Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir göğüs hekimi tarafından sunulan, dahiliye rotasyonları için hazırlanmış kapsamlı bir eğitim dersidir. Sunum, havayolu hastalıklarından sonra parankim hastalıklarına geçiş yapmaktadır.
- Video, parankim hastalıklarının anatomi ve histolojisi ile başlayıp, pnömoni, tüberküloz ve interstisyal akciğer hastalığı gibi temel hastalıkların tanı ve tedavi süreçlerini detaylı şekilde ele almaktadır. Her hastalığın klinik belirtileri, fizik muayene bulguları, radyolojik görüntüleri ve laboratuvar sonuçları karşılaştırmalı olarak anlatılmakta, ayrıca tanı ve tedavi stratejileri açıklanmaktadır.
- Sunumda Toraks Derneği'nin tanı ve tedavi rehberinden alıntılar yapılarak konular desteklenmekte, özellikle tüberkülozun dörtlü tedavi yaklaşımı, dirençli tüberkülozun önemi ve doğrudan gözetim altında tedavi (DOT) yöntemi, pnömoni hastalığının risk ve ağırlık faktörleri, ampirik tedavi seçenekleri ve interstisyal akciğer hastalığı (ILD) tedavisinde anti-fibrotik ilaçların önemi üzerinde durulmaktadır. Video, katılımcılar arasında soru-cevap bölümüyle sonlanmaktadır.
- 00:02Parankim Hastalıkları Tanıtımı
- Konuşmacı, önceki kayıtların ardından parankim hastalıkları hakkında bilgi vereceğini belirtiyor.
- Havayolu hastalıklarından parankim hastalıklarına geçiş yapılıyor.
- Parankim, alveoller ve respiratuvar bronşolleri içine alınıp, terminal bronşiolden sonra beş-altı dallanma ile akciğerin en küçük anatomik birimi olarak adlandırılıyor.
- 02:02Parankim Hastalıklarının Özellikleri
- Alveoller, dolaşan kapilerler üzerinden oksijenin kana ve karbondioksitin dışarıya atılması için difüzyon alanı olarak işlev görüyor.
- Parankim hastalıklarında alveolün içinde tüy varsa pnömoni, membranda inflasyon varsa alveolit, kolajen biriktiyse fibrozis oluşuyor.
- Parankim hastalıkları pnömoni, tüberküloz ve interse akciğer hastalığı gibi farklı hastalıklarla ilgili olabilir.
- 03:36Parankim Hastalıklarının Farklılıkları
- Parankim hastalıklarında anatomi ve histoloji değişiyor; kıkırdakla başlayan trakya sonunda epitelden oluşan tip bir, tip iki pnömositlerden oluşan alveolle dönüşüyor.
- Parankim hastalıklarının özellikleri çok farklı olmasına rağmen semptomları benzer olabiliyor.
- İnterse akciğer hastalığı grubunda ikiyüz kadar farklı hastalık toplanabilir ve bu hastalıkların bazıları nadir rastlanırken bazıları sık rastlanabilir.
- 04:41Parankim Hastalıklarının Semptomları
- Kapiler membran etkilendiği için parankim hastalıklarında nefes darlığı oluşuyor.
- Enfeksiyon durumunda öksürük ve balgam semptomları eşlik ediyor.
- İnterse akciğer hastalığında kronik nefes darlığı veya akut nefes darlığı şeklinde değişen nitelikte nefes darlıkları görülebilir.
- 05:13Fizik Muayene ve Tanı
- Tüberkülozda fizik muayenede neredeyse hiç bulgu bulunmuyor, ancak pnömoni ve interse akciğer hastalıklarında farklı bulgular görülebiliyor.
- İnterse akciğer hastalıklarında ve pnömonide ince kururaller duyulabiliyor, pnömonide özellikle ral duyuluyor.
- Solunum fonksiyon testi, interse akciğer hastalığını havayolu hastalıklarından ayırmakta kullanılıyor.
- 07:20Radyolojik ve Laboratuvar Bulgular
- Parankim hastalıklarında çok renkli radyolojik bulgular bulunabilir.
- Havayolu hastalıklarında tipik hiperinflasyon, kodların paralelleşmesi gibi görüntüler görülürken, parankim hastalıklarında alveollerin içini dolduran farklı bulgular görülebilir.
- Enfeksiyon için CRP, sedimantasyon gibi akut faz reaktanları, tüberküloz için bakteriyolojik inceleme, interse akciğer hastalıkları için altta yatan romatolojik hastalık gibi laboratuvar bulguları önemlidir.
- 09:04İnterse Akciğer Hastalıkları
- İnterse akciğer hastalıkları difüz olarak sınıflandırılır ve idiyopatik (nedeni bilinmeyen) ve nedeni bilinen olarak ayrılır.
- Nedeni bilinen interse akciğer hastalıkları ilaç, meslek, kolajen doku hastalığı gibi altta yatan hastalıklarla ilişkilidir.
- İdiyopatik interse akciğer hastalıkları, nadir görülen ve tedavisi bulunmayan "öksüz hastalık" olarak adlandırılan hastalıklar da içerebilir.
- 12:06İdiyopatik Akciğer Hastalıkları ve Romatolojik İlişkiler
- İlk olarak idiyopatik akciğer hastalığı tanı konulsa bile, romatolojik hastalık aranmalıdır çünkü hastalarda sonradan romatoid artrit gibi romatolojik hastalıklar ortaya çıkabilir.
- İdiyopatik akciğer hastalığı tanı konulsa bile, altından çıkacak bir neden aranmalıdır çünkü bu nedenin tespit edilmesi tedavide daha fazla katkı sağlayabilir.
- 12:46Tüberküloz Tanı Süreci
- 32 yaşında erkek servis şoförü, 3 aydır öksürük, sarı renkte balgam, ateş ve terleme şikayetleriyle başvurmuştur.
- Hastanın öyküsünde 4 haftadan daha uzun süren öksürük, evdeki antibiyotik kullanımının etkisiz kalması, gece terlemesi ve balgamla karışık kan belirtileri tüberküloz şüphesini ortaya koymuştur.
- Kronik öksürük (4 haftadan uzun) durumunda tüberküloz düşünülmelidir ve akciğer radyogramı yapılmalıdır.
- 16:25Akciğer Radyogramı Değerlendirmesi
- Akciğer radyogramında her iki akciğerde, özellikle sağda daha yoğun ikinci ön kodun, apex'te tutum ve konsolidasyon görülür.
- Konsolidasyon içinde erime alanları ve periferik infrasyonlar tüberkülozu düşündürüyor.
- Tüberküloz şüphesi durumunda balgam muharebesi, asido rezistan bakteriyolojik testi ve kültüre gönderme gerekir.
- 19:52Tüberküloz Tedavisi
- Tüberküloz tedavisinde dörtlü tedavi (izofit, rifampisin, prezisanit, etambutol) kullanılır çünkü tüberküloz basillerinin mutasyon yeteneği vardır.
- Sadece bir veya iki ilaçla tedavi verildiğinde dirençli basiller popülasyonu oluşabilir, bu nedenle dört farklı ilaç kullanılır.
- İlk iki ayda bulaşıcılık azalır, sonraki dört ayda basiller vücuttan tamamen yok edilir.
- 23:13Dirençli Tüberküloz ve Tedavi Gözetimi
- Yanlış tedavi sonucu dirençli tüberküloz oluşabilir ve tedavisi çok daha zor ve uzun olur.
- Dirençli tüberküloz tedavisinde daha toksik ve pahalı ilaçlar kullanılır.
- Tedavi gözetimi (DOTS) yöntemiyle tedavi, hastanın ilaçları düzenli almasını sağlamak için aile bireyleri veya sağlık çalışanları tarafından gözlemlenmesi gerektiği görülmektedir.
- 25:12Tüberküloz Tedavisi ve İzleme
- Tüberküloz hastalarında gözetim altında tedavi, unutma veya gevşeme riskine sahip kişilere destek olmak için uygulanmaktadır.
- Tüberküloz vakası saptandığında temasları değerlendirilip pipedi yapılır, aktif tüberküloz olup olmadığı kontrol edilir.
- Tüberküloza karşı savaşımda en temel stratejilerden biri, indeks vakayı bulmak ve onun bulaştırdığı kişileri korumaktır.
- 26:43Tüberküloz Korunma Stratejileri
- İki yaşın altındakiler BCG aşısıyla korunurken, aktif tüberküloz vakası saptandığında 15 yaşın altında olanlara daha yaygın olarak izolasyon profilaksisi uygulanır.
- 15-35 yaş arası bireyler için izolasyon profilaksisi uygulanırken, 35 yaş üstü bireyler için daha dikkatli bir yaklaşımla ilerlenir.
- Tanı konur konmaz tedavi edilmesi, hastalığın ilerlemesini ve kronikleşmesini önlerken aynı zamanda başkalarına bulaşmasını engeller.
- 27:35Pnömoni Tanı ve Tedavi
- Pnömoni, tanı konur konmaz hemen tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
- Tanıda gecikme hem hasta kaynaklı hem de hekim kaynaklı olabilir, amaç bu gecikmeleri en aza indirmektir.
- Pnömoni semptomları arasında öksürük, balgam çıkarma, ateş ve terleme bulunur.
- 28:36Pnömoni Fizik Muayenesi
- Akciğerlerin ağrı duyusu yoktur, sadece paraal plevrada ağrı lifleri vardır.
- Derin nefes alındığında floretik ağrı bıçak saplanır gibi niteliğe sahiptir.
- Pnömoni muayenesinde sağ önde duyulması orta lobun pnömonisi olabileceğini düşündürür.
- 30:53Pnömoni Radyolojik Görüntüleme
- Akciğer filminde kalp konturunu bir parça sinen sağ alt zonda, kalp gölgesine komşu bir heterojen dansı artışı görülebilir.
- Yan grafi, pnömoninin orta lobta olduğu konusunda daha kesin bilgi sağlar.
- Kalp konturunu silmeyen bir konsolidasyon, pnömoni olasılığını düşündürür.
- 32:25Pnömoni Tedavisi ve İzleme
- Pnömoni tedavisinde ampirik antibiyotik tedavi başlamak zorundadır, çünkü tedavisiz kalan pnömoniler mortaliteye sebep olabilir.
- Tedavi sonrası ateş yanıtına 48 saatte bakılır, ateş yanıt olmadıysa tedavinin yeterli olmayabileceğini düşünülür.
- Sedimantasyonun düşmesi bir ay bulabilirken, radyolojik düzelme kişiye göre bir aydan kısa olmalıdır.
- 35:19Pnömoni Türleri ve Tedavi Stratejileri
- Toplumda kazanılmış pnömoni için tipik ve atipik ayrımı yapılır.
- Tipik pnömoni, ateş, titreme, yeşil balgam, floretik ağrı ve periferik infitrasyonlarla karakterize olur.
- Atipik pnömonilerde daha subakut bir başlangıç, kuru öksürük ve akciğer dışı bulgular (karın ağrısı, baş ağrısı) görülebilir.
- 36:34Pnömoni Şiddeti Değerlendirme
- Pnömoni şiddeti 0-5 skoruyla değerlendirilir, 1-2 puan orta şiddet, 3-4 puan yüksek şiddet gösterir.
- Bilinç durumunun bozulması, solunum sayısının artması, sistolik kan basıncının azalması ve 65 yaş üstü olma şiddet skorunu arttırır.
- Pnömoni risk faktörleri arasında 65 yaş üstü olmak, eşlik eden hastalıklar, son bir yıl içinde pnömoni geçirmek, alkolizm ve huzurevine yaşamak bulunur.
- 38:16Pneumonia Risk and Severity Factors
- Solunum yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının bozulması ve idrar çıkışının azalması klinik olarak önemli faktörlerdir.
- Sodyumun düşük olması, akciğer filminde birden fazla nokta olması veya 24 saatin içinde radyolojik progresyonun olması ağırlaştıran faktörlerdir.
- Multi-organ yetmezliği de önemli bir ağırlaştıran faktördür ve bir veya daha fazlası varsa hastanın mutlaka yatırılmalı ve tedavi edilmelidir.
- 39:12Pneumonia Microorganisms and Empiric Treatment
- En sık görülen mikroorganizmalar: Streptokokus pneumonia, Mikroplazma pneumonia, Klebsiella pneumonia'dır.
- Risk faktörü olmayan ve ağırlaştıran faktörü olmayan hastalarda penisilin veya atipik düşünüldüğünde makroloit veya doksisiklin kullanılabilir.
- Risk faktörü var, ağırlaştıran faktörü olmayan hastalarda ikinci kuşak sefalosporin veya beta-laktamaz inhibitör penisilin tercih edilir.
- 40:15Empiric Treatment Options
- Tipik bir pneumonia için inhibitörlü penisilin veya ikinci kuşak ağırlaştıran faktörü olmayan hastalarda oral yolla vermek mümkündür.
- Atipik pneumonia'da azitromisin tercih edilir ve bu ilaç üç günlük tedavide yeterli konsantrasyonu dokuda 10 gün süreyle sağlar.
- Kinololar tüberküloz hastalarında dikkatli kullanılmalı, çünkü tüberküloz tedavisinde direnç oluşturabilirler.
- 41:33Case Presentation - Progressive Dyspnea
- 60 yaşındaki bir muhasebeci, son bir yıldır eforla nefes darlığı yaşamaktadır ve son üç aydır düz yolda bile yaşıtlarından geri kalmaya başlamıştır.
- Hastanın 40 yıldır günde bir paket sigara içtiği, ancak son üç aydır nefes darlığı nedeniyle günde 10 adet (yarım paket) içtiği belirtilmektedir.
- Muayenede ayakkabıların ucu cırtlı sesi (veler) duyulmuş ve çomak parmak görülmüştür.
- 43:21Interstitial Lung Disease
- Çomak parmak, interstisyal akciğer hastalığında yarısında görülebilir, ayrıca asbest teması veya romatoid artrit ile ilişkili interstisyal akciğer hastalığında da görülebilir.
- Çomak parmak görüldüğünde sadece astım olarak geçiştirilmemeli, en azından bir akciğer filmi ile değerlendirilmeli ve gerekirse tomografi çekilmelidir.
- Akciğer filmi üzerinde çizgisel dansiteler ve nodüler görünümler görülebilir, ayrıca diyafram ve kalbin sınırı belirsizleşebilir.
- 44:43Pulmonary Function Test and Interstitial Lung Disease
- Solunum fonksiyon testinde FVC %87, TLC %45 olarak ölçülmüş olup, bu değerler restriksiyonu göstermektedir.
- FF (küçük hava yolları parametresi) %50'den fazla olduğu için obstrüksiyon değil restriksiyon olduğu belirtilmektedir.
- Akciğer fonksiyon testinde akım-hacim eğrisi de restriksiyonu göstermektedir.
- 45:51Interstitial Lung Disease Management
- Interstisyal akciğer hastalığı ayrıntılı değerlendirme gerektiren bir konudur ve Toraks Derneği'nin bu konuda bir görüş birliği raporu bulunmaktadır.
- Primer hekimin altta yatan nedenleri araştırması ve mesleki veya ev ortamındaki temasları ortadan kaldıracak düzenlemeler yapması gerekir.
- Sigara bırakması önemlidir, çünkü kronik formlarında interstisyal akciğer hastalıklarının sorumlusu olabilir.
- 47:47Treatment and Prevention
- Fibroz oluşmadan önce önlem almak önemlidir çünkü fibroza geliştiğinde geri dönmüyor.
- Anti-fibrotik tedavi seçeneği vardır, özellikle idiopatik fibrozis için ve bazı interstisyal akciğer hastalıklarına da olası tedavi için girecek ilaçlar mevcuttur.
- Erken dönemde anti-fibrotik tedavi başlarsa, uygun hastalarda fibroz gelişimini önleme şansı vardır.