Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Anadolu Arkeolojisi programının bir bölümü olup, bir tarih rehberi formatında Assos antik kenti hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, Assos'un Kuzey Ege'deki Truva bölgesindeki konumu ve tarihsel önemi ile başlayıp, kentin kuruluşundan Bizans ve Osmanlı dönemlerine kadar olan tarihsel sürecini ele almaktadır. Özellikle Anadolu'nun bilinen en eski ve ilk Dor tapınağı olan Assos Athena Tapınağı'nın mimari özellikleri, kabartmalı frizleri ve tarihsel önemi detaylı şekilde incelenmektedir.
- Videoda ayrıca Murat Hüdavendigar Camii, Osmanlı Köprüsü, nekropol alanları ve Helenistik dönemden kalma tiyatro gibi önemli yapılar hakkında bilgiler verilmektedir. Nekropol alanındaki mezar gömme gelenekleri, kremasyon ve lahitler hakkında detaylı bilgiler paylaşılırken, Assos tiyatrosunun Helenistik ve Roma dönemlerindeki özellikleri karşılaştırmalı olarak anlatılmaktadır.
- 00:51Assos Antik Kenti
- Assos, Kuzey Ege'de Truva bölgesinde bulunan bir antik kenttir ve son yıllarda giderek daha çok ziyaretçi almaktadır.
- Assos, Troya, Smithon, Alexandria, Troas gibi kentlerle birlikte Troya bölgesinde önemli bir yer tutmaktadır.
- Assos, coğrafi konumu, doğal güzellikleri ve yapılarıyla bölgedeki en önemli kentlerin başında gelmektedir.
- 01:31Assos'un Tarihi
- Assos, MÖ 8. ve 7. yüzyıllarda Lezboslu Methim Liaların kurduğu bir antik kent olarak bilinmektedir.
- Luvice, Asuva, Pedasos isimlerinin Assos ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.
- Yunanlılar buraya yerleşmeden önce burada yerleşik halkların olduğu arkeolojik verilerden bilinmektedir.
- 02:33Assos'un Kültürel Mirası
- Assos'ta Athena tapınımının yanı sıra yeni keşfedilmiş ve Tanrıça Isis'e sunulmuş bir adağın varlığı ve tiyatro yazıtlarında Serapis kültüne ait veriler bulunması, Mısır tanrılarına ait kültlerin de varlığına işaret eder.
- Roma çağında imparator kültünün izlerinin görüldüğü yerleşmede, Hristiyanlığın etkisi ve Bizans İmparatorluğu'nun emirleriyle MS 381-390 yıllarında birçok tapınak kapatılmış ve yıkılmıştır.
- Kentteki mermer malzemelerin agora yakınındaki kireç kuyusuna getirilerek yakılmasıyla elde edilen kireç, inşaat için harç yapımında kullanılmıştır.
- 03:33Athena Tapınağı
- Assos'un en bilinen yapıtlarından biri olan Athena Tapınağı, Anadolu'nun bilinen en eski ve ilk Dor tapınağıdır.
- Tapınak MÖ 540 yıllarına tarihleniyor ve kazı ve restorasyonlar sonucu sütunları, filizleri ve birçok parçası ayakta kalmıştır.
- Tapınak filizlerinin bir kısmı Fransa'ya Louvre Müzesi'ne, bir kısmı Amerika'ya Boston Müzesi'ne taşınmış, bir kısmı da İstanbul Arkeoloji Müzelerinde bulunmaktadır.
- 05:07Antik Mimaride Düzenler
- Antik dünyada yoğun olarak kullanılan üç mimari düzen vardır: Dor, Iyon ve Korint düzenleri.
- Ege'nin kuzeyi, Truva ile Ionia arasında kalan bölge Ayola bölgesi olarak adlandırılır ve dördüncü bir mimari düzen olarak görülür.
- Dor düzeni, ahşap mimariden taş mimariye geçişin izlerini net olarak verirken, Iyon düzeni matematiksel oranlar içerirken, Korint düzeni akantus yapraklarıyla güzelliğe atıfta bulunur.
- 06:38Athena Tapınağı'nın Önemi
- Ege Denizi'nin muhteşem manzarasına sahip, denizden 240 metre yükseklikte akropolis tepesine konumlandırılmış olan Athena Tapınağı, kentin kuruluşunda belirleyici siyasi ilişkilerin Atina ile olduğunun kanıtıdır.
- Tapınak, Arkaik Çağın Anadolu'da bilinen ilk Dor düzenli tapınağı olması ve kabartmalı frizlerinde Iyon mimari öğelerinin Dor mimarisiyle birlikte kullanılmasıyla mimarlık tarihi açısından önem taşır.
- Asos Athena Tapınağı'nın farklı kılan bir özelliği, Dor tapınaklarının aksine tapınak alınlıklarının kabartmalarla süslenmeden boş bırakılmış olmasıdır.
- 07:46Tapınak Yapısı
- Yerel andezit taşından inşa edilmiş tapınak için öncelikle akropolis kayalığı düzleştirilmiş ve yapı cephesi kuzeybatı-güneydoğu istikametinde konumlandırılmıştır.
- İki basamaklı bir kreps yükseltisine oturtulan tapınak, dikdörtgen planlı, opsto domossuz tek mekanlı iç bölüme sahiptir.
- Dışta 6'ya 13 diziliminde doğru düzenli tek sıra sütunlarla çevrili peripteral plan gösteren yapının sütunlarının oturduğu stilobat yüzeyi 30 metreye 14 metre ölçülerinde iken, iç yapı 22 metreye 8 metre ölçülerindedir.
- 09:22Athena Tapınağı'nın Mimari Özellikleri
- Athena Tapınağı, MÖ 700-480 yıllarını kapsayan Arkaik Dönem'den kalma bir yapıdır.
- Tapınak peripteros usulde yapılmış olup, çevresinde sütun sırası doğudan batıya doğru uzanmaktadır.
- Tapınak sütunlarının üzerinde çatıyı taşıyan baş taban olarak bilinen arşit rav blokları, triglif metop sırasının altına, üzeri konu anlatımlı kabartmalar yerleştirilmiştir.
- 12:36Tapınak Frizleri
- Bezeyici olarak yerleştirilmiş kabartmalarda her iki dar cephede ağırlıklı olarak yarı tanrı kahraman Herakles'in mitolojiden tanınan mücadeleleri ele alınmıştır.
- Uzun yüzlerde ise geyiğe saldıran aslanlar, sümpozyon, ziyafet sahnesi gibi konular işlenmiştir.
- Dor düzeninin tipik öğesi olan trigliflerin aralarındaki metot boşluklarında da yaban domuzu, cantoros, karşılıklı iki erkek figürü, sfenks, atlılar, yarışan atletler gibi konular aktarılmıştır.
- 13:47Assos'un Tarihi Gelişimi
- Assos, M.Ö. 5-6. yüzyıllarda tamamen Hıristiyanlaşmış ve Doğu Roma Bizans döneminde Makram adında bir hükümdarı bulunmuştur.
- Ortaçağ (M.S. 7-8. yüzyıllardan Osmanlı hakimiyetine kadar) dönemde kayda değer olaylar olmasa da limanın aktif olarak kullanıldığı düşünülmektedir.
- Assos, erken Osmanlı döneminden Murat Hüdavendigar Camii ve Osmanlı Köprüsü gibi güzel eserlerle günümüze ulaşmıştır.
- 16:13Assos'un Nekropol Alanları
- Antik kente surlar arasından giriş sağlayan doğu, batı ve kuzey yönlerindeki üç kapının önünde üç ayrı nekropolis konumlanmıştır.
- Batı nekropolisi kentin en önemli girişi ve en önemli nekropolisi olarak tanımlanabilir, burada oda mezarlar, heron lahitler, kiremit mezarlar, urne ve pitos mezarlar bulunmuştur.
- 2006 yılı kazı çalışmalarında ana kaya üzerinde içlerinde ölü küllerinin saklandığı çok sayıda urne açığa çıkarılmış, bu da kremasyon gömü geleneğinin Assos'ta yaygın olduğunu göstermektedir.
- 17:49Assos'taki Mezar Gömme Gelenekleri
- Kentte taş sanduka ve pişmiş toprak lahit uygulamaları klasik dönemde daha yaygındır ve klasik ve Helenistik dönem lahitlerinin Roma çağında tekrar kullanıldıkları anlaşılmıştır.
- 2007 yılı kazı çalışmalarında Helenistik çağı tarihlenen aile mezarlarında osthotek kullanımına rastlanması, eski kremasyon geleneğinin yeniden canlandığının işaretidir.
- Nekropol alanı Assos'ta en çok buluntu veren yerlerin başında gelir ve milattan önce 7. yüzyıldan milattan sonra 6. yüzyıla kadar (1300 sene boyunca) sürekli kullanılmıştır.
- 19:58Assos'taki Mezar Gömme Geleneklerinin Detayları
- Arkaik dönemde ve klasik dönemin ortalarına kadar yetişkin insanlar kremasyon (yakma gömü) şeklinde gömülmüş, çocukların ise asla yakılmadığı nekropolden öğrenilmiştir.
- Milattan önce 4. yüzyıldan itibaren Helenistik dönemde daha çok gömme geleneği ve lahitlerin başlamış, 3. yüzyılda bir ara kremasyon yeniden popüler olmuş, sonra tekrar lahitler ağırlık kazanmıştır.
- Antik yazar Plinius'a göre Assos'taki andezit taşı "et yiyen bir taş" olarak tanımlanmış ve sarkofagos (lahit) kelimesinin Asos'tan çıktığı öğrenilmiştir.
- 21:54Assos Tiyatrosu
- Agoranın alt kotunda bulunan, ilk yapım evresi M.Ö. 3. yüzyıla tarihlenen, yaklaşık 2500 kişi kapasiteli, Roma çağında onarımlar görmüş tiyatro iki diazomadır.
- Tiyatroda ele geçmiş yazıtlarda taş ocağı işletmecileri, dericiler gibi farklı meslek gruplarından söz edilmektedir.
- Assos'taki tiyatro, neredeyse tamamen Helenistik dönemde yapılmış olup, doğal bir yamaca yaslanmış, manzara ön planda tutulmuş ve Roma İmparatorluk çağına gelince bazı değişiklikler yapılmıştır.