Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Alabarda" adlı tarih serisinin bu bölümü, bir sunucu tarafından Amerika'nın tarihini anlatan eğitim içeriğidir.
- Video, İngiliz kolonilerinin kuruluşundan başlayarak Amerika'nın bağımsızlık sürecine kadar olan süreci kronolojik olarak ele almaktadır. İlk bölümde İngiliz kolonilerinin kuruluşu ve Atlantik üçgen ticareti anlatılırken, ikinci bölümde Karayipler'deki koloniler ve tütün-şeker üretiminin gelişimi işlenmektedir. Son bölümde ise Fransız-Kızılderili Savaşı, Ohio Vadisi çatışması ve "temsil olmadan vergi" sorunu gibi bağımsızlık sürecinin temel nedenleri açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca George Washington gibi önemli tarihi şahsiyetlerden bahsedilmekte, privateer sistemi ve Barbaros Hayrettin gibi ünlü korsanlar hakkında bilgiler verilmektedir. Boston Çay Partisi ve bağımsızlık bildirgesi gibi konuların bir sonraki videoda anlatılacağı belirtilmektedir.
- Alabarda'nın Yeni Bölümü ve Konu Tanıtımı
- Alabarda'nın yeni bölümüne hoş geldiniz mesajı ile video başlıyor.
- İzleyicilerden kanala abone olmaları isteniyor.
- Bugünkü konu, ABD'nin tarihinin öncesindeki koloni dönemlerine ve Fransız-Kızılderili Savaşı'na kadar olan tarihe odaklanıyor.
- 00:52İngiliz Kolonilerinin Kuruluşu ve Gelişimi
- İngilizler, özellikle Mayflower gemisinden çıkan insanların kurduğu Massachusetts gibi kolonileri kurmuşlar.
- İlk başlarda insanlar buraya dini özgürlük için tercih etmeye başlamışlar, daha sonra ticaret kaymak bir iş haline gelmiş.
- İngiliz hükümeti, özellikle Sindal Paris oyununda İspanyolların kaynaklarını kötü kullanması nedeniyle bu kolonileri desteklemeye başlamış.
- 01:33İspanyolların Kaynak Kullanımı ve İngilizlerin Avantajları
- İspanyollar ellerinin altındaki altın ve gümüşü saçma sapan savaşlarda harcıyor, kaynak israfı yapıyorlar.
- İngilizler, kıta Avrupa'sında olmanın verdiği avantajla gereksiz savaşlara girmeden sermaye birikimi ve deniz gücü kuruyorlar.
- İngilizlerin gemileri, İspanyolların kalyonlarına karşı avantajlı; daha hafif, atik, hızlı ve manevra yeteneği yüksek.
- 04:24İngilizlerin Yeni Dünyaya İlgi Duyuşu
- İngiltere'nin Yeni Dünya Amerika'ya ilgi duymasının sebebi, kıta Avrupası'nın siyasetinden kendisini soyutlaması.
- İngiltere, Kutsal Roma İmparatoru ile müttefik olduğu için Fransa'ya karşı başarısız olunca, yeni bir çıkış yolu arıyor.
- Elizabeth döneminde İspanyollar dev bir armada ile İngiltere'yi kuşatmaya gelmiş, ancak İngiliz gemilerinin daha uzun ve kıvrak olması sayesinde İspanyollar yenilgiye uğramış.
- 06:48İngiltere'nin Kolonileşme Sebepleri
- İngiltere, kıta Avrupa'daki güçlü ülkelerle baş edebilecek seviyede değildi, ancak sağlam askeri ve denizcilik gelenekleriyle ayakta kalabiliyordu.
- Birinci Elizabeth döneminde İngiltere, Bermuda ve Karayipler'de limanları ele geçirerek denizcilikle ilgili başarılar elde etti.
- Karayipler'de büyük plantasyonlar (tarım alanları) kuruldu ve tütün, şeker gibi ürünler üretilerek Avrupa'da büyük ticaret olanağı sağlandı.
- 08:37Kuzey Amerika'daki Koloniler
- İlk gelenler dini sebeplerden gelen kişilerken, daha sonra İngiliz baronları da Kuzey Amerika'ya yerleşmeye başladı.
- Gelenlerin çoğu "indenture" (servet) olarak adlandırılan köleleştirilmiş işçilerdi, Amerika'ya gelebilmek için borcu karşı.
- Londra'dan gemiye binenler, kaptanla on bir yıllık sözleşme imzalayarak Amerika'ya götürüldüklerinde iki-üç yıl boyunca para almadan çalışmak zorunda kalıyorlardı.
- 10:18Kolonilerin Nüfusu ve Ekonomik Önemi
- 1700'lü yıllarda Kuzey Amerika'daki on üç koloninin nüfusu bir buçuk milyona ulaştı, bu rakam o dönemde çok büyük bir rakamdı.
- Bu nüfus, Kuzey Kanada'nın Fransızların elinde olduğu ve toplam Fransız nüfusunun otuz-kırk bin olduğu bir dönemde, dünyanın en büyük şehri olan İstanbul'un nüfusundan daha fazlaydı.
- On üç koloniler, İngiltere'nin gayri milli hasılatının yüzde kırkına ulaşan önemli bir ekonomik güç haline geldi.
- 11:48Atlantik Üçgen Ticareti
- Atlantik üçgen ticareti, Amerika'daki kolonilerde üretilen şeker, tütün ve tekstil ürünlerinin İngiltere'ye götürülüp işlenmesi ve Afrika'dan köle ve altın alınması şeklinde gerçekleşti.
- Bu ticaret döngüsü, Afrika'dan gelen altınların kıymetini bilmediği için çok fazla ilgi çekti.
- Karayipler'de Bermuda taraflarında kolonileşmeler başladı ve liman şehirleri ile korsanlık (privateer) başarılı bir şekilde gelişti.
- 13:00Korsanlık ve Menovar
- Privateer, bir devletten devlet destekli korsan olarak tanımlanır; devlet sadece gemi verir, İngiliz gemilerine dokunmamak şartıyla İspanyol gemilerini yağmalamak ve vergi vermek için.
- Menovar, korsanlık için gerekli olan bir belgedir ve bugün bir menovarın değeri uçak gemisi yapmakla aynı seviyededir.
- Korsan gemileri nispeten yavaş olsa da İspanyol gemilerinden daima hızlıydı ve birkaç kamerası olan, birkaç katlı olan gemilerdi.
- 14:58İngiliz Kolonilerinin Para Basma Hareketi
- İngiltere, Amerika'daki kolonilerin potansiyelini fark etmiş durumda.
- Koloniler kendi içinde yatan potansiyellerini fark etmeye başlıyor ve Boston'da para basma hareketi başlatıyorlar.
- O zamanların Kral II. William bu para basma hareketini yasaklamış, ancak bu hareket müthiş bir ticaret dönmeye başlamış.
- 15:43Para Basmanın Bağımsızlık İçin Önemi
- Para basma hareketinin bahanelerinden biri, Avrupa ile aradaki mesafe üç ay olduğu için kendi paramızı basıp hızlıca döndürmek.
- Kendi para birimini kullanmak bağımsızlık için ilk adımdır.
- Kolonilerdeki İngilizler, para basma hareketiyle iktisadi anlamda ciddi bir gelir kapısı elde edince kuzeye ve güneye doğru ilerlemek istiyorlar.
- 16:52Fransızların Kolonileşme Çabaları
- Fransızlar da güneyde ilerlemek istiyor ve Karayip'te veriş yapmaya çalışıyorlar.
- Fransızlar Ohio Vadisi'ni ele geçirmek istiyorlar çünkü bu bölgede nehirlerin derinliği ve debileri yüksek, üzerinde belli başlı gemiler hareket edebiliyor.
- Fransızlar, Ohio Vadisi'ni ele geçirirlerse Güney Amerika'ya doğru bütün bir bölgeyi kontrol altına alabilirler.
- 17:58Fransızlar ve İngilizler Arasındaki Çatışma
- Fransızların yerlilerle arasının iyi olmasının sebebi, İngilizler kadar yerleşmemeleri ve nüfuslarının eksik olması.
- İngilizler oraya yerleşmeye gelmişler ve genişliyorlar, gelişiyorlar.
- Fransa'nın esas problemi Avrupa'daki meseleler olduğu için, kolonileşmede emperyalizmle geri kaldıkları için kıtada uğraşıyor.
- 19:06Franco-Indian War'ın Başlangıcı
- Ohio bölgesi Fransızlarla İngiliz'in arasında sıcak çatışma bölgesi haline geliyor.
- Bir ormanın içerisinde ilerleyen İngiliz askerleri ve yanında kızılderililerle birlikte Fransız diplomatik görev edinmiş elçilerle karşılaşıyorlar.
- Fransız elçiler diplomatik bir şekilde oldukları için uluslararası camiada dokunulmazlıkları var.
- 19:43George Washington'un Rolü
- İngiliz ekibinin başında pasifliği nedeniyle büyük bir dünya savaşının çıkmasına sebep olacak bir komutan var.
- Bu savaşa sebep olan kişi o zamanlar yarbay rütbesinde olan 26 yaşındaki George Washington.
- George Washington ve yanındaki askerlerle beraber Fransız elçilerin Çin'e ulaşmayı başarıyorlar, birkaç tanesi öldürülüyor ve Fransızlar teslim oluyor.
- 21:09Savaşın Yayılması ve Amerika'nın Doğuşu
- Fransızlar İngilizlere bu olayı bahane göstererek savaş ilan ediyor ve savaş kıta Avrupa'sında da yaşanmaya başlıyor.
- Prusyalılar ve Avusturya dahil oluyor, yedi yıl savaşları (Avusturya Veraset Savaşları) tam anlamıyla çözülememişti.
- Franco-Indian War'dan başlayan mevzu bütün Avrupa'ya yayıldıktan sonra Amerika doğuyor ve bağımsızlık fikri buradan ortaya çıkıyor.
- 21:48İngilizlerin Müdahalesi ve Vergi Sorunu
- İngilizler, Fransızların savaşa inmesine göz yumamıyor ve Kral buraya kendi maliye bakanını gönderiyor.
- İngilizler kıta Amerika'sına ilk kendi memleketinden müdahalesi oluyor ve "Continental Army" (Kıta Ordusu) oluşturuyorlar.
- Savaşın kazanılması sonucunda vergiler çok arttırılıyor ve "taxation without representation" (temsil olmadan vergi) sorunu ortaya çıkıyor.