Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı tarihinde önemli bir figür olan Alemdar Mustafa Paşa'nın hayatını anlatan bir tarih belgeselidir. 1755 yılında Hotin'de doğan Alemdar Mustafa Paşa, yeniçeri olarak başlayıp Rumeli'de ayan olarak yükselişini, ardından sadrazam olarak tahta geçişini ve sonunda yeniçeriler tarafından öldürülmesini anlatmaktadır.
- Video, Alemdar Mustafa Paşa'nın çocukluğundan başlayarak Rumeli'deki yükselişini, Rusçuk ayanı olarak görev yapmasını, Osmanlı-Rus savaşındaki başarılarını ve Sultan III. Selim'in tahttan indirilmesiyle başlayan isyanını kronolojik olarak anlatmaktadır. Sultan II. Mahmut'un tahta geçişinde rol oynayan Paşa, yeniçerilerin kuşatması sonucu kendi konağını bombalayarak 600 yeniçeriyi yanında götürerek hayatını kaybetmiştir. Video, Paşa'nın ölümü ve cesedinin parçalanmasıyla sona ermektedir.
- 00:49Alemdar Mustafa Paşa'nın Hayatı ve Kariyeri
- Alemdar Mustafa Paşa, 1755 yılında Hotin'de dünyaya geldi ve babası sınır boylarında görevli bir yeniçeri olan Hacı Hasan Ağa idi.
- Çocukluğunda ve gençliğinde Osmanlı Devleti'nin Avusturya ve Rusya ile yaptığı savaşlar neticesinde Balkanlar'daki düzen bozulmuş, merkezi otorite zayıflamıştı.
- Alemdar Mustafa Paşa, Rusçuk Ayanı Tırsinki Oğlu İsmail Ağa'nın hizmetine girdi ve kısa zamanda sivrilerek Pazvantoğlu Osman'ı yenilgiye uğrattı, Manav İbrahim'i yakaladı ve adı Rumeli topraklarında kahraman olarak anılmaya başladı.
- 02:07Rusçuk Ayanı ve Vezirlik Kariyeri
- Himayesinde olduğu efendisi Tırsinki Oğlu İsmail Ağa'nın suikaste kurban gitmesi üzerine Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk'a gitti, asayişi temin etti ve bölge halkı tarafından desteklenerek Rusçuk Ayanı oldu.
- Rusçuk'ta bulunduğu süre boyunca Rus saldırılarına karşı önlemler aldı, tarıma önem verdiği yeni su kanalları inşa ettirdi ve ağır vergileri kaldırdı.
- Kısa zamanda yaptığı faydalı işlerle padişah III. Selim başta olmak üzere tüm vezirlerin takdirini topladı ve kendisine vezirlik makamı verilerek Vidin Muhafızlığı ve Silistre Valiliği ile ödüllendirildi.
- 03:01Osmanlı-Rus Savaşı ve Sultan III. Selim'in Tahttan İndirilmesi
- 1806 yılında başlayan Osmanlı-Rus Savaşı'na katıldı, İsmail Kalesi'ni kuşatan Ruslara karşı topyekün bir saldırı başlattı ve kaleyi düşmekten son anda kurtardı.
- Sultan III. Selim, idari, sosyal, ticari ve siyasi anlamda eskiyen sistemleri kaldırarak pek çok yenilik bulunuyordu, ancak askeri anlamda yaptığı yenilik olan Nizam-ı Cedid Ordusu'nun kurulması onun sonunu getirecekti.
- Sultan, yeniçeri ocağının yozlaşmasından ötürü yeni silahlarla ve kıyafetlerle donatılmış olan Nizam-ı Cedid Ordusunu kurdu, ancak yeniçeriler bu duruma isyan ettiler ve Kabakçı Mustafa isimli bir yeniçerinin başlattığı isyanla padişah III. Selim tahttan indirildi.
- 04:15Alemdar Mustafa Paşa'nın İstanbul'a Yürüyüşü
- Kaçabilen devlet adamları ve Nizam-ı Cedid askerleri son çare olarak Rusçuk'ta bulunan Alemdar Mustafa Paşa'ya sığındılar ve devletin kötü gidişatı anlatıldı.
- Alemdar Mustafa Paşa tereddüt etmeden kılıcını kınından çekti ve yirmi binden fazla askeriyle usulca başkente doğru yürümeye başladı.
- Önden giden üçyüz kişilik süvari birliği, Rumeli Kalesi Fenerinde oturan isyanın baş tertipçisi Kabakçı Mustafa'ya ani bir baskın düzenleyerek elebaşının kellesini aldılar.
- 05:02İstanbul'un Kuşatılması ve Sultan III. Selim'in Tahta Çıkışı
- İstanbul'a böyle bir ordunun yaklaşmakta olduğunu öğrenen padişah IV. Mustafa, tedirginlikle sancak-ı şerif'i de yanına alarak Alemdar Mustafa Paşa'yı karşılamaya gitti.
- Alemdar Mustafa Paşa'nın ordusunu gören padişah, IV. Mustafa korkusundan hemen bir hattı hümayun hazırlayarak onu Edirnekapı'dan başlamak üzere tüm Tuna boylarına kadar olan toprakların devlet temsilcisi ve serdarı ilan ettiğini duyurdu.
- Yaklaşık on gün sonra İstanbul'a giren Alemdar Mustafa Paşa, her köşe başı tutulduğu şehre giriş çıkışlar kapatıldı ve Topkapı Sarayı kuşatıldı.
- 06:01Sultan III. Selim'in Tahta Çıkışı ve Alemdar Mustafa Paşa'nın Sadrazamlığı
- Alemdar Mustafa Paşa'nın asıl amacı devrilen padişah III. Selim'i tekrar tahta çıkarmaktı, bunu anlayan IV. Mustafa tek erkek hanedan kalıp tahtını korumak için amcası III. Selim ve kardeşi II. Mahmut'un ölüm emrini verdi.
- II. Mahmut cellatlardan son anda çatıya çıkarak kaçabildi, ancak III. Selim cellatların elinde can verdi ve Topkapı Sarayı'na giren Alemdar Mustafa Paşa ve adamları III. Selim'in cansız bedeni ile karşılaştılar.
- Hemen oracıkta II. Mahmut padişah ilan edildi ve Alemdar Mustafa Paşa'nın çabaları sonucu IV. Mustafa'nın hükümdarlığı son buldu, yeni padişah II. Mahmut da canını kurtaran ve kendisini padişah yapan Alemdar Mustafa Paşa'yı sadrazam ilan etti.
- 06:49Alemdar Mustafa Paşa'nın Sadrazamlık Dönemi ve Sonu
- Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa önce III. Selim'in katledilmesi ve isyan olaylarına karışan tüm yeniçerileri bir bir yakalayarak katlettirdi, sonra ise kaldırılan Nizam-ı Cedid Ordusu yerine Sekbanı Cedid adıyla yeni modern bir ordu kurdu.
- Kendisi de önceden bir ayan olduğu için Osmanlı topraklarındaki tüm ayanları toplayarak padişahın ayanları tanıdığına dair bir belge olan Senedi İttifakı imzalattı.
- Alemdar Mustafa Paşa devlet içerisinde o kadar güçlüydü ki, şanı ve adı padişah II. Mahmut'u gölgede bırakıyordu, ancak en büyük hatası kendi ordusunun büyük bölümünü Rusçuğa memleketlerine geri göndermesi oldu.
- 07:51Alemdar Mustafa Paşa'nın Ölümü
- Yeniçeriler, Alemdar Mustafa Paşa'nın İstanbul'daki askeri gücünün zayıfladığını gören, 15 Kasım 1808 gecesi paşa'nın konağı'nı kuşatma altına aldılar.
- Konağı savunmak için yeterli askeri gücü olmayan sadrazam Alemdar Mustafa Paşa, sultan II. Mahmut'tan yardım istediği aynı anda zaman kazanabilmek için asilerin liderleri ile bir görüşme talep etti.
- Alemdar Mustafa Paşa gözü kara biriydi ve yeniçerilere canı için yalvaracak değildi, bu sebeple konağına görüşmeye gelen onsekiz yeniçeri ağasını isyanın elebaşları diye katlettirdi.
- 08:41Alemdar Mustafa Paşa'nın Son Anları ve Mezarı
- Sadrazam büyük bir gayret ve cesaretle konağı'nı savunsa da padişah II. Mahmut'tan beklediği yardım bir türlü gelmedi, yeniçeriler içeri girdikten sonra da konaktaki cephaneliğe giderek barut fıçılarını ateşe verdi ve İstanbul büyük bir patlama sesiyle yankılandı.
- Alemdar Mustafa Paşa ölüme yürürken kendisiyle beraber altıyüz yeniçeriyi daha yanında götürdü, cansız vücudu enkazın altında bulundu ve bedeni yeniçeriler tarafından bir zafer simgesi gibi günlerce İstanbul sokaklarında dolaştırıldı.
- Cesedi parçalanarak Yedikule'deki kör bir kuyuya atıldı, ta ki yeniçeri ocağının kaldırılmasından sonra kalıntıları çıkarılarak toprağa defnedilebilmiştir, ikinci meşrutiyet'in ilanından sonra da mezarı açılarak naaşı Zeynep Sultan Camii'ne nakledilmiştir.