Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Atatürk'ün Hitler hakkındaki görüşlerini ve 1930'larda Türkiye'nin Almanya'daki büyükelçilerinin Hitler'i nasıl takip ettiğini anlatan tarihsel bir belgeseldir. Videoda Berlin, Paris, Varşova ve Moskova büyükelçilerinin Hitler hakkındaki raporları ve Atatürk ile Hitler arasındaki görüşmeler aktarılmaktadır.
- Video, 1933 yılında Hitler'in iktidara gelişi sonrası Türkiye'nin Almanya'daki büyükelçilerinin Hitler'i adım adım takip etme sürecini kronolojik olarak anlatmaktadır. Ayrıca 1935 sonrası Mussolini ve Hitler'in görüşmelerinin raporlarda nasıl yer aldığı ve Atatürk'ün bu raporları nasıl değerlendirdiği de ele alınmaktadır.
- Videoda Atatürk'ün Almanya ve İtalya ile olan ilişkilerini, Balkan devletleri ve Sovyetler ile işbirliğini nasıl yönettiği anlatılmaktadır. Ayrıca 1936 yılında Boğazların tek hakimi konumuna erişilmesi ve Möntr Antlaşması imzalanmasıyla Türkiye'nin savaştan uzak tutulması konusunda Atatürk'ün yaptığı açıklamalar da paylaşılmaktadır.
- 00:01Türkiye'nin Dış Politikası ve Hitler'in Takibi
- 1933 yılında Türkiye'nin yeni rejimi, Türkiye ile olan münasebetinin eski silah arkadaşlığının ve yeni Türk inkılabının verdiği kuvvetle gayet iyi olduğunu belirtmiştir.
- 1930'ların ortalarında dünya siyasetinin ilgilendiği başlıca konulardan biri Hitler'in iktidarı ele alması ve sonrasında yaptığı faaliyetler olmuştur.
- Mustafa Kemal Atatürk, Büyük Nutkunu yazdıktan sonra iç siyaseti diğer siyasi fikirdaşlarına bırakmış ve dış politikada Türkiye'nin yönünü çizen tek adam konumuna çıkmıştır.
- 01:42Atatürk'ün Elçileri ve Hitler'in Takibi
- Gizliliği yakın zamanda kaldırılan devlet arşivlerine baktığımızda, Atatürk'ün dışarıdaki gözü ve kulağı olan elçilerimiz Hitler'i adım adım takip etmiş, birçok ülkenin ulaşamadığı bilgilere ulaşmıştır.
- Paris Büyükelçiliği görevinde bulunan Suat Davas, Kemalettin Sami Paşa ve Hamdi Arpa, yer yer büyük tehlikeler alarak edindikleri bilgileri titizlikle Atatürk'e ulaştırmışlardır.
- Berlin Büyükelçiliğimizin yolladığı ilk raporlarda Hitler'in 44 yaşında, Yukarı Avusturya'da doğmuş, 1932 yılında Alman uyrukluğu kazanmış ve 1923 yılında hükümete darbe girişiminde bulunmuş olduğu belirtilmiştir.
- 03:33Diğer Ülkelerin Hitler Hakkındaki Görüşleri
- Hitler'in başa geçmesiyle birçok devlet açıklamalarda bulunmuş, elçiliklerimiz rapor halinde bulundukları ülkelerin görüşlerini Atatürk'e iletmiştir.
- Fransızlar Hitler iktidarından dolayı oldukça endişelidir ve 11 Şubat 1933'te Paris Büyükelçisi Suat Bey, Fransa Dışişleri'nden Saint-Quantin ile gerçekleştirdiği sohbette Hitler'in iktidara gelme meselesini sormuştur.
- 1933 yılında elçimiz tarafından bildirilen "Alman, İtalyan ve Macar ittifakı olabilir" öngörüsü dikkat çekicidir.
- 05:00Polonya ve Almanya Hakkındaki Bilgiler
- 1933 tarihinde bir raporda Hitler'in siyasetinden bahsedilmekte ve Polonya siyasilerinin ve halkının görüşleri belirtilmektedir.
- Hitler'in Versay kanunlarına uymayacağı ve Doğu Prusya için sonuna kadar öleceği sözleri Polonyalılara azrail çığlığı gibi gelmiştir.
- Elçilik görevlilerimiz 1933 yılından 1938 yılına kadar Almanya halkının Hitler hakkındaki düşüncelerini Atatürk'e bildirmiştir.
- 06:56Kemalettin Sami Paşa'nın Hitler ile Görüşmesi
- Hitler iktidarının ilk yıllarında Berlin Büyükelçisi Kemalettin Sami Bey, Türkiye'nin ağırlığını ispat edercesine Hitler ile cesur bir görüşme gerçekleştirmiştir.
- Elçimiz Hitler'e Rusya siyasetini sakat gördüğünü, Türkiye'de komünistlik yasak fakat Rusya'yla dostane geçirmenin gerektiğini belirtmiştir.
- Hitler, Türkiye ile münasebetinin eski silah arkadaşlığının ve yeni Türk inkılabının verdiği kuvvetle gayet iyi olduğunu söylemiştir.
- 08:351934 Yılındaki Raporlar
- 1934 yılına geldiğimizde Hitler'in konuşmaları artık daha sık Ankara'ya bildirilmiştir.
- Berlin Büyükelçiliği Hitler'in bir konuşmasını dinledikten sonra, başvekilin körü körüne itaat istediğini, insani hislerinin zayıf olduğunu ve yargılama yapma kabiliyetinden uzak olduğunu raporlamıştır.
- Berlin Büyükelçiliği sadece Hitler'i değil, ona yakın kişileri de raporlamaktadır; Nazi Almanya'sı propaganda bakanı Göbels'in de elçiliğin raporlarında adı sıklıkla geçmektedir.
- 10:16Atatürk'ün Dış Politika Raporları
- 1935 sonrası özellikle Mussolini ve Hitler'in görüşmeleri raporlarda ilk sırayı tutmaktadır.
- Elçiler görüşmeleri ve içeriklerini Ankara'ya yollarken kendi yorumlarını da eklemektedir.
- Raporlarda yer yer notlar alınmış ve kırmızı kalemle çizilmiş, bu Atatürk'ten önce okuyanların çizdiği düşünülemez.
- 10:43Mussolini ve Hitler Hakkında Bilgiler
- Berlin Büyükelçiliği'nden gelen raporda Mussolini'nin Almanya ziyareti sırasında "bu ziyaretim diğer alelade ziyaretlerle ölçülemez" sözleri altı çizilmiştir.
- Londra Büyükelçiliği'nden gelen raporda Mussolini'nin İngiltere ve Fransa'dan arazi koparmak için Hitler'e mektuplar yazdığı belirtilmiştir.
- Bu belgeler sayesinde Atatürk daha savaş başlamadan savaşın kimler arasında olacağını, kimlerin hangi alanlara yatırım yaptığını bilmektedir.
- 11:46Türkiye'nin Stratejik Hamleleri
- Almanya'nın Fransa'yı endişelendirdiği vakitlerde Türkiye, Fransa kontrolündeki Hatay meselesine yoğunlaşmıştır.
- Balkan devletleriyle işbirliğini arttırmıştır çünkü Balkan devletleri İtalyan tehdidine karşı buna muhtaçtır.
- Alman tehdidine karşı Sovyetlerle de ekonomik işbirliği yapmaktadır.
- 12:12Almanya İlişkileri ve Boğazlar
- Türkiye, Almanya ile resmi kanallar aracılığıyla kötü geçinmemiştir, basın yoluyla eleştirilse dahi Almanya'dan fabrikalar kurmak için krediler alınmıştır.
- Almanya'nın siyasi olarak müttefik aradığı ve planları doğrultusunda birçok hammaddeye ihtiyacı olduğu bilinmektedir.
- 1936 yılında Boğazların tek hakimi konumuna erişilip Möntr imzalatılmış ve olası bir savaşta Türkiye savaştan uzak tutulmuştur.
- 12:52Atatürk'ün Dış Politika Açıklamaları
- Atatürk'ün dış politikadan aldığı raporlarla yaptığı açıklamalar günümüzde "Atatürk geleceği görmüş" şeklinde yorumlanmaktadır.
- Atatürk, Almanya'nın bütün askeri gücünün Hitler'in elinde olduğunu ve yarın harbe gireceğini belirtmiştir.
- Hitler ve Mussolini'nin asker olmadığını, harbin bir felaket olduğunu ve bu iki müttefik için mutlaka ölüm olduğunu vurgulamıştır.