Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan, Atatürk'ün hayatını ve düşüncelerini kapsamlı şekilde anlatan bir eğitim dersidir. Eğitimci, KPSS, subaylık, polislik mülakatları gibi sınavlarda çıkabilecek bilgileri paylaşmaktadır.
- Video, Atatürk'ün düşünce hayatının gelişimini etkileyen şehirler ve fikir insanları ile başlayıp, eğitim geçmişi, askeri kariyeri, eserleri, basın faaliyetleri, manevi evlatları, şahsi mirası ve vefatı hakkında kronolojik bilgiler sunmaktadır. Ayrıca Anıtkabir'in yapım süreci, Atatürk'ün aile geçmişine dair detaylar ve vefatından sonraki gelişmeler de anlatılmaktadır.
- Videoda Atatürk'ün askeri içerikli eserleri, Nutuk'un içeriği, çıkardığı gazeteler, manevi evlatları, şahsi mirasından hangi kuruluşlara pay bıraktığı, vefat tarihi ve naaşının Ankara'ya nakledilme süreci gibi önemli bilgiler paylaşılmaktadır. Ayrıca Atatürk'ün vefatından sonra ilan edilen Kemal Günü, cenaze namazını kılan Prof. Dr. Şerafettin Yaltkaya ve Atatürk dönemi son başbakanı Celal Bayar gibi önemli bilgiler de aktarılmaktadır.
- 00:04Osmanlı Tarihi ve İnkılap Tarihi
- Osmanlı tarihi uzun bir konu olup, inkılap tarihinde de etkilerini göreceğiz.
- Milli eğitim kitapları genellikle inkılap tarihini ikinci meşrutiyet'in ilanından itibaren verir.
- Konuşmacı, Atatürk'ün hayatıyla başlayacağını belirtiyor.
- 00:33KPSS Sınavlarında Atatürk Soruları
- Altı-yedi yıl önce ÖSYM KPSS sınavında doğru düzgün Atatürk ile ilgili soru sormadı ve inkılap tarihinden sadece yedi-sekiz soru soruldu.
- ÖSYM'nin önünde eylemler oldu ve sonunda Atatürk ile ilgili detaylı sorular sorulmaya başladı.
- Konuşmacı, ders notlarında Atatürk'ün hayatı için ayrı bir bölüm oluşturduğunu ve bu bölümün tahtaya yazıldığını belirtiyor.
- 01:50Atatürk'ün Düşünce Hayatının Gelişimi
- Atatürk'ün düşünce hayatının gelişimini sağlayan şehirler: Selanik, Manastır, Sofya, İstanbul ve Şam'dır.
- Bu şehirlerin günümüzde sınırları içinde yer aldığı ülkeler: Yunanistan, Kuzey Makedonya, Bulgaristan, Suriye ve Irak'tır.
- ÖSYM, soru tutturmasın diye uzun paragraflı sorular sormaya başlamış olsa da, bilgin varsa yine soruları çözebilirsiniz.
- 03:46Atatürk'ün Etkilendiği Fikir İnsanları
- Atatürk'ün en çok etkilendiği fikir insanları yerliler ve yabancılar olarak ikiye ayrılır.
- Yerliler: Namık Kemal, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul ve Tevfik Fikret'tir.
- Yabancılar: Jean-Jacques Rousseau, Voltaire, Montesquieu ve Descartes'tir.
- 04:44Atatürk'ün Etkilendiği Fikir Akımları
- Namık Kemal Osmanlıcılık düşüncesinin savunucusudur.
- Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul Türkçülük akımının önemli savunucularıdır.
- Tevfik Fikret Batıcılık akımının savunucusudur.
- 05:14Atatürk'ün Etkilendiği Yabancı Yazarlar
- Jean-Jacques Rousseau, Voltaire ve Montesquieu yazdıkları eserlerle Fransız İhtilali'nin başlamasında etkili olan yazarlardır.
- Bu yazarlar, krallık yönetiminin kötü olduğu ve cumhuriyet rejiminin iyi bir rejim olduğu şeklinde ifadeler kullanmışlardır.
- Atatürk, Türk İhtilali'ni gerçekleştirdiği için bu yazarlardan etkilenmesi olasıdır.
- 07:01Atatürk'ün Eğitim Hayatı
- Mustafa Kemal'in gittiği okulların sıralaması sınavlarda sıkça sorulmaktadır.
- Mustafa Kemal'in gittiği ilkokul mahalle mektebidir.
- Babası Ali Rıza Efendi, Mustafa Kemal'i modern bir okula vermek istese de annesi Zübeyde Hanım geleneksel eğitim almasını istemiştir.
- 08:39Mustafa Kemal'in Eğitim Hayatı
- Mustafa Kemal, Şemsi Efendi Mektebi'nden sonra Selanik'teki teyzesine emanet edilerek Selanik Mülkiye Rüştiyesi'ne yazdırılır.
- Mülkiye Rüştiyesi'nde askeri okullar sınavına girerek Selanik Askeri Rüştiyesi'ne geçiş sağlar.
- Selanik'ten ilk ayrılışı Manastır'a gitmesiyle olur ve burada askeri idadiye gider.
- 10:57Askeri Eğitim ve İlk Görevleri
- Mustafa Kemal İstanbul'a gelerek İstanbul Harp Okulu'nu teğmen rütbesiyle, İstanbul Harp Akademisi'ni kurmay yüzbaşı rütbesiyle bitirir.
- İlk görev yeri Şam'daki Beşinci Ordu'dur ve burada Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurar.
- İttihat ve Terakki'den ayrılıp, orduyla siyaseti ayırmak için Erkan-ı Harbiye Vekaletini kaldırıp Genelkurmay Başkanlığı'nı kurar.
- 13:13Önemli Savaşlar ve Görevleri
- Hareket Ordusu ile 31 Mart İsyanı'nı bastırarak tarih sahnesine ilk çıkışını yapar.
- 1910 yılında Fransa'da düzenlenen Picardie Manevraları'na davet edilir ve bu tatbikat sırasında şapka devriminin ilk belirtileri belirir.
- Trablusgarp Savaşı'na "Gazeteci Şerif" takma adıyla gönüllü olarak katılır ve Derne ve Tobruk'ta yerel halkı örgütler.
- 14:47Birinci Dünya Savaşı Dönemi
- Birinci Balkan Savaşı sırasında Akdeniz Boğazı Birleşik Kuvvetler Harekat Şubesi Müdürlüğü görevinde bulunur.
- İkinci Balkan Savaşı sırasında Bolayır Kolordu Kurmay Başkanlığı görevini yapar.
- Birinci Dünya Savaşı başladığında Sofya Ateşe Militerliği görevindeyken, Sofya'da bir baloya yeniçeri kıyafetiyle katılır.
- 16:21Savaş Cepheleri ve Eserleri
- Veliaht Vahdettin ile Almanya'ya giderek cephelerde incelemelerde bulunur ve Haydenburg gibi ünlü komutanlarla tanışır.
- Birinci Dünya Savaşı'nda sırasıyla Çanakkale, Kafkas ve Suriye-Filistin cephelerinde görev alır.
- Çanakkale'deki Anafartalar, Arıburnu, Conkbayırı'ndaki başarılarından dolayı albayrak rütbesine terfi eder ve Anafartalar Kahramanı unvanını alır.
- Kafkas Cephesi'nde görev alarak Muş ve Bitlis'i Ruslardan geri alır.
- Vatandaşlık bilgilerini içeren bir eser yazmıştır.
- 18:29Mustafa Kemal'in Eserleri
- Mustafa Kemal'in askeri içerikli eserleri arasında "Bölüğü Muharebe Eğitimi", "Taktik ve Tatbikat Talimi", "Arıburnu Muharebeleri Raporu" ve "Karsbat Hatıraları" bulunmaktadır.
- Karsbat Hatıraları, Mustafa Kemal'in böbreklerinden rahatsızlık duyduğu dönemde Avusturya sınırları içerisindeki Karsbat'ta tedavi görürken hasta yatağında yazdığı eserdir.
- Mustafa Kemal'in tarihi ve askeri içerikli eserler dışında geometri kitabı da yazmıştır; bu kitapta Arapça formüllerdeki hataları gidermiş ve üçgen, dörtgen, beşgen kavramlarını Türkçe olarak kullanmıştır.
- 20:44Mustafa Kemal'in Diğer Eserleri
- Mustafa Kemal'in askeri içerikli eserleri arasında "Bölüğü Muharebe Eğitimi", "Zabit ve Kumandan ile Hasbihal", "Taktik", "Meselenin Çözümü ve Emirlerin Yazılmasına İlişkin Öğütler", "Cumalı Ordugahı" ve "Oğuz Oğulları" şiiridir.
- Mustafa Kemal'in en büyük eseri Türkiye Cumhuriyeti'dir, bu ifade Mustafa Kemal'in kendi ifadesidir.
- Nutuk, Mustafa Kemal'in önemli yazılı eseridir ve CHP'nin ikinci kurultayında okunmuştur.
- 23:04Nutuk Hakkında Bilgiler
- Nutuk, 1919-1927 yılları arasındaki olayları ele almıştır; 1928'de Latin harflerinin kabulü, 1929'da toprak reformu, 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşu gibi olaylar Nutuk'ta yer almamaktadır.
- Nutuk, 1919 senesi Mayıs'ın 19'uncu günü "Samsun'a çıktım" cümlesi ile başlamış ve "Türk Gençliği'ne sesleniş" ile son bulmuştur.
- Atatürk, Nutuk'un telif gelirlerini Türk Hava Kurumu'na bağışlanmasını istemiştir ve Nutuk Arap harfleriyle kaleme alınmıştır.
- 25:43Mustafa Kemal'in Basın ve Yayın Faaliyetleri
- Mustafa Kemal, Mondros'u izleyen süreçte yakın arkadaşı Ali Fethi Okyar ile birlikte "Minber" gazetesini çıkarmıştır.
- Sivas Kongresi'nde "İrade-i Milliye" adında gazetenin çıkarılmasına karar verilmiştir; Temsiliyetin Ankara'ya gelmesinden sonra "İrade-i Milliye" "Hakimiyeti Milliye" adıyla çıkarılmaya devam etmiştir.
- Anadolu Ajansı, Mustafa Kemal'in isteğiyle Halide Edip Adıvar ve Yunus Nadi önderliğinde kurulmuştur.
- 27:57Mustafa Kemal'in Siyasi Mirası
- Armhc Sivas Kongresi'nde tüm yararlı cemiyetleri bir çatı altında birleştirip Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı almasını sağlıyor.
- TBMM'nin açılmasını sağlıyor, Halk Fırkası'nı kuruyor ve Cumhuriyet'in ilanından sonra bu parti Cumhuriyet Halk Partisi adını alıyor.
- 28:27Mustafa Kemal'in Manevi Evlatları
- Kafkas cephesindeki mücadeleleri sırasında Van dolaylarında Abdurrahim Tuncak'ı evlat edindiği belirtiliyor.
- Anadolu gezilerinde zeki bir çoban çocuğu olan Mustafa Sırtmaç'ı da manevi evladı olarak kabul ediyor, ihtiyaçlarını karşılıyor ve okula gönderiyor.
- Afife Hanım, Zehra, Aylin, Rukiye Erkin, Nebile İrdel gibi manevi kızlarıyla dönemin bürokratları ve bilim insanları evlenmeye çalışıyor.
- 29:33Mustafa Kemal'in Manevi Kızları ve Eserleri
- Sabiha Gökçen ilk kadın savaş pilotu, Afet İnan ilk kadın tarihçi olarak kabul ediliyor ve Türk Tarih Kurumu başkanlığı yapıyor.
- Afet İnan, Mustafa Kemal ile birlikte "Medeni Bilgiler" adlı kitabın hazırlanmasında ve "Türk Tarihinin Ana Hatları" adlı eserin yazılmasında etkili.
- Ülkü Çukuroğlu, ilkokul kitaplarında Mustafa Kemal'in salıncakta salladığı kız olarak gösteriliyor.
- 30:33Mustafa Kemal'in Şahsi Mirası
- Şahsi mirasından Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'na pay bırakıyor, bu kuruluşların Türk tarihi ve dili ile ilgili araştırmalar sürsün diye.
- Bursa ve Ankara belediyelerine taşınmazlarından pay bırakıyor.
- CHP'ye İS Bankası nemalarından pay aldığı belirtiliyor, ancak CHP'nin doğrudan pay almadığı, diğer kaynakların aktarımında yol gösterici olduğu açıklanıyor.
- 31:10Vasiyet ve Biyografiler
- Makbule ve Sabiha Gökçen'e ev ve maaş, diğer manevi kızlarına sadece maaş, İsmet Paşa'nın çocuklarına da eğitim yardımı bırakıyor.
- Mustafa Kemal'in vasiyetini yazarken İsmet Paşa'nın rahatsız olduğunu öğrenince, onun çocuklarına eğitim yardımı yapmayı kararlaştırıyor.
- Atatürk ile ilgili yazılan biyografiler arasında Harold Armstrong tarafından yazılan ve Mustafa Kemal hayattayken yazılan ilk biyografi olan "Bozkurt" önemlidir.
- 32:02Atatürk'ün Hayatı Hakkında Bilgiler
- "Modern Türkiye'nin Kurucusu" Andrew Mango tarafından, "Bir Milletin Yeniden Uyanışı" Lord Kinros tarafından yazılmıştır.
- "Tek Adam" adlı biyografi Şevket Süreyya Aydemir tarafından, "İkinci Adam" adlı eseri ise Mustafa Kemal'in yaveri Salih Bozok tarafından yazılmıştır.
- Mustafa Kemal'in yaveri Salih Bozok, Mustafa Kemal'in vefatından sonra kalbine doğru silahını sıkarak kendini öldürmeye çalışmış, ancak tedavi edilerek hayatta kalmıştır.
- 33:58Atatürk'ün Ailesi ve Vefatı
- Mustafa Kemal'le uzun süre sınıf arkadaşlığı yapan Ali Fuat Cebesoy'dur ve bazı kaynaklara göre Mustafa Kemal'e "Kemal" ismiyle hitap eden tek kişidir.
- Mustafa Kemal'in ağabeyi Makbule Hanım, soyadı kanunu çıkarılınca ailesi dahil hiç kimse Atatürk soyadını alamayacağı için Ata'dan soyadını almıştır.
- Mustafa Kemal'in manevi kızlarından Sabiha Gökçen, "Atatürk ile Bir Ömür" adlı eseri yazmıştır.
- 34:52Mustafa Kemal'in Naaşının Taşınması
- Mustafa Kemal 10 Kasım 1938 Perşembe günü Dolmabahçe Sarayı'nda vefat etmiş, naaşı 19 Kasım'da İstanbul'dan alınıp Ankara'ya getirilmek üzere yola çıkarılmıştır.
- Naaşı, Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'dan alınan ve Yavuz adını verilen zırhlıyla taşınmış, Marmara Denizi'ne kıyısı bulunan İzmit'e götürülmüş ve oradan trenle Ankara'ya gelmiştir.
- Mustafa Kemal'in naaşı 21 Kasım 1938'den 10 Kasım 1953'e kadar Etnografya Müzesi'nde kalmış, 10 Kasım 1953'te Anıtkabir'e nakledilmiştir.
- 36:19Anıtkabir'in Yapımı ve Özellikleri
- Anıtkabir için uluslararası bir yarışma düzenlenmiş, İnonu döneminde Avusturyalı ve Alman mimarlar da katılmış, ancak Emin Onat ve Orhan Arda'nın projesi kabul edilmiştir.
- Anıtkabir'in Ankara'da Rasattepe'de yapılmasına karar verilmiş, Mustafa Kemal'in vefat ettiğinde buraya gömülmesini ve mezarından Ankara Kalesi'ndeki Türk bayrağı görünmesini istemesi üzerine bu karar verilmiştir.
- Anıtkabir'e giderken Aslanlı Yol'da toplam 24 aslan bulunmakta olup, bu 24 Oğuz boyunu temsil etmektedir.
- 38:03Anıtkabir'in Detayları ve İsimlendirmesi
- Anıtkabir'e doğru yürürken taşlar aralıklı yapılmıştır, bu saygıdan dolayı millet başı önünde gitsin diye yapılmıştır.
- Anıtkabir'de Mustafa Kemal'in mezarı dışında İsmet İnönü'nün mezarı da bulunmaktadır.
- Anıtkabir'in etrafındaki sokaklar, Mustafa Kemal'in Büyük Taarruzda verdiği emirlerin isimleriyle anılmaktadır.
- 39:41Atatürk'ün Aile Bilgileri
- Mustafa Kemal'in babası Konya'daki Kocacık yörüklerinden, annesi Karaman dolaylarındaki Konya Türkmenlerinden gelmektedir.
- Bu bilgiler on yıl öncesine kadar bilinmemekte, emekli imam Mehmet Ali Bey'in arşiv araştırmalarıyla ortaya çıkmıştır.
- Osmanlı, Balkanlar'da fethettiği yerlere özellikle Konya ve Karaman'dan insanları iskan politikası gereğince yerleştirmiştir çünkü bu bölgelerde Türk kültürü çok gelişmiştir.
- 42:15Atatürk'ün Aile Hayatı
- Mustafa Kemal ve Makbule Hanım iki kardeş değil, altı kardeşten biridir; Fatma, Ömer, Naciye ve Ahmet adında dört kardeşi daha vardır.
- Bu dört kardeş çocuk yaşta kuş palazı (difteri) hastalığına yakalanarak vefat etmişlerdir.
- Mustafa Kemal'in babası Ali Rıza Efendi, Selanik'te vakıflar idaresinde katiplik yapmış, asakir-i milliye taburunda teğmenlik yapmış, gümrük memurluğu yapmış ve kereste tüccarlığı yapmıştır.
- 43:36Atatürk'ün Göz Sağlığı ve Savaşlarda Yaralanmaları
- Mustafa Kemal'in yan duruşuna Trablusgarp Savaşı'nda uçaktan atılan bombanın kireçtaşına çarpıp zerrelerinin sağ gözüne saplanması ve görme yetisini %90 oranında kaybetmesi sebep olmuştur.
- Mustafa Kemal, Avusturya'nın tedavileriyle meşhur Karspat kentine gitmiş, doktorlar gözünü kurtaramayacaklarını söylemiş, gayri resmi kaynaklara göre gözünü ameliyatla aldırıp camgöz takılmıştır.
- Çanakkale Anafartalarda Alman General Liman von Sanders'ın hediye ettiği köstekli saat, şarapnel parçasının cebindeki saate çarpmasıyla Mustafa Kemal'in yara almasını önlemiştir.
- 46:14Atatürk Dönemi Edebiyatçıları
- Mustafa Kemal'in Türk milletinin yüzyıllardan beri beklediği ses olarak nitelendirdiği ve vatan ve hürriyet şairi olarak adlandırılan önemli şahıs Namık Kemal'dir.
- Ferda ve Rücu adlı şiirleri yazan, batıcılık akımının önemli temsilcisi olarak kabul edilen şahıs Tevfik Fikret'tir.
- Milliyetçiliğin önemli temsilcisi olarak kabul edilen Mehmet Emin Yurdakul'un "Cenge Giderken" ve "Ordu'nun Destanı" gibi önemli eserleri vardır.
- 47:01Atatürk'ün Vefatı ve Anma Günü
- Mustafa Kemal'in vefatından sonra 18 Kasım günü Kemal Günü ilan eden devlet Hindistan'dır.
- Mustafa Kemal vefat ettiğinde ülkesinde bir ay süreyle yas ilan eden önemli lider İran Şahı Rıza Pehlevi'dir.
- Mustafa Kemal'in cenaze namazını kıldıran İslam İncelemeleri Enstitüsü Başkanı Profesör Dr. Şerafettin Yaltkaya'dır.
- 48:32Atatürk ile İlgili Önemli Bilgiler
- Mustafa Kemal ile ilk röportajı gerçekleştiren Ruşen Eşref Ünaydın'dır ve "Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal ile Mülakat" adlı makalesi Yeni Mecmua dergisinde yayımlanmıştır.
- Atatürk dönemi son başbakanı Celal Bayar'dır ve Atatürk rahatsızken mecliste konuşma yapacak son konuşmayı da Celal Bayar yapmıştır.
- Atatürk dönemi son meclis başkanı Abdülhalik Renda'dır.
- 50:42Atatürk'ün Kadın Hakları ve Dış İlişkileri
- Mustafa Kemal kadınlara çok değer vermiş ve kadın-erkek eşitliğinden yana birçok faaliyette bulunmuştur.
- 1935 yılında düzenlenen Dünya Kadın Kongresi'nde Mısırlı delege Siddi Şarabi, Mustafa Kemal'i "Ata Şart" (Doğu'nun atası) olarak tanımlamıştır.
- "Doğudan Mesaj" adlı kitabına "Mustafa Kemal Paşa'ya Sesleniş" adlı şiiri ekleyen önemli şair ve edebiyatçı Muhammed İkbal'dir.
- 52:27Atatürk'ün Sağlık Durumu ve Vefatı
- Mustafa Kemal'e ilk kez siroz teşhisini koyan doktor Nihat Reşat Belgedir, daha sonra özel doktoru Neşet İrdelp ve Fransa'dan gelen doktor Fissinger de aynı teşhisi koymuştur.
- Mustafa Kemal 1937 yılında hasta yatağından kalkıp Bursa'ya giderek Gemlik Suni İpek Fabrikası'nın açılışını gerçekleştirmiştir.
- Mustafa Kemal 10 Kasım'da vefat etmiştir.
- 53:41Atatürk'ün Edebi Mirası
- "Cenge Giderken" adlı şiir için "ulusal benliğimin gururunu tattıran ilk anlatımı buldum" demiştir ve bu şiir Mehmet Emin Yurdakul'a aittir.
- Mustafa Kemal'in adının zikredildiği ilk edebi eser "Ordu'nun Destanı" olup bu da Mehmet Emin Yurdakul'a aittir.
- Mustafa Kemal'in "Ferda ve Rücu" adlı şiirleri çok beğenmiştir ve bu şiirler Tevfik Fikret'e aittir.
- 55:00Atatürk'ün Etkisi
- UNESCO, Birleşmiş Milletler'e bağlı Eğitim Bilim Kültür Teşkilatıdır.
- Mustafa Kemal'in vefatından sonra birçok ülke Atatürk pulları bastırmıştır; Mısır, Tunus, Pakistan, İran ve Arjantin gibi ülkeler dahil.
- Küba'nın lideri Fidel Castro, ülkesinde tek bir liderin üstüne izin vermiş ve Atatürk'le ilgili her kitabı okumuş, devrimi gerçekleştirmiştir.
- 55:42Atatürk'ün İzleri
- Bir öğrenci, Güney ve Kuzey Amerika ülkelerini dolaşarak her ülkede Atatürk caddesi veya Mustafa Kemal Street olduğunu ve Atatürk büstlerinin bulunduğunu belirtmiştir.
- Mustafa Kemal'in kayıtlı nüfusu Gaziantep ilçesinde Şahin Bey'de bulunmaktadır.
- Mustafa Kemal'in "benim şehrim" dediği kent Yalova'dır.
- 56:45Dersin Sonu ve Mesaj
- Bir hikaye anlatılarak, ormanda yürüyen bir adam ve oğlunun ayağı ağaca takılıp acıdığı, karşı dağlardan "sen bir korkaksın" sesi geldiği ve sonra "sen muhteşemsin" sesi geldiği anlatılmıştır.
- Bu hikaye, insanın hayatı gibi yankı olduğunu ve dünyaya ne verirsen onu alacağını göstermektedir.
- Olumsuzluklar yaşanmasına rağmen hayat neşesinin kaybedilmemesi gerektiği, yoğun emek verilerek ileride mükafat alınacağı vurgulanmıştır.