Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Amerika'daki evanjelizmin siyasi etkisi ve Türk-Amerikan ilişkileri hakkında yaptığı detaylı bir sunum formatındadır.
- Video, üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Amerika'daki evanjelizmin tarihsel gelişimi ve siyasi boyutu anlatılmakta, ikinci bölümde Nixon döneminden günümüze kadar evanjelizmin siyasi hareketlerdeki rolü ve Trump'ın iktidara yükselişindeki etkisi incelenmekte, son bölümde ise Türk-Amerikan ilişkilerindeki gerilim ve dünya düzeni ele alınmaktadır.
- Konuşmacı, evanjelizmin Amerika'nın siyasi, eğitim ve medya alanlarındaki etkisini, Trump yönetimindeki rolünü ve İsrail'in desteklenmesi konusundaki inançlarını detaylı şekilde açıklamaktadır. Ayrıca, Türk-Amerikan ilişkilerindeki gerilimin sadece son yıllarda değil, dünya genelindeki toprak kaymalarının bir yansıması olduğu ve bu ilişkilerin düzelmesinin kısa vadede mümkün olmadığı vurgulanmaktadır.
- Brunson Davası ve Amerikan Politikası
- Brunson, bir evanjelist Hristiyan din adamı olup, Trump'ın başa gelmesinde önemli bir rol oynamış ve Trump'ın kendi seçmeni arasında önemli bir karşılığı bulunmaktadır.
- Amerikan yönetimi, geleneksel müttefikleriyle çeşitli alanlarda tepki toplayan ilişkiler yürütmekte ve Brunson davasında Türkiye'nin ilerleyen hukuk süreci ve iddianame ile alakalı yanıtlarını görmeden suçsuzluğunu ilan etmiş ve doğrudan teslim edilmesini talep etmektedir.
- Amerikan yönetiminde ABD Başkan Yardımcısı, Beyaz Saray'ın ön kapısı sonuna kadar açık olan evanjelik danışma konseyi ve İsrail'in etkili lobilerinin desteğiyle güçlü bir mekanizma kurulmuştur.
- 01:37Türkiye'nin Amerika'daki Durumu
- Türkiye'nin darbe girişiminden sonra atmış olduğu adımlar Amerika'da ve çevre ülkelerde uyandırmış olduğu rahatsızlıktan kaynaklı olarak Türkiye'ye negatif bir dönüş olarak geri dönüyor.
- Bu durum özellikle terörle mücadele ve FETÖ ile mücadele noktasında Türkiye'nin milli konulardaki politikalarının intikamı gibi bir noktaya gelmiş bulunuyor.
- Amerikan kamuoyu içerisinde bu durumun etkisi çok geniş olup, Türkiye'nin sebebi ne olursa olsun haklı veya haksız gibi ele alınmadan, sebeplerine bakılmadan bu yaptırım kararına desteği kurgulamakta güçlük çekmiyorlar.
- 02:34Evanjelistlerin Amerikan Politikasındaki Rolü
- Evanjelistler sadece bu yönetimde değil, bundan önceki bütün yönetimlerde de etkili olup, Eisenhower'ın özellikle Billy Graham'la kurduğu birliktelik Amerika'nın DNA'sını değiştirmiştir.
- Eisenhower, evanjelistleri Amerika'nın dini kimliğine büründürecek bütün faaliyetlerin önünü açmış ve kurumsal olarak çok büyük bir ivme kazanmasını sağlamıştır.
- Evanjelistler okullarla, 300'ü aşkın televizyon kanallarıyla ve 1400-1500'ü aşkın radyo istasyonlarıyla bu noktaya getirmiş bulunmakta ve İsrail'in Yahudilere ait olduğuna inanan evanjelistlerin oranı %82, 2016 seçimlerinde Trump'a oy veren Hristiyan cemaatler içerisinde oy veren evanjelistlerin oranı ise %81'dir.
- 04:19Evanjelistlerin Siyasi Etkisi
- Evanjelistler siyasi ajandayı talep ediyor ve siyasiler de buna yanıt seçilebilmek için vaatlerini bunun üzerinden şekillendiriyorlar.
- Mike Pence, siyasi kariyerini temelden bağlı bir ilişkiyi sürdürmekte ve Milli Eğitim Bakanı Betsy Devos, Blackwater'ın kurucusunun kız kardeşidir.
- Betsy Devos'un eğitim reformu için başa getirdiği isim, 1970'lerde Amerika'da ahlaki üstünlük adı altında kurulan vakıflarla evanjelizmin yeniden atağa kalktığı dönemin inşa mimarlarından Jerry Falwell'ın oğludur.
- 06:47Evanjelizmin Tarihsel Gelişimi
- Evanjelizmin tarihsel gelişimi üç safhaya ayrılabilir: Birinci Dünya Savaşı'ndan hemen sonra 1920-1932 yılları arasında yürürlükte olan alkol yasağı, Billy Graham'ın etkisi ve 1970'lerdeki ahlaki çoğunluk hareketi.
- İkinci safhada, Billy Graham'ın etkisiyle Beyaz Saray'ı kurumsal olarak en zayıf olduğu anda yakalayıp iktidarı eline alabilmeyi başarıyor ve Eisenhower'ın istediği dini kimlik şekilleniyor.
- Üçüncü safhada, 1970'lerdeki ahlaki çoğunluk hareketi, ana akım Protestan Kilisesi'nin İncil'i bağlamı içerisinde yorumlaması yerine, reformist Protestanlar ve evanjelistlerin doğrudan metin üzerinden okumayı tercih etmesiyle kıyametçi bir zemine götürüyor.
- 11:22Evanjelistlerin Siyasi Etkisi
- 70'lerde sivil haklar hareketleri ve reformistlerin zaferleri yaşanırken, 90'lar ve 2000'lerde reformistler aile kurmayan, tek başına yaşayan, evlenmeyen, kürtajı destekleyen ve LGBT haklarının savunuculuğunu yapan bir kitle haline gelmiştir.
- Güney eyaletlerde yoğunlaşmış, çok çocuklu, alkolün tüketilmesine karşı çıkan ve kiliseden kopan ateizme yol açan bu kitleye karşı evanjelistler büyük bir mobilizasyon hareketine girmiş ve Trump'ı iktidara taşıyarak bu kitlenin geri döndürülmesi için hareket etmektedir.
- Bu kitlenin aynı zamanda kıyametin artık vuku bulması gerektiğine inanması, Hristiyanlık içerisinde Deaşçı yaklaşımla hareket ederek kıyametin kopması için İsrail devletinin kurulması gerektiğini düşünmektedir.
- 13:00Evanjelistlerin Dış Politika Anlayışı
- İncil'e göre kıyamet için öncül koşul İsrail devletinin kurulmasıdır ve bunu savunan isimler arasında Yahudiler için Birleşik Hıristiyanlar Örgütü (Cefi) kuruluşunun başkanı John Hag bulunmaktadır.
- Evanjelistler dışarıda kıyametin kopması için İsrail'in desteklenmesi gerektiğine inanarak kendi tabanını mobilize ederek başkanlarını ve ülkesinin idaresini monarşik bir yapıya dönüştürmekte herhangi bir beis görmeyen bir yapıdır.
- Evanjelistler, Yahudileri İsrail'de toplayıp Kudüs'ü başkent ilan edip sınırlarını sonuna kadar destekleyerek, bunun tetikleyeceği Armageddo'nun neticesinde Hz. İsa'ya isyan etmiş olan Yahudilerden intikam alınacağı ve Mesih'in gelerek yeryüzündeki krallığı inşa edip onları öbür aleme götüreceğine inanmaktadır.
- 14:42Evanjelistler ve Yahudiler Arasındaki İlişki
- Evanjelistler ve Yahudiler arasında zıtlıkların birlikteliği vardır; semitistlerle, siyonistlerle antisemitistler bu kadar kol kola olabilirler.
- Evanjelistlerin inanışına göre, Hameniş hanedanından Büyük Kuruş gibi, Trump da Yahudilerin tekrar oraya yerleştirilmesi ve krallıklarını inşa etmeleri için bir aracıdır.
- Evanjelistlerin inanışına göre hangi sistemle yönetildiğinizin önemi yoktur; Tevrat'ta demokrasi diye bir şey olmadığı için İsrail'in demokrasi ile yönetilmek gibi bir kaygısı olmamalıdır.
- 16:58Bson Krizi ve Amerikan Kamuoyu
- Bson krizi bilerek büyütülen bir krizdir ve Amerikan kamuoyunu kolay mobilize edebileceğiniz bir meseledir.
- Amerikan kamuoyunu en hızlı harekete geçirebileceğiniz kurgu tutsaklık kurgusudur; Türkiye'nin hiçbir sebep yokken bir Hristiyan din adamını aldı ve işkence ediyor şeklinde anlatılmaktadır.
- Amerikan başkanının anayasanın kendisine tanıdığı yetkilerden biri, ABD'nin rejimi için gerekli yaptırımları getirebilmektir; Trump, hedef belirlediği ülkelerin belirli yetkililerini, insan hakları ihlallerini öne sürerek kendi tanımına uymayan şekilde davrandığını söylediği kişilere bu yaptırımı getirebilmektedir.
- 19:39Türk-Amerikan İlişkilerindeki Gerilimin Nedenleri
- Türk-Amerikan ilişkilerindeki gerilim, son üç-dört yılda yaşanan dünya genelindeki toprak kaymaları ve erozyonun bir yansıması olarak değerlendirilebilir.
- ABD'nin geleneksel Atlantik İttifakı içindeki partnerlerine karşı takındığı tutum ve davranışlar, ticaret ve Almanya'ya yönelik tavırlarında görülebilir.
- ABD'nin kendi içindeki liberal kanatla olan mücadelesi ve uluslararası mevcut düzeni yerle bir edecek kararlılığı taşıyan tutumu, Türk-Amerikan ilişkilerinin bozulma sürecini sembolik olarak yansıtmaktadır.
- 21:17Trump Dönemi ve ABD'nin Yeni Pazarlık Yöntemi
- Trump, yeni nesil bir pazarlık yöntemini takip eden, içeride ve dışarıda çok fazla kesimle mücadele eden ancak güçlü partnerlere sahip bir Amerikan başkanıdır.
- İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurulmuş olan dünya düzeni, kurumsal olarak birçok alanda artık talepleri yerine getiremediği ve birçok kurumun görevini yerine getiremediği görülüyor.
- Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'ne yönelik fonlar, ABD tarafından İsrail'e karşı insan hakları ihlallerini dile getirmesinden dolayı durdurulmuştur.
- 22:30Türk-Amerikan İlişkilerindeki Geçmiş ve Şimdiki Gerilimler
- Türk-Amerikan ilişkilerindeki bozulma, Soğuk Savaş sonrası dönemde düzenli olarak yaşanmıştır; 1990'larda ABD ile Türkiye arasındaki en büyük gerginliklerden biri PKK terör örgütüne karşı yapılan operasyonlar nedeniyle Türkiye'ye yaptırım uygulamasıydı.
- Bugün de FETÖ ve PKK yüzünden ABD, PKK'nın bir terör saldırısıyla şehit ettiği bir eylemin ertesi gününde Türkiye Cumhuriyeti'nin temsilcilerini insan hakları ihlallerini gerekçe göstererek yaptırım listesine almıştır.
- Bu tezat ortada olduğu sürece, Türk-Amerikan ilişkileri bir tarafın yalnızca elinden geleni yerine getirmesiyle bile mümkün olamayacak bir boyutta olacaktır.
- 23:51ABD'nin Uluslararası Bakış Açısı ve Gelecek Beklentileri
- ABD yönetiminin pazarlık ediş biçimi ve uluslararası sisteme karşı davranış biçimi, evanjelist yorumla beraber "Tanrı tarafından seçilmiş bir ülke ve millet" bakış açısına dayanmaktadır.
- PKK'ya verilen destek hiçbir şekilde söz konusu edilmezken, FETÖ'ye verilen destek hiçbir şekilde söz konusu edilmezken, Türkiye'ye "dediğimi yapsın çünkü ben yapmasını istiyorum" gibi bir bakış açısı vardır.
- Hristiyan siyonizm düşüncesine sahip siyasiler ve din adamlarının, ABD'deki müttefiklerinin, FETÖ ve PKK gibi Türkiye düzlemini ele alan destekçileri ve İsrail yönetimini de dahil ettiğimizde, Türkiye yönelik tavırlarının kısa vadede düzelmesi çok mümkün değildir.