Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Alabad" adlı tarih serisinin bu bölümünde, sunucu ve Aras adlı konuk, Amerika'nın kolonileşme dönemini kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Video, Kristof Kolomb'un 1492'deki Amerika'ya ilk gelişinden başlayarak, İngiltere, Fransa ve İspanyolların Amerika kıtasını sömürgeleştirme çabalarını ele almaktadır. Kolonistlerin yaşadığı iklim şartları, salgın hastalıklar, James Town hadisesi ve İspanyol kolonistlerinin Aztek ve İnka medeniyetlerini yok etme yöntemleri detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Karayipler'deki kolonileşme, Fransız ve İngiliz kolonilerinin ortaya çıkışı ve bu ülkeler arasındaki çatışmalar da ele alınmaktadır. Konuşmacı, bir sonraki videoda korsanlık ve Amerika'daki sürtüşmelerin Avrupa savaşlarına yansımasını ele alacağını belirtmektedir.
- Amerika'nın Kolonileşme Dönemi
- Video, Amerika'nın tarihini kolonileşme, koloni sonrası, iç savaş ve Amerikan kapitalizmi dönemlerine göre anlatacak.
- Kolonileşme döneminde İngiltere, Fransa, Kızılderililer ve İspanyollar gibi Avrupalılar Amerika kıtasının sömürüleceğini tartışıyorlardı.
- Şeker kamışı, pamuk, kürk ve altın gibi yoğun ticaretin döndüğü bu dönemde, özellikle Kuzey Amerika'nın New York eyaleti ve Kanada'nın güneyi gibi bölgelerde altın arayışı yapıldı.
- 01:43Kolonileşme Döneminin Önemi
- Amerika Birleşik Devletleri'nin tarihini anlamak için kolonileşme dönemini anlamak gerekiyor, bu süreç Kristof Kolomb'un gittiği tarihten 1912'ye kadar sürer.
- Erken kolonileşme dönemi psikolojisi Amerikan tarihinde çok önemli bir yeri var ve halkın Amerika'nın kuruluşunda ciddi etkiler bırakıyor.
- Koloni zamanının zorlukları, çetin hayat şartları ve ekonomik varlık-yokluk durumları, bugünkü Amerikan ulusunun temellerini atmış ana unsurlardır.
- 02:50Kristof Kolomb'un Yolculuğu
- Kristof Kolomb, Amerika'ya giderken ilk defa Kızılderililerle karşılaştı ve bu yolculuk fiziksel ve metafizik olarak çok zorlu bir deneyimdi.
- Kolomb'un yolculuğu için Santa Maria ve Pinta adlı yaklaşık 25-30 metrelik iki direkli çapraz üç yelkenli gemiler kullanıldı.
- Bu gemiler Afrika kıyılarında ticarette kullanılan, kıyıdan uzaklaşmayan küçük ticaret gemileriydi ve okyanusa dayanır mı dayanmaz mı bilinmiyordu.
- 05:13Amerika'ya Varış ve Kızılderililer
- Amerika kıtasına ulaştıktan sonra bile Kolomb ve ekibi geldikleri yer konusunda en ufak bir fikirleri yoktu, bitki örtüsünü ve iklimi bilmiyorlardı.
- Kızılderilileri ilk başta Hindistanlılar zannettiği için onlara "Indian" denmesi bu nedenle olmuştur.
- Karşılaşılan Kızılderililer, Amerika kıtası keşfi boyunca karşılaşılan nacizane tek tük, oldukça nadir rastlanan barışıl kabilelerden biriydi.
- 07:26Kristof Kolomb'un Görüşü
- Kristof Kolomb, Kızılderilileri köleleştirirken ve yanına alırken iyilik yaptığına inanıyordu.
- Onları güzel birer Hristiyan yaparak cehenneme gitmesin diye eğitmek istediğini düşünüyordu.
- O dönemde insan hakları şimdiki gibi değildi ve ilk gelen köleler durumundan son derece memnundu çünkü avcı-toplayıcı olmak zorunda kalmıyorlardı.
- 08:58Kolonistlerin Yaşadığı Zorluklar
- Kolonistler ilk dönemlerde iklim şartları, bitki örtüsü, salgın hastalıklar ve haşeratlardan habersiz kaldılar.
- Kristof Kolomb'un Pinta gemisinde batan Nina'nın mürettebatının bir kısmı koloni oluştururken, diğerleri keşif yapmaya devam etti.
- Kolomb geri döndüğünde ilk kolonideki insanları cesetlerle buldu, ölüm nedeni sivrisinek hastalığı veya kabilelerin saldırısı olabilir.
- 09:56Sağlık ve Beslenme Sorunları
- Kolonistler C vitamini eksikliği nedeniyle hastalıklarla mücadele etmek zorunda kaldılar.
- Bölgedeki su kaynaklarının çoğu tuzlu ve pis olduğu için ishalden ölen insan sayısı çok fazlaydı.
- Tuzlu su zehirlenmesi, kandaki tuz oranı arttığında vücudun kendi hücrelerindeki suları emmeye başlamasıyla şişmeye, morluklara, karın ağrılarına ve yüksek tansiyona neden olur.
- 11:13Yerlilerle İlişkiler
- Yerliler ilk başta kolonistlerden korkup kaçıyorlardı, ancak zamanla insan olduklarını anlayıp saldırgan bir tutum izlediler.
- James Town hadisesinde İngilizler, Fransızlardan duydukları barışçıl yerlilerle karşılaşacaklarını düşünerek 80-90 kişi gönderdiler.
- John Smith adlı askerin defterinde James Town'daki olaylar detaylı olarak anlatılmıştır.
- 12:19James Town'daki Zorluklar
- Kolonistler bataklık bir bölgede, nem oranı %98-100 arasında değişen bir ortamda koloni kurmaya çalıştılar.
- Tatlı su bulamadıkları için tuzlu su içmek zorunda kaldılar ve yiyeceklerini yanlış rotadan sattıkları için kurtlanmış etleri yemek zorunda kaldılar.
- Bir kabile lideri, falcı ve büyücülerin uyarısıyla savaş ilan ederek James Town'u yaklaşık 5-6 ay boyunca taciz etti.
- 14:29İspanyol Kolonistleri
- Kristof Kolomb kötü bir adam değildi, ancak İspanyolların getirdiği konquisadorlar sert, gaddar ve yükselmek için umursamaz kişilerdi.
- Konquisadorlar İspanya'daki hidalgo sınıfından geliyordu, bu sınıf aristokrat haklara sahip ancak aristokrat kana sahip olmayan askerlerden oluşuyordu.
- Yeni Dünya, hidalgo sınıfındaki konquisadorlar için ün, altın ve toprak kazanma fırsatı sunan bir yerdi.
- 15:29Aztek ve Inka'nın Yok Edilmesi
- Hernan Cortes ve Francisco Pizarro sırasıyla Aztek ve Inka'yı yok ettiler.
- Silahlı çatışmada ölen Inka sayısı yaklaşık 2000 ile 20 bin arasında iken, geri kalanları çiçek hastalığı ile öldü.
- Avrupalıların getirdiği salgın hastalıklar, yerel nüfusa büyük zarar verdi çünkü tıp bilgisi yoktu ve yerel medeniyetler ateş silahlarından korkuyordu.
- 17:05İspanyolların Güney Amerika'daki Kolonileşmesi
- İspanyollar, Aztek ve İnka gibi yerel halklara karşı mızrak ve bıçak kullanırken, yerel halklar uzaktan sopalarla saldırarak İspanyolları öldürüyor ve bu durum kutsal atfediliyor.
- İspanyolların ilk amacı altın ve gümüş bulmaktı, özellikle Eldorado'yu arıyorlardı ve sonunda Aztek ve İnka başkentlerini bulup çılgın miktarda altın çıkardılar.
- İlk dönem kolonileşme döneminde yaklaşık yüz yıllık süreçte Güney Amerika'dan kıta Avrupası'na 181 ton altın ve 12 bin ton gümüş taşındı, bu da Avrupa'da köpek gibi bir enflasyon doğurdu.
- 18:59İspanyolların Köleleştirme Politikası
- İspanyollar köleleştirdikleri yerlileri plantasyonlarda çalıştırmaya başladılar, bu plantasyonlar Çukurova'daki pamuk alanları gibi devasa tarım alanlarıydı.
- Köleler sayesinde pamuk elde edip kıyafet çıkarttılar ve bu moda yaygınlaşmaya başladı.
- İspanyollar madenlerde de köleleri çalıştırdılar, özellikle gümüş madenlerinde yaklaşık 20 milyonluk bir köle nüfusu vardı.
- 19:49Konquisadorların Stratejileri
- Konquisadorlar, yerel halkı kandırarak işlerini yapıyorlardı; altın istediklerinde kıyafet, ateş suyu gibi şeyler veriyorlardı ve yerel halk bunları altın ve gümüş karşılığında değiştiriyordu.
- Fernandeso ve Pontelion gibi konquisadorlar, Kuzey Amerika'nın güneyinde Florida ve Meksika taraflarında ciddi katliamlara yol açtılar.
- Karayiplerde şehirler kurdular ve bu şehirler (Santo Domingo, Havana, Bermuda, Barbados) önemli ticaret noktaları haline geldi.
- 21:02Diğer Ülkelerin Amerika'ya Giriş
- İspanya'nın Amerika'ya girmesinden sonra Fransa ve İngiltere de kendi aralarında Amerika'ya giriş yapmaya başladılar.
- İspanyol, İngiliz, Fransız ve Hollanda gemileri özellikle Karayiplerde ciddi çatışmalara girecek ve korsanlık yapanlar ortaya çıkacaktı.
- 1540 Karahibi ile 1565 Karahibi arasında büyük bir fark vardı, İngilizlerle Fransızların olaya müdahale etmesiyle Avrupa'da Protestan din savaşları yaşanıyordu.
- 22:15Fransız Kolonisi ve İspanyol Baskını
- Fransız kralı, Protestan gemileri gönderip Kuzey Amerika'da istediklerini yapmalarını yasakladı ve bu gemiler Florida'da Ford Carolina'ya yerleşip korsanlık yapmaya başladı.
- İspanyollar bu durumdan haberdar olup Pedro Menendez adlı bir generali Amerika valisi olarak atadılar.
- Menendez, yaklaşık 10 bin kişilik bir güç toplayarak Ford Carolina kolonisine baskın düzenledi ve içindeki hemen hemen herkesi öldürdü, böylece ilk Fransız koloni girişimi sona erdi.