Buradasın
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Dersi: Mondros Mütarekesi Sonrası Gelişmeler
youtube.com/watch?v=fTyu2scvN3UYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi dersinin dokuzuncu haftasını içeren bir eğitim dersidir. Konuşmacı, Mondros Mütarekesi sonrası Osmanlı Devleti'nin yaşadığı gelişmeleri anlatmaktadır.
- Ders, Wilson İlkeleri'nin açıklanmasıyla başlayıp, Mondros Mütarekesi'nin imzalanması ve sonrasında İtilaf Devletleri'nin işgallerine karşı Anadolu ve Trakya'da kurulan direniş örgütlerini detaylı şekilde ele almaktadır. Müdafaa-i Hukuk, Muhafazakuk, Redd-i İlhak gibi cemiyetlerin kuruluşları, amaçları ve faaliyetleri anlatılmaktadır. Ayrıca, Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'daki faaliyetleri, Anadolu'ya geçişi ve İzmir'in işgali sonrası başlayan silahlı direniş hareketi de dersin önemli konuları arasındadır.
- 00:07Mondros Mütarekesi ve Wilson İlkeleri
- Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi dersinin dokuzuncu haftasında Mondros Mütarekesi'nden sonraki gelişmeler anlatılacaktır.
- Birinci Dünya Savaşı sonunda Amerikan Başkanı Wilson'ın açıkladığı ilkeler, yeni kurulacak uluslararası düzenin tek meşru kaynağını oluşturmaktadır.
- Wilson İlkeleri'nin on ikinci maddesi Türklerin çoğunluk halinde yaşadıkları yerlerin Türk egemenliğinde kalmasını öngörmektedir.
- 01:01Mondros Mütarekesi Sonrası Gelişmeler
- Mondros Mütarekesi, Osmanlı Devleti için Birinci Dünya Savaşı'nı sonlandıran bir antlaşma niteliği taşımaktadır.
- Osmanlı Devleti, mütarekeyi imzalayınca hafif şartları içerdiğini ifade etmiş ve İtilaf Devletleri işgallerine karşı sessiz kalmayı tercih etmiştir.
- İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti'nin stratejik noktaları olan İskenderun, Musul, Batum ve İstanbul'u işgal etmeye başlamıştır.
- 02:07Anadolu ve Trakya'da Direniş
- İşgallere karşı Anadolu ve Trakya'da direniş başlamış, bu direniş Müdafaa-i Hukuk, Muhafazakuk, Redd-i İlhak adını alan cemiyetler eliyle yürütülecektir.
- Bu cemiyetler hem siyasi hem de silahlı mücadeleyi direniş yöntemi olarak benimsemişlerdir.
- Kuzeydoğu Anadolu'da hükümet tarzı örgütlenmelere benzeyen Kars İslam Şurası ve Aras Türk Hükümeti gibi kurumlar, Doğu Anadolu ve Karadeniz'de ise bölgesel direniş örgütleri kurulmuştur.
- 02:57Önemli Direniş Örgütleri
- İstanbul Merkezi Vilayet-i Şarkıye Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Doğu Anadolu vilayetlerinin Ermeniler tarafından işgalini önlemek amacıyla kurulmuştur.
- Trabzon'da 10 Şubat 1919'da kurulan Trabzon Muhafaza Hukuku Milliye Cemiyeti, Orta ve Doğu Karadeniz vilayetlerini Rum ve Ermeni işgallerine karşı korumak amacıyla kurulmuştur.
- Bu iki cemiyetin en büyük başarısı, 30 Mayıs 1919'da karşılıklı telgraflar sonucunda Erzurum'da bir kongre kararı almalarıdır.
- 03:39Diğer Direniş Örgütleri
- Trakya'da Trakya Paşa'nın Müdafaayı Heyet-i Osmaniye Cemiyeti, İzmir Müdafaa Hukuk Cemiyeti, Kilikyalılar Cemiyeti ve Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti gibi cemiyetler kurulmuştur.
- İttihatçıların Türkiye'yi terk etmelerinden sonra kalan unsurları Karakol Cemiyeti adıyla bir cemiyet kurmuşlardır.
- Karakol Cemiyeti resmi bir cemiyet olmaktan daha çok gizli bir teşkilat niteliği taşımaktadır ve kurucuları eski İaşe Nazırı Kara Kemal ve Kurmay Albay Kara Vasıf Beyler'dir.
- 04:33Milli Mücadele'ye Karşı Cemiyetler
- Milli Mücadele'ye karşı cemiyetler İtilaf Devletleri, işbirliği öneren cemiyetler, azınlıkların kurduğu cemiyetler ve milli mücadeleye karşı yerli cemiyetler olarak gruplandırılabilir.
- Wilson Prensipleri Cemiyeti, Halledip ve Yunus Nadi'nin içinde bulunduğu bu cemiyetin amacı Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğü içerisinde Amerikan mandasını istemek ve sağlamaktır.
- İngiliz Muhipler Cemiyeti, Said Molla ve İngiliz casus papaz Frio'nun başını çektiği kişiler tarafından kurulmuş ve İngiliz himayesini istemek amacıyla kurulmuştur.
- 05:23Azınlıkların ve Yerli Cemiyetlerin Faaliyetleri
- Azınlıkların kurduğu en önemli cemiyet Mavri Mira Cemiyeti'dir ve Fener Patrikhanesi nezdinde kurulmuştur.
- Mavri Mira Cemiyeti, eski lisansı ihya etmek ve Batı Anadolu, İstanbul ve Doğu Trakya'yı Yunanistan'a katmak amacıyla kurulmuştur.
- Milli Mücadele karşıtı yerli cemiyetler arasında Kürdistan Teali Cemiyeti ve Teali İslam Cemiyeti bulunmaktadır.
- 06:56Mustafa Kemal Paşa'nın İstanbul'daki Faaliyetleri
- Mondros Mütarekesi sonrasında İstanbul'a gelen Mustafa Kemal Paşa, Sultan Vahideddin ile birkaç kez görüşmüştür.
- Ahmet Tevfik Paşa hükümetinin güveni almaması için mecliste arkadaşlarıyla siyasi kulis faaliyetlerinde bulunmuştur.
- Bu başarısız olunca Mustafa Kemal Paşa, silah arkadaşlarıyla İstanbul'da Şişli'deki annesinin evinde bir araya gelerek Anadolu'ya geçerek silahlı mücadeleyi başlatmaya karar vermiştir.
- 07:52Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya Çıkışı
- Mustafa Kemal Paşa, diğer arkadaşları resmi görevlerle Anadolu'da ve Trakya'da görev alırken sadece görev almayan tek kişi olarak kalmıştır.
- 30 Nisan 1919 tarihli Sultan Vahideddin'in iradesiyle 9. Ordu Birliklerin Müfettişliğine atanmış ve görev bölgesi Orta Karadeniz bölgesi olmuştur.
- Mustafa Kemal Paşa'nın bu görevlendirilmesi Osmanlı Harbiye Nezaretinde bulunan bir grup vatansever subayın ve generalin işbirliği sonucunda gerçekleşmiştir.
- 09:13İzmir'in İşgali ve Sonuç
- Mustafa Kemal Paşa Samsun'a çıktığı sıralarda, İstanbul'dayken İzmir Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir.
- İzmir'in işgali, İtilaf Devletlerinin gerçek niyetlerini anlamayan kişilere bile direniş düşüncesine sevk eden en önemli olay olmuştur.
- İzmir'in işgalinin bir başka sonucu da Batı Anadolu'da Kuvayi Milliye adını alan düzensiz birliklerle milis birliklerle silahlı direniş hareketinin başlatılmasıdır.