Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere Arapça dilbilgisinde istisna kavramını ve irabını anlattığı bir eğitim içeriğidir.
- Videoda istisna kavramının tanımı (hariç tutmak, dışarda bırakmak), istisna edatları (illa, siva, gayru) ve müstesnanın irabı detaylı şekilde ele alınmaktadır. Öğretmen, müstesnanın cümle içinde bulunup bulunmadığı ve cümle olumlu olup olmadığı durumlarına göre nasıl okunacağını örneklerle açıklamaktadır.
- Ayrıca müstesnanın "isna edatından sonra öncesindeki hükümden muhalif aykırı bir şekilde gelen isme" denildiği ve zikredilmesi durumunda ve cümlelerin önünde olumsuz edatı yoksa vacip olduğu bilgisi de videoda paylaşılmaktadır.
- 00:01İstisna Kavramı ve Yapısı
- İstisna kelime anlamı "hariç tutmak, dışarda bırakmak" anlamına gelir.
- İstisna edilene "müstesna" denir ve müstesnada hariç tutulan, dışarıda bırakılan demektir.
- Müstesnayı istisna edatından sonra aramak gerekir ve müstesna, istisna edatının "müstesna min" (hariç tutulan) kısmından sonra gelir.
- 00:37Müstesna ve Müstesna Min İlişkisi
- Müstesna min, müstesnanın hariç tutulduğu isimdir ve istisna edatından önce gelir.
- Müstesna min, çoğul isim olabilir veya çoğul anlamlı tek tek isim olabilir.
- Müstesna, cümlenin herhangi bir öğesi olabilir: fail, mefulimbik veya başka bir şey.
- 02:14İstisna Edatları
- İstisnai adlar istisnai edatlar vasıtasıyla yapılır.
- En çok kullanılan istisna edatı "illa" olup, diğer ikisi "siva" ve "gayru"dur.
- Bu edatların manası "hariç, dışında" den başka bir anlam taşımaz.
- 02:48Müstesna'nın İrabı
- Müstesna, cümlenin herhangi bir ögesi olduğu için o ögenin irabına göre okunur.
- "İlla" ile müstesna, cümle olumluysa ve müstesna bir cümlede varsa mahsup okunur.
- "Siva" ve "gayru" ile müstesna daima muaf olur ve bu edatlardan sonra gelen müstesna muzaffer olarak mecbur olur.
- 04:51İstisna Örnekleri
- "İlla" ile müstesna örneği: "İlla sadian" (Sadi hariç) cümlesinde "sadi" müstesna, "eskiganın" ise müstesna min'dir.
- "İlla" ile müstesna örneği: "Kazeru el-müdüre suriye'e illa medine'de halep'in" cümlesinde "medine" müstesna, "el-müdüre" ise müstesna min'dir.
- "Siva" ile müstesna örneği: "Fidi başka asımla zar ve camii aliye veli e-ticaret camii ya siva şu ha" cümlesinde "esvak" müstesna, "şivan" ise müstesna min'dir.
- 08:44Gayrı ile Müstesna
- "Gayrı" ile müstesna örneği: "Elle ile yetenek görevini seferi ile böyle üzme" cümlesinde "camia" müstesna, "cerrari halep'te" ise müstesna min'dir.
- "Gayrı" ile müstesna örneği: "Kabelu karşılaştırır görüştüm arkadaşlarımla siva ali" cümlesinde "ali" müstesna, "zümela zemin" ise müstesna min'dir.
- "Gayrı" ile müstesna örneği: "Meta festi bir mesai sui ceha illa nasip-e zebta" cümlesinde "masif" müstesna, "zebdani" ise müstesna min'dir.
- 10:53İstisna Örnekleri ve Tedribat
- "İlla" ile müstesna örneği: "Tedribat yapalım ve iz gulna lilmelaiketiscudu liademe fesecedu illa iblise" cümlesinde "iblis" müstesna, "secedun" ise müstesna min'dir.
- "İlla" ile müstesna örneği: "Taliben bir öğrenci hariç" cümlesinde "taliben" müstesna, "talibeler" ise müstesna min'dir.
- "Gayrı" ile müstesna örneği: "Kara haber al bu ne ile harfle gayrı muhammed'in" cümlesinde "muhammed" müstesna, "gayradan" ise müstesna min'dir.
- 15:09İstisna Kavramı ve Kullanımı
- İstisna, ismin bir isim yettiği gelen bade eda istisna, istisnasından sonra gelen muhalifen aykırı bir şekilde gelen isme denir.
- İstisna edatından sonra öncesindeki hüküme muhalif aykırı bir şekilde gelen isme denir.
- İstisna zikredilirse ve yes eda tünefi ve cümlelerinin önünde olumsuz edatı yoksa o zaman mahsup olur.
- 15:34İstisna Örnekleri
- Cümledeki müstesna mitlere göre (be saatin, asair çoğullar, muhayyema, el-esbap, el-muhadarat, şey, bağın, arik) bunların tekini alırız.
- İstisna örnekleri: "Şehrin bahçelerine girip illa bir tanem bir bahçe hariç", "Nebül esma gayreti, isteme talibi, ileti ileten dersler, konferanslar olabilir, bir konferans hariç".
- İstisna edatları: illa, gayrı, sivadır, müstesna, hayri ve siva, mecburen bir izafeti gayri ve sivalı müstesna izafetle mecbur olur.