Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Atatürk dönemi Cumhuriyet Bayramı törenlerinin tarihsel gelişimini inceleyen bir belgesel formatındadır. Videoda 1923'ten 1937'ye kadar olan dönemde çekilmiş filmler gösterilmekte ve bu filmlerin arkasındaki kameramanlar hakkında bilgiler verilmektedir.
- Video, Cumhuriyet Bayramı'nın kuruluş aşamasını ve zaman içindeki dönüşümünü kronolojik olarak ele almaktadır. İlk olarak 1930'daki kutlamalar gösterilmekte, ardından 1937'deki son Atatürk dönemi töreni incelenmektedir. Cumhuriyet Bayramı'nın nasıl ilan edildiği, ilk kutlamaların nasıl düzenlendiği, kıyafet devrimi ve alfabe devrimi gibi yeniliklerin törenlere nasıl yansıtıldığı detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Yüksek Komisyon'un faaliyetleri, milli mücadele ve devrimleri anlatan yazı ve levhaların bastırılması, halk kürsülerinin kurulması ve yabancı heyetlerin katılımının nasıl belirlendiği gibi konular da ele alınmaktadır. 1930, 1933 ve 1937 yıllarındaki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarının filmleri gösterilmekte ve bu filmlerin çekim tarihleri ve kim tarafından çekildiği hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:47Cumhuriyet Bayramı'nın Tarihi ve Önemi
- 2019, Türkiye'de Cumhuriyet'in ilanının 96. yıldönümüne denk gelmektedir.
- 29 Ekim tarihi, 1923'ten itibaren hem Türkiye'de hem de yurt dışındaki temsilciliklerde törenlerle kutlanmaktadır.
- Bu bölümde Atatürk dönemine ait Cumhuriyet Bayramı törenlerinin filmleri incelenecektir.
- 01:38Cumhuriyet'in Kuruluş Aşaması
- 1923'ten 1933'e kadar olan ilk on yıllık dönem Cumhuriyet'in kuruluş aşaması olarak kabul edilmektedir.
- Yeniliklerin ard arda büyük bir hızla geldiği bu dönemde milli bayramlar kitlelere mesajların ulaştırılmasında büyük rol üstlenmiştir.
- 1933'teki Cumhuriyet'in 10. yıl kutlamaları sadece tören düzeni için değil, film tarihi açısından da bir dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir.
- 03:03Atatürk'ün Son Cumhuriyet Bayramı
- 1937'deki Cumhuriyet'in 14. yıl törenleri, Atatürk'ün katıldığı son Cumhuriyet Bayramı'nın görüntüleridir.
- Bir sonraki yıl 29 Ekim'de Atatürk İstanbul'da hastaydı ve Ankara'ya dönemedi.
- 1937'de kutlamaların filmini Cumhuriyet Halk Partisi yaptırmış, kameraman Kenan Erginsoy'du.
- 04:23Kenan Erginsoy'un Çalışmaları
- Kameraman Kenan Erginsoy'un Atatürk'ün locasına girebilmesi ve farklı açılardan çekim yapabilmesi, belli bir güvenin oluştuğunu göstermektedir.
- Erginsoy, sadece geçit törenini kaydetmemiş, vekillerin, diplomatların gelişini, tribünde yer alışını, seyircilerin yakın planlarını ve geçit töreninin önemli anlarını farklı açılardan kameraya almıştır.
- TRT arşivinde bulunan 18 dakika uzunluğundaki bu film, Atatürk dönemi Cumhuriyet Bayramı törenlerinin en sonuncusuna dair görsel bir belge niteliğindedir.
- 06:44Cumhuriyet Bayramı'nın İlanı
- Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kabul ettiği ilk milli bayram değildi.
- Meclis, 1920'de Ankara'ya taşınır taşınmaz kendi bayramlarını kutlamaya, başka bir deyişle kendi tarihini yazmaya başlamıştır.
- Meclisin açıldığı 23 Nisan günü hemen bir yıl sonra kanunen 23 Nisan Bayramı ilan edilmiştir.
- 08:18Hakimiyet Bayramı
- Milli mücadele yılları biterken Ankara'nın tarihine yeni bir gün ve yeni bir bayram eklendi: Hakimiyet Bayramı.
- Meclis, Mudanya Ateşkesinden sonra 1 Kasım 1922'de saltanatı kaldırdı ve bir sonraki gün hicri takvimle 12 Rebiülevvel'di.
- 1923'te Cumhuriyet'in ilanından birkaç gün önce bu tarih ve gecesi Hakimiyet Bayramı olarak resmileşti.
- 09:10Cumhuriyet'in İlanı ve İlk Kutlamaları
- Lozan Konferansı sonuçlandığında saltanat kaldırılmış, mecliste yeni seçimler yapılmış, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğindeki birinci grup üstünlüğü ele geçirmişti.
- Cumhuriyet ifadesi gazetelerde ilk geçtiğinde çok büyük bir şaşkınlığa yol açtı.
- Cumhuriyet bu ortamda bir hükümet krizinin ortasında, 29 Ekim'de Meclis Genel Kurulunda görüşüldü ve oy birliği ile kabul edildi.
- 11:46İlk Kutlamaların Detayları
- 1924'te Cumhuriyet'in ilk yıldönümü kutlamaları Meclisin çıkardığı bir kararname ile düzenlendi.
- 1925'te 29 Ekim Meclis kararıyla milli bayram ilan edildi ve yurt dışındaki temsilciliklerde milli gün olarak kutlanacak olan bayramda buydu.
- Ankara'daki kutlamaların mekanı Cumhuriyet'in mimarı olan Meclis ve civarındaydı.
- 12:50Törenlerin Gelişimi
- 1933'e kadar Ankara'daki törenlerin mekanı değişmedi, ancak Türkiye'nin kültürel ve siyasi yapısındaki bütün yenilikler yıl be yıl törenlere yansıdı.
- Kıyafet Devrimi'nin ardından 1926'da tebrik törenine katılacaklara özel kıyafet zorunluluğu geldi.
- 1926'da geçit töreninde Türkiye'nin farklı şehirlerinden izciler ilk defa Ankara'ya getirildi ve Atatürk'ün geçit töreninde arabayla taşınan büstleri törenin bir parçası haline geldi.
- 14:34Cumhuriyet'in 10. Yılı
- 1933'e gelindiğinde Cumhuriyet Bayramı, merkezi idarenin askeri ve sivil dayanaklarını, benimsediği tarih anlatısını, simgelerini ve kültürel olarak çizdiği yolu geniş kitlelere gösterecek şekilde oturmuş durumdaydı.
- 10. yıl önemli bir dönüm noktasıydı ve çok daha kapsamlı bir organizasyona ihtiyaç duyuldu.
- Aylar öncesinden çıkarılan bir kanunla Ankara'da bu işle ilgilenecek bir Yüksek Komisyon kuruldu ve bu komisyonun belediyesi olan her birimde ve köylerde alt komisyonları olacaktı.
- 15:5410. Yıl Kutlamalarının Detayları
- Bayramın kökleşmesi için Yüksek Komisyon, ana babalara çocuklarına bayram kıyafeti alacaksa bunu 29 Ekim'de yapması çağrısında bulunmuştu.
- Kutlamaların yapıldığı bütün meydanlar Cumhuriyet Meydanı adını alacak, köylerde 29 Teşrin-i Evvel 1933 yazılı taşlar dikilecekti.
- 10. Yıl Marşı'nın sözleri Faruk Nafiz Çamlıbel ile Behçet Kemal Çağlar'ın, bestesi Cemal Reşit Rey'in İpek Film Stüdyosunda orkestra tarafından çalınarak kaydedildi ve okullara notaları dağıtıldı.
- 16:59Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları
- Yüksek Komisyon, milli mücadelenin ve devrimlerin anlatıldığı 200 bin yazı ve levha bastırarak şehir ve kasabalara gönderdi.
- Uçaklardan atılmak üzere "Hakimiyet milletindir" ve "Her şeyi kendimizden bekleriz" gibi özdeyişlerin yazılı olduğu kırmızı-beyaz 50 milyon kağıt hazırlandı.
- Milli biriktirme 10 yılda 4 milyondan 40 milyona çıktı ve bu sloganlar Türkiye'nin dört bir köşesine yayıldı.
- 17:58Onuncu Yıl Kutlamaları
- Onuncu yıl kutlamaları için Ankara'ya 4 bin kadar izci, memur ve asker geldi ve Yüksek Komisyonun kararıyla yol parası ödemediler.
- Ankara'daki ilkokullar törenlere 20 gün kala tatil edildi ve halk kürsüleri kuruldu.
- Halk kürsülerinde söylenecek nutukların inkılabın, cumhuriyetin ve istiklalin değeri konularından ibaret olması şartıyla en fazla bir saat konuşma hakları vardı.
- 19:03Törenlerin Teknik ve Diplomatik Boyutu
- Onuncu yılın onuruna elektrik olan bütün yerleşimler geceleri aydınlatıldı, bu aynı zamanda teknik gelişmenin bir ifadesiydi.
- Törenlere katılacak yabancı heyetlerde uluslararası ilişkiler ve dengeler göz önüne alınarak belirlenmişti.
- Sovyetler Birliği hem heyeti hem film ekibi ile en önemli konuktu, Almanya'nın özel heyet gönderme isteği kabul edilmedi.
- 20:12Törenlerin Devamı ve Milli Bayramların Netleştirilmesi
- Onuncu yıl törenleri Atatürk döneminde izleyen yıllardaki törenlerinde modeli oldu.
- 1937'de Atatürk'ün katıldığı son tören aşağı yukarı aynı kurallarla gerçekleştirildi, ancak mekan değişmişti ve 1935'te çıkarılan bir yasa ile milli bayramlar büyük ölçüde netleştirilmişti.
- Cumhuriyet kendi tarihini yazmış, bu tarihin içinde dönüm noktası saydığı günleri kanunla bayram ilan etmişti, bunun tek istisnası henüz resmen kabul edilmemiş olan 19 Mayıs'tı.
- 21:52Cumhuriyet Bayramı Filmleri
- 29 Ekim 1930, 1933 ve 1937'de çekilen Cumhuriyet Bayramı filmlerinin çekimleri farklı yıllarda farklı kişiler tarafından yapıldı.
- 1930 filmini Fox şirketinin bir kameramanı çekmiş olabilir.
- 1933'te bir Sovyet film ekibi, İpek Film ve Ankara Halkevi iş başındaydı, 1937'deki filmi Kenan Erginsoy çekti.