Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi dersi formatındadır. Konuşmacı, uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi öğrencilerine yönelik bilgiler vermektedir.
- Video, 1945'te II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Amerika'nın komünizm ve Sovyet Rusya'ya karşı uyguladığı çevreleme politikasını kronolojik olarak ele almaktadır. Truman Doktrini, Eisenhower Doktrini, NATO, Kuzey Kuşak, Yeşil Kuşak, CİA ve ANZUS Paktı gibi çevreleme politikasının farklı aşamaları detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Kore Savaşı, Vietnam Savaşı, Afganistan işgali, Çin ile ilişkilerin yumuşaması, Berlin Duvarı'nın çöküşü ve Sovyet Rusya'nın 1991'de çöküşü gibi önemli olaylar incelenmektedir. Soğuk Savaş sonrası Amerika'nın yeni düşmanları olarak İslam terörizmi, Saddam Hüseyin ve İran'ın Şii rejimi olarak tanımlanması ve George Bush döneminde uygulanan "çifte çevreleme" politikası da anlatılmaktadır. Video, Ortadoğu'daki güncel sorunların kökenlerinin Soğuk Savaş döneminde yattığını vurgulayarak sona ermektedir.
- İkinci Dünya Savaşı'nın Sonu ve Yeni Düşman
- 1 Eylül 1945'te Japonya'nın teslim olmasıyla İkinci Dünya Savaşı sona erdi.
- Amerika, Japonya'yı teslim alabilmek için Nagazaki ve Hiroşima'yı bombalamış, batı uygarlığını tehdit eden faşizmi yenmişti.
- Faşizm, Hitler, Mussolini ve kısmen Franco'nun desteklediği bir ideolojiydi ve savaş boyunca Avrupa'yı kasıp kavurmuştu.
- 00:52Soğuk Savaş Döneminin Başlangıcı
- Faşizmi yenen Batı, 1945 Eylül'inden sonra yeni bir düşmanla karşı karşıya kaldı: komünizm ve Sovyet Rusya.
- İspanya savaşa girmemiş, tarafsızlığını ilan etmiş olsa da, psikolojik olarak Mihver bloğuna destek vermiştir.
- Amerika, komünizmle başa çıkmak için siyaset bilimi ve uluslararası ilişkilerin enstrümanlarını kullanmaya başladı.
- 03:43Çevreleme Politikası
- Winston Churchill 1946'da "Demir Perde" kavramını kullanarak Sovyet bloğunu tanımlamıştır.
- Amerika, Sovyet Rusya'yı çevreleyerek (containment) sınırlandırma politikası uygulamaya başlamıştır.
- Henry Kissinger'in "Diploması" adlı kitabında bu politika "sınırlandırma politikası" olarak çevrilmiştir.
- 05:54Çevreleme Politikasının Uygulanması
- George Kenan, Amerika'nın Moskova Büyükelçiliği'nde çalışan bir Rus uzmanı olarak çevreleme politikasını öne sürmüştür.
- Truman Doktrini ile 1948'de Kuzey Kuşağı (Yunanistan ve Türkiye dahil) oluşturulmuş, Sovyetlerin Ortadoğu ve Akdeniz çanağına inmesini engellemek için.
- Eisenhower Doktrini ile 1957'de Yeşil Kuşak adı verilen birlik oluşturulmuş, yine Türkiye ve Yunanistan ile Sovyetlerin Ortadoğu'ya inmesi engellenmiştir.
- 08:25Güneydoğu Asya ve Pasifik'te Çevreleme
- Güneydoğu Asya ülkelerinin ön ayak olmasıyla CIAO (Güneydoğu Asya Örgütü) kurulmuş, Amerika'yı Pasifik'te çevrelemek için.
- Filipinler gibi Amerika'nın lehine politikalar yapan ülkeler bu alanda önemli rol oynamıştır.
- Okyanusya'da da Çin ve Sovyetleri çevrelemek için Yeni Zelanda, Avustralya ve Amerika Birleşik Devletleri arasında ANZUS Paktı kurulmuştur.
- 09:37Çevreleme Politikası ve Soğuk Savaş
- Anus Paktı ile çevreleme politikası tekrar uygulanarak Pasifik, Latin Amerika ve Güney Asya'da Sovyetlerin nüfuzunu engellemeye yönelik çabalar gösterildi.
- 1950'lerde Kore Savaşı ve 1955-1975 arasındaki Vietnam Savaşı, çevreleme politikasının askeri açıdan dışavurumunu oluşturdu.
- 1979'da Sovyetlerin Afganistan'ı işgal etmesi, çevreleme politikasının bir patlak vermesine neden oldu ve Amerika bu politikayı revize etmeye başladı.
- 11:04Ekonomik ve Diplomatik Stratejiler
- Reagan döneminde "Star Wars" (Yıldız Savaşları) adı altında içi boş bir proje ile Sovyetlere para harcattırmaya çalışıldı ve Sovyet maliyesi iflas etti.
- 1989'da Berlin Duvarı'nın çökmesi ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması, Amerika'nın ekonomik ve iktisadi gücünün Sovyetler karşısında üstünlüğünü gösterdi.
- 1970'lerde Çin ile Amerika arasındaki ilişkiler, Sovyetler ile Çin arasındaki münakaşayı kullanarak "Çevreleme Politikasının Sac Ayağı" olarak değerlendirildi.
- 12:44Çin ve Amerika İlişkileri
- Richard Nixon ve Henry Kissinger, Sovyetler ile Çin arasındaki münakaşayı yakalayıp, Çin'i Sovyetlere karşı kullanma stratejisi geliştirdiler.
- 1949'dan 1971'e kadar Amerika ile Çin arasında diplomatik temaslar neredeyse yoktu, ancak Nixon ve Kissinger tarihte ilk defa Çin'i ziyaret ettiler.
- Sovyetler, kapı komşusu Çin tarafından da çevrelenince, diplomatik ilişkileri yumuşayan Amerika ile baş edemedi ve çöktü.
- 13:47Soğuk Savaş Sonrası Düzen
- 1989'da Berlin Duvarı'nın çökmesi ve 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası Amerika için yeni bir düşman gerekiyordu.
- Amerika'nın yeni düşmanları olarak Irak'ın Saddam'ı ve İran'ın Şeriat rejimi belirlendi.
- 1979'da Şah Pehlevi hanedanının devrilmesi ve Humeyni'nin Şeriatvari bir İslam Cumhuriyeti kurması, Amerika'nın yeni düşmanlarını oluşturdu.
- 16:22Çifte Çevreleme Politikası
- Baba Bush döneminde Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgal etmesinden sonra Birinci Körfez Harekatı gerçekleşti.
- Bush, Soğuk Savaş'ta uygulanan çevreleme politikasını Saddam'ın Irak'ına ve İran'a karşı "Çifte Çevreleme Politikası" olarak uyguladı.
- Amerika 2003'te Irak'ı işgal etti ve İran'da kısmen başarılı oldu; İran hala zorlanmaktadır.
- 17:53Ortadoğu ve Soğuk Savaş Bağlantısı
- Ortadoğu'daki herhangi bir sorunun kökeni Soğuk Savaş'tadır.
- Ortadoğu'nun sektöryan yapısı, aşiretvari yapı ve etnisiteden kaynaklanan çatışmaları, özellikle 1967 savaşının etkileriyle Soğuk Savaş'a bağlanmaktadır.
- İsur Nehri, diplomatik ilişki içerisinde olmayan Amerika ile Çin'i bir araya getiren önemli bir faktör olarak görülmektedir.