Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, tarih dersi formatında Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliklerini anlatan bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, Malazgirt Savaşı sonrası Anadolu'ya gelen Türklerin kurduğu beylikleri detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, Anadolu'da kurulan beş önemli beyliği (Saltuklular, Danişmendliler, Mengücekliler, Artuklular ve Çaka Beyliği) tek tek incelemektedir. Her beyliğin kurulduğu bölge, hüküm sürdüğü yıllar, kurucuları, önemli eserleri ve mücadeleleri hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca, sınavlarda çıkabilecek bilgiler vurgulanarak, beyliklerin kurulduğu bölgeler haritada gösterilmektedir. Video sonunda, diğer beyliklerin de kısa bir listesi sunulmaktadır.
- 00:06Anadolu'da İlk Türk Beylikleri
- Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da ilk Türk beylikleri kuruldu; bunların en önemlileri Saltuklular, Danişmentler, Mengücekler, Artuklular ve Çaka Beyliği'dir.
- Alparslan, komutanlarına "fethedilen yerler kılıç hakkı" olarak verildi, bu da Anadolu'nun fethini hızlandırdı.
- Büyük Selçuklu Devleti'nde otorite zayıflayınca bu beyler bağımsız hareket edip kendi devletlerini kurdular.
- 00:48Beyliklerin Kurulduğu Yerler
- Saltuklular Erzurum civarında, Mengücekler Divriği, Erzincan, Sivas civarında, Danişmentler Tokat, Sivas civarında kuruldu.
- İlk denizci beyliği Çaka Beyliği İzmir civarında, Artuklular ise Diyarbakır, Mardin civarında kuruldu.
- Türkiye Selçuklu Devleti daha sonra büyüyecek ve bu beylikleri kontrol altına alıp büyük bir devlet kuracak.
- 01:31Saltuklular
- Saltuklular 1072-1202 arasında hüküm sürdü, kurucusu Ebul Kasım Saltuk'tur.
- Gürcülerle ve Haçlılarla mücadele ettiler, Erzurum'da Karacami Tepsi Minare, Ulu Camii ve Üç Kümbetler gibi önemli eserler bıraktılar.
- Bazı kaynaklarda Saltuklular Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliği olarak belirtilir.
- 02:05Danişmentler
- Danişmentler 1080-1178 arasında yaşadılar, Gümüş Tigin Ahmet tarafından Sivas civarında kuruldu.
- Beylik zamanında Tokat, Niksar, Amasya, Çankırı, Çorum, Kayseri'ye kadar uzandı ve Haçlılara, Ermenilere ve Bizanslılara karşı mücadele ettiler.
- Tokat'ta yaptırdıkları Yağ Basan Medresesi Anadolu'daki ilk medrese olarak bilinir ve Danişmend Gazi Destanı da Anadolu'nun Türkleşmesini ve Müslümanlaşmasını anlatan bir eserdir.
- 02:59Mengücekliler
- Mengücekliler Mengücek Gazi tarafından Erzincan-Kemah-Divriği civarında kuruldu, daha sonra Erzincan ve Divriği kolu olarak ikiye ayrıldı.
- Erzincan koluna Alaaddin Keykubat son verdi, Divriği kolu ise Türkiye Selçuklularına bağlandı.
- Sivas-Divriği'deki Ulu Cami UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alır ve taş işlemeleri çok güzel bir eserdir.
- 03:32Artuklular
- Artuk Bey'in ölümünden sonra oğulları Diyarbakır ve Mardin civarına gelerek bir beylik kurdu, bu beylik Hasankeyf Artukluları, Mardin Artukluları ve Harput Artuklular olmak üzere üç kolu oldu.
- Artuklular Eyyubiler ile ittifaklara karşı ve Bizanslılara karşı mücadele ettiler.
- Artuklular döneminde yaşamış ünlü fizikçi El-Cezeri, robotun ilk mucidi kabul edilir.
- 04:13Çaka Beyliği
- Çaka Bey tarafından kurulan Çaka Beyliği, Çaka Bey'in ilk Türk denizcisi olarak kabul edilmesiyle İzmir merkezli bir devlet kurdu.
- İstanbul'u kuşattı, Türkiye Selçuklu Devleti ve Peçeneklerle anlaşarak Bizans'ın oyuna gelen Türkiye Selçuklu hükümdarı Birinci Kılıçarslan, Çaka Bey'i öldürdü.
- Bunun üzerine Bizans İmparatorluğu İzmir'i ele geçirerek Çaka Beyliğine son verdi.
- 04:46Diğer Beylikler
- Anadolu'da kurulan diğer beylikler arasında Sökmenliler (Ahlat Uçaklar), İnanc Ooğulları (Laik Beyliği), Yıldırımoğulları (Bitlis civarında), İnal Oğulları (Diyarbakır civarında), Tanrı Vermiş Oğulları (Efes civarında) ve Çubuk Oğulları (Harput civarında) bulunmaktadır.