Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Arapça dilbilgisi eğitimi formatında hazırlanmış bir ders anlatımıdır.
- Videoda Arapça fiil çekiminin temel prensipleri ve çekim tablosunun yapısı detaylı olarak ele alınmaktadır. Eğitmen önce çekim tablosunun yapısını (gaip, gaibe, muhatap, muhataba ve mütekellim sigaları) açıklar, ardından fiil kökünde meydana gelen değişiklikleri örneklerle gösterir. Özellikle mazi çekiminde fiil kökünün sonundaki değişiklikler, tekil ve çoğul şahıslar, eril ve dişil kavramlar arasındaki farklar detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Video, teorik bilgilerin sunulduğu bir ders formatında olup, bir sonraki videoda pratik uygulamaların yapılacağı belirtilmektedir. Arapça fiil çekimini öğrenmek isteyenler için temel bir kaynak niteliğindedir.
- 00:26Arapça Fiil Çekiminin Temelleri
- Arapça fiil çekimine başlamadan önce çekim tablosunun mantığını anlamak gerekir çünkü Arapça çekim Türkçe fiil çekiminden farklıdır.
- İlk derste çekim tablosunun şematik analizi yapılacak ve çekim tablosunda yer alan temel terimler tanıtılacaktır.
- Çekim tablosunda gaip (üçüncü şahıs eril), gaibe (üçüncü şahıs dişil), muhatap (ikinci şahıs eril), muhataba (ikinci şahıs dişil) ve mütekellim (birinci şahıs) terimleri bulunmaktadır.
- 01:14Çekim Tablosunun Yapısı
- Çekim tablosunda kiplerin çekim yönü Arap hattının yazımına paralel olarak sağdan sola istikametinde olup, çekime sağ üst köşeden müfret (tekil) siga'dan başlanır.
- İlk sıradaki tekil ve çoğul sigalar müzekker (eril) kişi, nesne ya da kavramlar için olup, zamir karşılıkları huve, huma, hümdür.
- İkinci sıradaki fiiller üçüncü şahıs dişil kavramlara ait olup, zamir karşılıkları hiye, huma, hunne'dir.
- 02:38İkinci ve Üçüncü Şahıslar
- Üçüncü ve dördüncü satırlarda yer alan fiiller Türkçe'de ikinci şahıs (kitlere) karşılık gelir; eril olanları muhatap, dişil olanları muhataba adını alır.
- Muhatap sigaların tekil çoğul tiplerine karşılık gelen zamirler en, tuma, entum'dur.
- Muhataba sigaların tekil çoğul tiplerine karşılık gelen zamirler ant, antune'dir.
- 03:17Mütekellim Sırası
- Çekim tablosunun beşinci ve son sırasını teşkil eden tekil ve çoğul sigalar teknik olarak mütekellim adını alır ve bizdeki bir şahsa tekabül eder.
- Mütekellim zamir karşılıkları ene, nahnu ve nahnudur.
- Bu satırda yer alan zamirler ile onlarla bağlantılı fiil sigalarında cinsiyet kavramının ortadan kalkışı vardır; örneğin "ene" hem erkek hem kadın için müşterek olur.
- 04:20Fiil Kökünde Meydana Gelen Değişmeler
- Fiil çekiminde fiil kökünün sonunda çeşitli değişmeler meydana gelir; örneğin üç harfli bir fiil (ktb) yalın hali her zaman üçüncü şahıs gaip siga'yı anlatır.
- İki erkek için olan siga, bir erkeğe bir erkek daha ilaveyi gerektirdiğinden elif medi ile uzatma harfi ile sağlanır ve kelime sonundaki a uzatması mazi bir fiilin ikil oluşunun tipik işaretidir.
- Erkekler iki'den daha fazla olduğunda fiil sonuna vavul cemaa (erkek sürüsünü anlatan sürü avı) eklenir ve ardından etkisiz eleman olan elif gelir.
- 06:18Dişil Şahıslar ve Mütekellim
- Dişil şahıslar için fiil kökünün sonuna dişilik tası eklenir ve bu t harfinin hareketi daima sükun olur.
- Dişilik tasının dışında ilave bir elif gelir ve okunuşu "ş" şeklinde olur.
- Mütekellim (birinci şahıs) sigalarda cinsiyet ayrımının ortadan kalktığı gri zeminde tekil (ben) kişisi için erkekte de kadında da "keteptuyu" kullanılır.
- 10:15Mütekellim Sırasındaki Özel Durumlar
- Mütekellim sigalarda zamirle mazi fiil çekimi arasında paralellik görülmez; örneğin "ene keteptu" tarzındaki bir okuyuşa geçilir.
- Bir eylemi mazide kendinizin yaptığını anlatmak için kendinize bir çekmeniz yeterlidir; örneğin "celes" (ben oturdum), "ekel to" (ben yedim), "kara" (ben okudum).
- "Nahnu" (biz) için kullanılan mazi sigalar birbirinin aynısıdır ve bağlamın belirlediği şekilde kullanılır; örneğin "celesna" (biz oturduk), "ekelna" (biz yedik), "ara" (biz okuduk).
- 12:55Arapça Fiil Çekimi Temel Kavramları
- Mazi çekimde fiilin sonunda sükun olan açık t ile yazılan et sesi, o işi üçüncü şahıs bir kadının yaptığını gösterir.
- Üçüncü şahıs tesniye erildi (iki kadın) durumunda fiilin sonuna elif ilavesi ile etta şeklinde bir uzatma olur.
- Fiilin son harfi sükun ile bitiyor ve sonrasında bir n sesi duyulduğunda, muhatap ente zamirinin karşılığı olan mazi müfret, sükun sonrasındaki t sesi ile karakterize olur.
- 14:44Muhatap Çekimleri
- Muhatap erkekler iki kişi olunca an toma'ya göre bir okuyuş olur ve fiiller tüm a sesi ile finallenecek.
- Muhatabanın tesniye çekimi muhatabın ki ile aynı, sükun sonrasındaki tüm a sesi ile finaller göreceğiz.
- Muhatabanın cemi de sükun sonrasında tüm eki ile finallenecek.
- 15:54Birinci Şahıs Çekimleri
- Mazi çekimde eylemi gerçekleştiren kişi ben isem tu sesini üstüne basa basa okumalıyız.
- Biz ikimiz ve biz çoğul sigaların da müşterek olduğunu hatırlayalım, bunu da sükun sonrasındaki bir na sesi ile karakterize ediyoruz.
- Hunne zamirine denk düşen siga'nın okunuşunda met falan yok, darab ne şeker ne cls şeklinde okumalısınız.
- 17:14Dersin Özeti
- Fiil çekimi derslerinin bu ilk videosunda mazi fiil çekim tablosu ne menen bir şeydir, ilgili terim ve kavramlar nelerdir görülmüştür.
- Çekim sırasında fiil kökü ne tür değişimlere uğruyor bunları görmüş olduk.
- Bu ilk dersimizde işin teorisini gösterdik, bir sonraki videoda pratiği için tekrar buluşacağız.