• Buradasın

    Türkiye Cumhuriyeti'nin Demokratik Özellikleri ve Seçim Sistemi Dersi

    youtube.com/watch?v=qUT5qyYrxJ0

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik özellikleri ve seçim sistemi hakkında kapsamlı bir ders formatındadır. Eğitimci, öğrencilere hitap ederek konuyu detaylı şekilde anlatmaktadır.
    • Video, Türkiye Cumhuriyeti'nin demokratik, laik, sosyal ve hukuk devleti olduğu bilgisiyle başlayıp, demokratik devletin temel özelliklerini ele almaktadır. Ardından Türkiye'deki seçim sisteminin tarihsel gelişimi, seçmen hakları, seçim kanunları ve siyasi partiler konuları sırasıyla incelenmektedir. Son bölümde ise siyasi partilerin kapatılması konusu detaylı şekilde açıklanmaktadır.
    • Videoda ayrıca seçimlerin serbest, genel, eşit, gizli, açık sayım döküm, tek dereceli ve yargı denetimi altında yapılması gerektiği, seçmen olmanın şartları, oy kullanamayan kişiler, yüzde on ülke barajı ve siyasi partilerin uyması gereken kurallar gibi önemli bilgiler de sunulmaktadır.
    00:10Türkiye Cumhuriyeti'nin Temel Nitelikleri
    • Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içerisinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, temel ilkelere dayanan, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir.
    • Demokratik devlet, sosyal devlet, laik devlet ve hukuk devleti kavramları bu videoda ele alınacaktır.
    00:55Demokratik Devletin Asgari Koşulları
    • Demokratik bir devlet olabilmesi için etkin siyasal makamların (başbakan, bakanlar, milletvekilleri gibi) seçimle iş başına gelmesi gerekir.
    • Seçimler düzenli aralıklarla (3, 4 veya 5 yıl) yapılması, serbest olmaları ve birden çok parti katılması gereklidir.
    • Muhalefetin iktidar olma şansı olması ve temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınmış olması demokrasi için önemlidir.
    03:38Seçimlerin Yapıldığı İlkelere Göre
    • 1982 Anayasası'na göre seçimler serbest, genel oya dayalı, eşit oya dayalı, gizli oy, açık sayım, döküme dayalı, tek dereceli ve yargı denetimi altında yapılır.
    • Serbest seçim, insanların sandığa gidip gitmemekte özgür olması demektir, ancak Türkiye'de 1987 Anayasa değişikliğinde oy kullanmayanlara para cezası getirilebilir diye belirtilmiştir.
    • Genel oy, kadın erkek, zengin fakir, siyah beyaz fark etmeden herkesin oy kullanma hakkı olmasıdır.
    07:36Eşit Oy ve Seçim İlkesi
    • Eşit oy, herkesin kullandığı oyun bir oy olmasıdır; Türkiye'de herkesin bir oy hakkı vardır.
    • Gizli oy, bir perdenin arkasında kimseye görünmeden oy kullanabilme imkanıdır.
    • Açık sayım döküm, seçim tamamlandıktan sonra sandıkların açılıp oyların siyasi partilerin temsilcilerinin önünde sayılmasıdır ve yolsuzluk önlemede önemlidir.
    • Türkiye'de gizli oy ilkesi 1950'de uygulanmaya başlanmıştır.
    09:15Türkiye'de Tek Dereceli Seçimler
    • Türkiye'de tek dereceli ilk seçimler 1946 seçimleridir, bu seçimlerle çift dereceli seçimden (halkın delegeleri, delegelerin ise milletvekilleri seçmesi) tek dereceli seçime geçilmiştir.
    • Tek dereceli seçimin diğer adı doğrudan oy kullanmadır ve 1946 seçimleriyle ikinci seçmenin olmaması ve insanların bizzat oy kullanması sağlanmıştır.
    • Seçimlerin yargısal denetimi Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından yapılır, YSK 1950'de kurulmuş olup, yargı organı niteliğindedir.
    10:54Seçimlerin Temel Özellikleri
    • Türkiye'deki seçimler serbesttir, genel oy vardır (herkes oy kullanabilir), eşit oy vardır (herkesin bir oy hakkı vardır), gizli oy ve açık sayı prensiplerine sahiptir.
    • Tek dereceli doğrudan oy kullanma prensibi 1946'da başlamış, gizli oy 1950'de başlamış, genel oy ise 1924 Anayasası'nın 34. değişikliğiyle (kadınlara milletvekili seçme, seçilme hakkı verilmesi) başlamıştır.
    11:32Seçmen Olmanın Şartları
    • Türkiye Cumhuriyeti'nde oy kullanabilmek için Türk vatandaşı olmak, 18 yaşını doldurmuş olmak, kısıtlı değil olmak, seçmen kütüğünde kayıtlı olmak ve kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak gerekir.
    • Kısıtlılar (dolandırıcılıktan, savurganlıktan kısıtlananlar gibi) oy kullanamaz ve milletvekili adayı olamazlar.
    • Kamu hizmetlerinden yasaklı olanlar (bir yıl ve üzeri kasıtlı suçtan hüküm giymişler) seçme seçilme haklarından yararlanamaz, velayet ve vesayet haklarını kullanamaz, tacir olamaz ve şirket kuramazlar.
    13:22Oy Kullanamayanlar
    • Silah altındaki erler ve erbaşlar (askerliği vatan hizmeti olarak yapanlar) oy kullanamazlar çünkü baskı altında kalabilirler.
    • Askeri öğrenciler oy kullanamazlar, ancak lise ve üniversite öğrencileri oy kullanabilirler.
    • Cezaevinde tutuklular masumiyet karinesinden yararlanarak oy kullanabilir ve milletvekili adayı olabilir.
    • Taksirli suçtan hüküm giyenler oy kullanabilirken, kasıtlı suçtan hüküm giyenler oy kullanamazlar.
    17:01Özel Durumlar
    • Subay, astsubay, uzman erbaş ve uzman çavuş gibi askeri mesleği meslek haline getirenler oy kullanabilir.
    • Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları genel seçimlerde (milletvekili seçimlerinde) oy kullanabilirler, ancak yerel seçimlerde (belediye seçimlerinde) oy kullanamazlar.
    18:44Seçim Kanunları ve Temsilde Adalet İliki
    • Anayasa, seçim kanunlarının yazılmasında "temsilde adalet, yönetimde istikrar" ilkesinin uygulanmasını gerektiriyor.
    • Temsilde adalet ve yönetimde istikrar kavramları birbirleriyle çelişen ilkelere sahiptir.
    • Türkiye'de yüzde on ülke barajı, meclise girmek isteyen bir partinin geçmesi gereken bir engeldir ve bu bir anayasa maddesi değil, değişebilen bir kanun maddesidir.
    19:57Seçim Kanunlarında Değişiklikler
    • Anayasa, seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin bir yıl içinde yapılacak seçime uygulanamayacağını belirtmektedir.
    • Bu kural, iktidarda olan partinin kendini avantajlandırmak için kanunu değiştirmesini engellemek amacıyla tasarlanmıştır.
    21:37Siyasi Partiler ve Kurulum Koşulları
    • Anayasa, siyasi partilerin demokratik hayatın vazgeçilmez unsurları olduğunu belirtmektedir.
    • Siyasi parti kurabilmek ve üyesi olabilmek için 18 yaşını doldurmak gerekmektedir.
    • Siyasi partiler önceden izin almadan kurulur ve 30 Türk vatandaşı tarafından kurulmalıdır.
    23:49Siyasi Partilere Üye Olamayanlar
    • Hakim, savcı, Yüksek Mahkeme üyeleri, Anayasa, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay üyeleri ve askerler siyasi partilere üye olamazlar.
    • Üniversite öğrencileri ve yükseköğretim üyeleri siyasi partilere üye olabilir, ancak öğretim üyeleri sadece genel merkezde danışmanlık görevi alabilir.
    • Üniversite öğrencileri ve öğretim üyeleri partilere üye olabilmesi için kanunla düzenlenmiştir.
    26:42Siyasi Partilerin Sorumlulukları ve Kapatılma Sebepleri
    • Siyasi partiler ticarette uğraşmamalıdır, aksi takdirde rekabeti bozabilirler.
    • Siyasi partilerin mali denetimi Anayasa Mahkemesi yapar ve Sayıştay'dan yardım alabilir.
    • Siyasi partiler laikliğe, ülkenin bölünmez bütünlüğüne, cumhuriyete, demokrasiye ve hukuk devletine uygun davranmalı, yabancı ülkelerden yardım almamalıdır, aksi takdirde kapatılabilirler.
    29:09Parti Kapatma Davası
    • Kapatma davasını sıradan bir savcı değil, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açar.
    • Kapatma davası Anayasa Mahkemesi'nde görülür ve üçte iki oy çokluğu gerekir.
    • Anayasa Mahkemesi iki yaptırım uygulayabilir: parti temelli kapatma veya hazine yardımdan mahrum bırakma.
    30:41Yabancı Yardımlı Partiler
    • Yabancı ülkelerden, uluslararası kuruluşlardan veya Türk olmayan gerçek ve tüzel kişilerden yardım alan partiler temelli kapatılır.
    • Temelli kapatılan bir parti başka isim altında kurulamaz, ancak tüzük değiştirilerek adı değiştirilebilir.
    • Partinin kapatılmasına sebep olan kişi beş yıl boyunca herhangi bir partinin üyesi, yöneticisi, denetçisi veya kurucusu olamaz.
    33:15Parti Kapsamı ve Hazineden Yardım
    • Türk vatandaşlarının yurt dışında siyasi partileri veya Türkiye'deki partilerin şubelerini kurmaları yasaklanmamıştır.
    • Bir partinin hazineden yardım alabilmesi için son genel seçimlerde oyların yüzde üçünden fazlasını alması gerekir.
    • Hazineden yardım alabilme şartı anayasada değil, kanun kuralı olarak belirlenmiştir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor