Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Akseki ilçesinin jeolojik, coğrafi ve tarihi özelliklerini detaylı şekilde anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, Akseki ilçesinin coğrafi konumu ve çevresindeki ilçelerle başlayıp, Giden Gelmez Dağları, Beyşehir-Hoyran napı, Hadim napı ve Antalya napı gibi bölgedeki önemli jeolojik yapıları incelemektedir. Ardından ilçenin topografik yapısı, dağlık alanlar, antikal linalar ve yükselti kademeleri ele alınmakta, ardından iklim özellikleri, bitki örtüsü, drenaj sistemi ve toprak örtüsü anlatılmaktadır. Son bölümde ise Akseki'nin tarihi, idari yapısı ve yerleşim özellikleri hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- Videoda ayrıca Gülhan Dağı, Otluk Dağı gibi önemli yükseltilerin özellikleri, Toros Dağları'nın yapısı, neotektonik hareketler ve bölgedeki farklı kaya birimleri hakkında detaylı bilgiler verilmektedir.
- 00:16Akseki İlçesi'nin Coğrafi Konumu
- Akseki ilçesi, Akdeniz Bölgesi'nin Antalya bölümünde, Antalya Körfezi'ni çevreleyen Antalya ilinin doğu kesimindedir.
- İlin sınırları batıdan İbradı, kuzeyden Derebucak, kuzeydoğudan Seydişehir, doğudan Ahırlı ve Bozkır, güneydoğudan Gündoğmuş ve güneyden Manavgat ilçeleriyle çevrilidir.
- Doğal sahasının kuzey ve kuzeydoğusunu Giden Gelmez Dağları sınırlamaktadır.
- 00:57Giden Gelmez Dağlarının Jeolojik Özellikleri
- Giden Gelmez Dağları, Eğrek Dağı, Şerif Dağı ve Akdağ gibi dağların bir araya gelerek oluşturduğu, kuzeybatıdan güneydoğuya doğru uzanan bir silah halindedir.
- Bu dağlar, Kretase dönemine ait kalkarların geniş yer aldığı ve Permiyen'e ait şiş ve kalkerlerle sınırlanan jeolojik bir yapıya sahiptir.
- Dağlar şiddetli tektonizme izleri taşımakta ve batı kısmı Beyşehir-Hoyran Napı içerisinde kalmaktadır.
- 02:04Giden Gelmez Dağlarının Morfolojik Özellikleri
- Giden Gelmez Dağlarında uzun sürece bağlı olarak meydana gelen karşılaşma morfoloji hakimdir.
- Dağlarda ilk karşılaşma üst karatesede başlamış, orta ve üst miyosen sonundaki tektonik hareketlere bağlı olarak topografyada yükselme ve zayıf direnç alanlar oluşmuştur.
- Dağ üzerinde yüksek düzlükler bulunur ve bu düzlükler orta ve üst miyosen aşının yüzeyleridir.
- 03:13Kretase Kalkeri ve Paleozoik Kompleks
- Giden Gelmez Dağları etrafında bir duvar gibi yükselen Kretase kalkeri ile çevrilidir ve genellikle açık renktedir.
- Bademli ile Süleymaniye arasında yer yer arızalı olmak üzere mavili, siyah kahkarlar bulunur ve bunlar Permiyen kalkar katını işaret eden fosiller içerir.
- Paleozoik kompleksin altında sırf kalkerlerden müteşekkil bir ayrılmayan seri mevcuttur ve dias'tan alt litesiye kadar uzanmaktadır.
- 04:53Beyşehir-Hoyran Napı
- Giden Gelmez Dağları, Beyşehir-Hoyran Napı bölgede yüzeylenen birimler üzerine tektonik dokunaklı yerleşmesi, çok değişik kaya birimleri içermesi ve tekdüze devam etmemesi gibi özelliklerle dikkat çeker.
- Beyşehir-Hoyran Napı litolojik olarak kuvarsit, mar kireçtaşı ve bazı kısımlarda konglomeratik bileşik bir mitolojiden oluşmaktadır.
- Napın alt kesimi Kretase-Oosen filişleri ile tektonik dokunaklıdır ve Cevizli ve Kuyucak yörelerinde mevcut filişler ve kireçtaşları üzerine bindirmiştir.
- 06:35Napların Gelişimi ve Mağaralar
- Paleozoik yaşlı bu içinde daha genç birimlere rastlanması, napın kuzeyden güneye hareketi esnasında bu birimleri arasına aldığını gösterir.
- Cevizli'nin batısında bulunan Düdencik Mağarası, Paleozoik'in Kretase üstünde durduğunu ispat eder.
- Hoyran-Beyşehir Napı sahanın doğu ve güneydoğusunda Hadim Napları ile devam eder ve bu zonda itilmenin yönü genel olarak güneybatıya doğrudur.
- 08:16Antalya Napları ve Jeomorfolojik Üniteler
- Sahamızın güneyinde Gülhan Dağı dolaylarında dar bir şerit halinde bulunan Antalya Napları'nda Kambriyen-Kretase yaşlı birimler yüzeylenir.
- Akseki ve çevresi doğu-batı, batı-kuzeybatı ve doğu-güneydoğu yönünde farklı yükseltilerde gelişen miyosen, pliosen ve kuvarterler rölyef sistemine ait jeomorfolojik ünitelerden oluşur.
- Bölgenin 1500 metreden daha yüksek kesimlerinde miyosen Anadolu penetlene ait yüzeyler geniş yer kaplar ve yüksek tepeler etrafında veya arasında gelişen bu şekiller önemli gelişim özelliği gösterir.
- 09:57Akseki İlçesinin Topografik Yapısı
- Akseki ilçesi arazisi genel olarak engebeli bir yapıya sahiptir ve dağlık saha olarak tarif edilebilecek alanlar sahasının genellikle kenarlarında yer alır.
- Seydişehir'den Akseki'ye doğru ilerlendiğinde Giden Gelmez Dağ Silsilesi'ne bağlı dağlar, Manavgat'tan Akseki'ye ulaşmak istendiğinde ise Toros Dağları'nın kıyı kuşaklarını tırmanmak gerekir.
- Akdeniz kıyısından Akseki'ye doğru olan tırmanmada dağlık alanlar 1100 metre yükseltisine kadar yer alır ve bu mesafeden sonra yükselme yaşanmaz.
- 12:42Tepede Dağı ve Katran Dağı
- Tepede Dağı, Şura dönemine ait fosilli kireçtaşlarından oluşmakta ve bir antik linete tekabül etmektedir.
- Uzun eksene 7 kilometre, kısa ekseni ise 3 ila 3 buçuk kilometre kadar olan Tepede Dağı, kuzeybatı-güneydoğuya uzanmaktadır.
- Sahada dağlık alanlar içerisinde dikkat çeken en büyük antik linal ise Katran Dağı'dır ve uzun ekseni 14-15 kilometre, kısa ekseni ortalama 4 kilometre kadar olan bu dağ, bünyesinde Triyas yaşlı dolomitli kireçtaşlarının hakim olduğu bir yapıya sahiptir.
- 14:33Akseki Bölgesinin Jeolojik Özellikleri
- Akseki sahasının güneybatı sınırında bulunan Gülhan Dağı, sahasında en yüksek dağ olup Alanya napının Antalya napına doğru sokulduğu alanın sınırını teşkil eder.
- Gülhan Dağı'nın kuzeyindeki Şaryaj hattı ve ters fay ile Antalya ve Alanya napları birbirinden ayrılır.
- Üst Kretase sonlarında metamorfizmaya uğrayan Alanya napı, metamorfizma sonrası Antalya naplarını tektonik olarak düzenlemiştir.
- 16:28Bölgenin Fiziksel Özellikleri
- Güzel Su'nun kuzeyinde yer alan Otluk Dağı, sahasının güneyindeki önemli yükseltilerden biridir ve kuzeybatı-güneydoğu yönlüdür.
- Sahanın güney ve güneydoğusunda alt Paleozoik yaşlı Alanya ait kristalize kireçtaşı ve sislerden oluşan geniş bir dağlık alan yer almaktadır.
- Akseki, 1989 yılına kadar Antalya ilinin Korkuteli nahiyesinin sonraki en büyük ikinci ilçesi iken, bu tarihte İbradi nahiyesinin ayrılmasından sonra yarı yarıya küçülmüştür.
- 19:19Toros Dağlarının Jeolojik Yapısı
- Akseki ilçesi, orta Torosların batısında, Toros dağlarının yüksek ve engebeli bir kesiminde yer alır.
- Toros dağları genel olarak Mezoi kalkerlerinden meydana gelir ve jeolojik açıdan batı, orta ve doğu Toroslar olmak üzere üç kısma ayrılır.
- Sahanın genel tektonizmaya uygun olarak birçok fay, kıvrım, antik lial, senklinal ve bindirme gelişmiştir.
- 22:23Bölgenin İklimi ve Bitki Örtüsü
- Sahanın iklim elemanları üzerinde en belirleyici olan faktörler yükselti koşulları ve coğrafi konumdur.
- Akseki ilçesinin iklimi, güneydeki Akdeniz ve kuzeydeki karasal iklim yayılış alanları arasında bir geçiş iklimi karakteri gösterir.
- Akseki ilçesinin büyük bölümü bitki örtüsü katı olarak Toros dağları'nın 1000 ila 2000 metre yükseltileri arasındaki Akdeniz dağ kuşağında yer alır.
- 25:21Bölgenin Doğal Kaynakları ve Coğrafi Özellikleri
- Sahanın en eski drenajın izleri Orta Miyosen'e aittir ve neotektonik hareketlerle deforme olmuş, yerine Üst Miyosen drenaj ağı kurulmuştur.
- Sahanın devamlı akarsularını Manavgat Çayı ve Karpuz Çayı meydana getirir.
- Akseki toprak örtüsü bakımından oldukça fakirdir ve görülebilen en önemli toprak tipleri kırmızı Akdeniz toprağı ve kireçsiz kahverengi orman toprağıdır.
- 26:59Akseki'nin Tarihi ve Nüfus Yapısı
- Akseki ilçesi antik dönemde Psitya ve Palya olarak bilinen bölgelerin sınırında bulunmakla beraber büyük bölümüyle Psitya'nın içinde yer almaktadır.
- Akseki, 1471 yılında Osmanlıların egemenliğine girmiştir ve 1872 yılında ilçe merkezi haline getirilmiştir.
- Akseki ilçesinde ilçe merkezinin oluşturduğu iki kasaba ve 47 idari alan bulunmaktadır; ilçe merkezinden Cevizli kasaba karakteri taşırken, diğerleri köy karakteri göstermektedir.