zihnin nasıl çalıştığını gösteriyor ve bu dürtüleri kontrol etmek için bilinç kullanmanın önemini vurguluyor. İnsanın diğer canlılardan farkını atavi dürtülerine hakim olabilmekle tamamladığı belirtiliyor.
- 00:06Avcı ve Avlanan Canlıların Göz Yapısı
- Video, "Av mısın, avcı mısın?" başlığıyla primat olmanın günlük hayatımıza nasıl yansıdığını ele alıyor.
- Avcı canlıların gözleri önde, avlanan canlıların gözleri ise yanlarda yer alıyor.
- Avcılar ava kendilerini kitleyecekler ve onu yakalayacaklar, avlananlar ise geniş bir açıyı tarayıp olası avcı tehdidine karşı hazırlıklı olmak durumundalar.
- 01:39Binoküler Görüş ve Üç Boyutlu Algı
- Avcı gözlere sahip olmanın en önemli etkilerinden biri binoküler görüş, yani çift taraftan bakarak iki gözle birlikte görüp bunu beyinde tek bir görüntü olarak birleştirmek.
- Üç boyutlu görüş sadece iki gözle bakmayla ilgili değil, aynı zamanda nesnelerin büyüklüğünü kıyaslayarak perspektifi tahmin etme ve hareketli paralaks gibi faktörlerle de sağlanıyor.
- İnsan beyninde tüm duyuların nörolojik enerji harcadığına bakıldığında görme duyusu istisnai bir duyu olarak karşımıza çıkıyor ve beynimize giden tüm duyu verisinin neredeyse yüzde yetmiş'ine varan miktarı görme duyusundan geliyor.
- 04:34Avcı Primat Olmanın Günümüzdeki Etkileri
- Evrimsel tarihi açısından birkaç yüz bin yıl öncesine kadar insanın diğer primatlarla beraber bütün özelliklerini belirleyen merkezi bir hikaye olan avcı primat olma özelliği, günümüzde marketten alışveriş yaparak avcı olarak yaşamadığımız halde hayatımızın her gününde yaşadığımız özellikler içeriyor.
- Avcı primat olmanın bir özelliği fırsatçı olmak, av bulduğu zaman hayatta kalabildiği için devamlı etrafta gezer ve avlayabilecekleri herhangi bir şeyin fırsatını kollayarak yaşarlar.
- Avcı-toplayıcı zihnin küçük buglarından biri, kısa zamanda az emekle çok kar getirebilecek her şeyin varsayılan olarak ilgimizi çekmesi ve bu özellik atalarımızın daha fazla hayatta kalıp üreyebildiği için yavrulara aktarılmış.
- 07:41Avcı Beyinlerin Özellikleri
- Avcı-toplayıcı özellikle avcı beyinlere sahip canlıların bir başka özelliği gözlerinin çok zor doyması, sürekli aç ve devamlı avlanma halinde olmak durumundalar.
- Atalarımız yakın zamana kadar (belki elli bin sene, hatta otuz bin sene öncesine kadar) devamlı av ve fırsat peşinde olan canlılardı.
- Bu nedenle kaynak bulduğumuzda onu alıp komple yanımızda götürmeden, sepete atmadan, cebe indirmeden, mideye gömmeden rahat edemiyoruz, marketten ihtiyacımızdan fazla ürün alarak çıkıyoruz.
- 08:46Avcı-Toplayıcı Zihnin Etkileri
- İnsan beyninde yaklaşık birkaç milyon yıl önce güncellenmiş bir avcı-toplayıcı dürtü seti bulunmaktadır.
- Yüzbin sene önce doğada bulunan kaynakları hemen alıp götürmek, hayatta kalmak için zorunlu bir durumdu çünkü bir daha bulma ihtimali neredeyse sıfırdı.
- Günümüzde markette bile bilinç, her gün açık olduğunu hatırlatırken, bilinçaltı "bir daha bulamazsak açlıktan ölürüz" diye düşünerek aşırı tüketim yapar.
- 10:30Avcı Zihnin Fiziksel Etkileri
- Avcı-toplayıcı canlıların beyin-beden sisteminde, göz bir şeye kitlendiğinde tüm vücut hareket sistemi gözün direktiflerine uymaya başlar.
- İnsan beyninde de benzer bir sistem vardır; göz nereye bakarsa beden oraya gider.
- Bu sistem eğitilmezse, tehlikeli durumlara karşı koruma sağlayamaz ve ciddi kazalara yol açabilir.
- 12:29Bilinç ve Tehlike Yönetimi
- Motosiklet sürücülerine ve kayakçılara, tehlikeye kitlenmek yerine çıkışa, fırsata bakışlarını yöneltirler.
- Bilinç, atavi dürtülerden gelen zorlayıcı davranışların dışında bir şeyler yapabilmemizi sağlayan özelliktir.
- Bilinç ne kadar kullanılırsa, atavi dürtülerden gelen ve tabiatın yokluklar ortamı için tasarlanmış olan dürtüleri kontrol edebilmek ve çokluklar dünyasında akıllıca yaşayabilmek mümkün olur.
- 13:40İnsan Olmanın Anlamı
- Hepimizin ataları önemli ve usta avcılardı, ancak günümüzün dünyası artık bir avcı-toplayıcı dünyası değil.
- Kişisel ilişkilerden kariyerimize, eğitimimizden büyük hayallerimize, araba kullanmaktan yemek yemeye kadar her şey bizim için çok farklı olabilecek.
- İnsan olmak, hayvani bedenine ve dürtülerine hakim olabilmekle tamamlanan bir süreçtir.