Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Arapça dilbilgisi dersidir. Eğitmen, önceki derste kelime ve cümleye baktıklarını, bu derste ise irâb kavramına giriş yaptıklarını belirtiyor.
- Video, irâbın tanımı ve türleri üzerine odaklanıyor. İlk bölümde irâbın kelimenin sonunda bıraktığı hareketleri ve eylemleri açıklanırken, üç temel irâb türü (lafzen irâb, takdiren irâb ve mahal irâb) ele alınıyor. İkinci bölümde ise takdir-i irâb kavramı detaylı olarak örneklerle açıklanıyor.
- Videoda ayrıca irâb edilebilen kelimelere mureb, irâb edilemeyen kelimelere ise mebni denildiği, isimlerin merfu, mensup, mecru ve meczup durumları ile fiillerin merhu, mensup ve meczup durumları örneklerle açıklanıyor. İrabın görünürlüğünün engellenebileceği üç sebep (elif'i masura, ağırlık, münasebet) de üzerinde duruluyor.
- 00:07İrabın Tanımı ve Temel Kavramları
- İrab, kelimenin sonunda bırakılan hareketler ve eylemlerdir.
- İrabın personelleri: amel (iş), amil (iş yapan), mamul (işlenen), muhareb (işlenen), mebni (işlenen), bina (işlenen)dir.
- İrab, kelimenin son harekesinin kelimeye dahil olan etkenlere göre lafzen (açıkça) veya takdiren (gizli) şekilde kelimede bir özürden dolayı mukadder olmasıdır.
- 03:55İrabın Türleri ve Özellikleri
- Son harekesi değişebilen kelimelere mureb denir.
- İrabın türleri: lafzen irab (açıkça), takdiren irab (gizli) ve mahal irab'dır.
- İrab edilebilen kelimelere mureb denir.
- 04:29İsimlerin İrab Durumları
- İsimlerin irab durumları: merfu (raf edilmiş), mensup (nasp edilmiş) ve mecru cer (fiile çekilmiş)dir.
- Merfu, raf edilmiş, yükseltilmiş demektir ve genellikle işi yapan kimselere verilir.
- Mensup, nasp edilmiş isimdir ve amilin isim üzerinde yapmış olduğu işlemden dolayı dikkatleri üzerine çeken isimdir.
- Mecru cer, fiile çekilmiş isimdir ve fiil ile isim arasında bir bağ kurmak suretiyle anlam ortaya çıkarmaya çalışır.
- 07:35Fiillerin İrab Durumları
- Fiillerin irab durumları: merhu, mensup ve meczup'tur.
- Meczup, cezbedilmiş isimdir ve son harekesi değişmez.
- Bina, kelimenin son harfinin tek bir hal üzere kalması ve irap kabul etmemesi durumudur.
- Mebni, irap edilemeyen, kelimenin son hareketi değişmeyen kelimelere denir.
- 12:30İrabın Türleri ve Örnekleri
- İrabın türleri: lafzen irab (açıkça), takdiren irab (gizli) ve mahal irab'dır.
- Lafzen irab örneği: "Muhammed geldi" cümlesinde "Muhammed" isminin sonundaki ötre açıkça görülür.
- Takdiren irab örneği: "El-feta genç geldi" cümlesinde "el-feta" isminin sonundaki fetha açıkça görülür.
- 14:20Takdir-i İrab Kavramı
- Takdir-i irab, kelimenin sonundaki harflerin açıkça görünmeyip gizlenmesi durumudur.
- Failin merfu alameti kelimenin sonunda gizlenmiş, takdir olmuş olabilir.
- Meful mensup naspa alameti kelimenin sonunda açıkça belli olmayabilir.
- 15:00Takdir-i İrab Örnekleri
- "El-feta genci gördüm" ifadesinde "el-feta" kelimesinin sonundaki feta'nın t harfinde ala harfi cerr'inin cer ettiğine dair mecbur alameti gözle görülebiliyor.
- "El-kadiye kadıyı gördüm" ifadesinde "el-kadiye" kelimesinin sonundaki y harfi üzerinde naspa alameti olan fetta açıkça görülebilir.
- "El-kada kadıya selam verdim" ifadesinde ala harfi cerr'inin cer alameti olan mecnun olan ebi isminde cer alameti sarahaten açıkça laf zan net bir şekilde görünmediği için takdir.
- 21:24Takdir-i İrab Sebepleri
- İrabın görünürlüğü üç sebeple engellenebilir: elif'i masura, ağırlık ve münasebet.
- Elif'i masura, harekeyi veya konum belirtisini hiçbir konumda kabul etmeyen elif miktarı uzatılan kısa elif demektir.
- Ağırlık, vav ve ya harflerinin söyleniş açısından ağır gelen ötre-esra hareketlerini almaması durumudur.
- Münasebet, uygunluk, aitlik durumunda mütekellim ya aidiyet yası (benim anlamında birleşik zamir) kendinden önceki harfin harekesi kendine uyar.