Buradasın
Türkiye-Arnavutluk İlişkileri: Milli Mücadele Dönemi ve Sonrası
youtube.com/watch?v=IMyKoaO_dfYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye ve Arnavutluk arasındaki tarihsel ilişkileri anlatan bir tarih anlatımıdır. Mustafa Kemal Paşa, Selahattin Saip Bey, Arnavutluk Başbakanı İlyas Bey, Ahmet Zogu ve Mussolini gibi dönemin önemli şahsiyetleri ele alınmaktadır.
- Video, 1912'de bağımsızlığını kazanan Arnavutluk'un Türkiye ile olan işbirliğini, 1923'te imzalanan ebedi dostluk anlaşmasını ve sonrasında yaşanan ilişkileri kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk bölümde Milli Mücadele döneminde Ankara Hükümeti'nin Arnavutluk'a verdiği askeri destek ve on iki maddelik gizli anlaşma ele alınırken, ikinci bölümde Ahmet Zogu'nun krallığını ilan etmesi, Balkan Paktı'na Arnavutluk'un katılmaması ve İtalya'nın Arnavutluk'u işgal etmesi anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca, Arnavutluk'un Yunan ordusuna karşı iki cephede savaşma zorunluluğu yarattığı, Sakarya Meydan Muharebesi sonrası Yunanistan'ın Arnavutluk'taki yayılımcı emellerinden vazgeçmesi ve Kral Ahmet Zogu'nun ailesinin 1939 yılında Türkiye'ye sığınma talebinde bulunması gibi önemli tarihsel olaylar da paylaşılmaktadır.
- 00:01Milli Mücadele Dönemi ve Balkan Savaşları
- Milli mücadele dönemini satranç oyununa benzetmek mümkündür; piyonun değeri yer yer şahın üzerindedir ve her hamle planlı ve doğru yapılmalıdır.
- 1900'lü yılların başlarında Balkan Savaşları önemli gelişmelere tanık oldu ve 1912 yılında Osmanlı'dan ayrılarak bağımsızlık kazanan Arnavutluk, kendi içinde güçlü bir yapı kuramamış ve komşu devletlerin hedef haline gelmişti.
- Birinci Dünya Savaşı'nda işgale uğrayan Arnavutluk toprakları, savaş sonrasında da diğer devletlerin hedefi halindeydi ve nüfusunun büyük bir çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu bu topraklar da Anadolu'yla aynı kaderi paylaşmaktaydı.
- 01:01Milli Mücadele ve Arnavutluk İlişkileri
- Emperyalist işgaller karşısında ilk tepkiyi Türk algısı vermiş ve vatanseverler silahlı mücadele için dağa çıkmıştı.
- Anadolu işgali özellikle İngiliz destekli Yunan ordusu tarafından gerçekleştirilmekte ve Yunan ordusu sadece Anadolu'yla yetinmeyip Arnavutluk'a da asker yığmaya başlamıştır.
- Türkler ve Arnavutlar kendi içinde birlik kuramamış olsa da, gün geçtikçe gücü eline alan Ankara hükümeti birlikteliğini sürekli olarak güçlendirmiştir.
- 02:18Kemal Paşa ve Arnavutluk Arasındaki İşbirliği
- Kemal Paşa, emperyalizme karşı birlik olmak ve Yunan askerlerinin farklı cephelerde savaşmasını sağlamak amacıyla Arnavutluk'la işbirliği yapmak için görüşmeler gerçekleştirdi.
- Arnavutluk başbakanı İlyas Bey, ordu'nun güçlenmesi için emekli Osmanlı mirala Selahattin Sait Bey'e ordunun başına geçmesi için teklif götürdü.
- Kemal Paşa, Arnavutluk'un bu davetinden hükümet olarak çok memnun olduğunu belirtip üç tavsiye etti: düşmanı bölme oyunu, iç birlik sağlama ve Ankara hükümeti ile sürekli haberleşme.
- 04:07Gizli Anlaşma ve İşbirliği
- Arnavutluk hükümeti ve Ankara hükümeti on iki maddelik gizli bir anlaşma imzaladı; Ankara, Arnavutluk hükümetinin ayakta kalabilmesi için gerekli maddi manevi desteği sağlayacaktı.
- Anlaşmaya göre Arnavutluk'un savunulması için üç tümen oluşturulacak, eğitimini Ankara hükümeti üstlenecek ve Arnavutluk hükümeti küçük gruplar teşkil ederek Yunan güçlerinin elindeki topraklara Kuvayi Milliye tarzında akınlar düzenleyecekti.
- Türk askeri heyeti bu süreçte düzenli bir ordunun oluşmasını sağlayacaktı ve Anadolu'ya gönderilmesi planlanan Yunan askerleri de Arnavut güçleriyle savaştığı için bulundukları bölgeden ayrılamayacaktı.
- 05:47Basının Rolü ve Yunan Tepkisi
- Dönemin basını bu gizli anlaşmayı çözmüş ve bu işbirliğini manşetlere taşımıştı; Milli Mücadele düşman Peyami Sabah gazetesi, Arnavutlukla Ankara lideri arasında eskiden beri bir ilişkinin var olduğuna şüphe yoktur başlığıyla okuyucularını bilgilendiriyordu.
- Yunan siyasiler de Türk-Arnavut gizli anlaşmasından dolayı sürekli olarak rahatsızlığını dillendirip, Arnavut isyancılar ve siyasiler için "kemaliyet memurları" tanımlamasını yapıyorlardı.
- Ankara'dan gönderilen Selahattin Paşa, askeri üniforma olarak Türk askeri üniformasına çok benzeyen bir üniforma seçmiş, askerlere de bu giysileri giydirmişti.
- 07:10Arnavutluk Ordusunun Başarıları
- Arnavutluk ordusunun hamleleri kısa bir zamanda kendini göstermiş ve başarıları Ankara tarafından kontrol edilen basında yer bulmaya başlamıştı.
- Büyük Millet Meclisi destekli Arnavutluk ordusu Mustafa Kemal'in istediğini yapıp Yunan güçlerine karşı tehdit oluşturdu, başarılar kazandı ve Yunanistan Anadolu'ya takviye asker yollamayı, cepheden asker çekerek Balkanlar'a yolladı.
- Sakarya Meydan Muharebesi zamanlarında da Arnavutluk ordusu içinde hareketlilik artmış ve Yunanistan iki cephede savaşmak zorunda kalmıştı.
- 09:11Savaş Sonrası İlişkiler
- Savaş sonrası Arnavutluk devleti ile ilişkilere bakıldığında, devlet başkanlığı üyelerinden Akif Paşa, Mustafa Kemal Paşa'ya çektiği telgrafta Lozan zaferini tebrik etmiş ve Türkiye'nin en ümitsiz bir dakikasında yere düşen hilal'i yakaladığını belirtmişti.
- 1923 yılında Arnavutluk ve Türkiye arasında ebedi dostluk anlaşması imzalanmıştı.
- Fakat Arnavutluk başbakanı Ahmet Zogu'nun bir süre sonra krallığını ilan etmesi ve Atatürk'ün bu krallığı tanımadığını açıklamasıyla birlikte ilişkiler açıldı ve karşılıklı olarak büyükelçiler dahi çekildi.
- 10:36Arnavutluk'un İtalyan İşgali
- Zogu'nun yönettiği basın, Atatürk hakkında şovcu dedi.
- Atatürk'ün İkinci Dünya Savaşı öncesi Balkanları İtalyan akımlarından korumak için oluşturduğu Balkan Paktı'na katılmayan Arnavutluk, kısa süre sonra bir işgalle karşı karşıya kaldı.
- İtalyanlar Arnavutluk'tan daha fazla imtiyaz istedi, kral bunu reddetti ve İtalyan işgali başladı.
- 11:02Kralın Türkiye'ye Sığınması
- Kral ailesi önce Yunanistan'a sığındı, orada barınamayınca Türkiye'ye sığınma talebinde bulundu.
- Talep kabul edildi ve kral ve ailesi 1939 yılında Türkiye'ye geldi.
- Konuşmacı, bu konuyu ilerleyen zamanlarda detaylarıyla anlatacağını belirtti.