Buradasın

Akademik Yayınlarda Kaynak Gösterimi ve Zotero Kullanımı Eğitimi

youtube.com/watch?v=tSg_KQIgj-k

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, akademik yayınlarda kaynak gösterimi ve referans yönetimi konusunda kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, akademik çalışmalar için gerekli kaynak gösterim kurallarını ve Zotero referans yönetimi yazılımının kullanımını detaylı şekilde anlatmaktadır.
Video, iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde akademik yayınlarda kaynak gösteriminin önemi, benzerlik oranlarının kabul edilebilir sınırları, hangi kaynakların tercih edilmesi gerektiği ve farklı kaynak gösterim standartları (APA, MLA, Chicago, AY) açıklanmaktadır. İkinci bölümde ise Zotero yazılımının kurulumu, kullanımı, kaynak tarama, ekleme ve makale yazarken kaynakça oluşturma süreci adım adım gösterilmektedir.
Eğitim içeriğinde ayrıca Google Scholar, Science Direct ve AY Triple Explore gibi kaynak veritabanlarından nasıl kaynak taraması yapılacağı, manuel kaynak ekleme, eksik bilgileri tamamlama, kaynakları klasörlere organize etme ve farklı ofis programlarıyla (Microsoft Word, LibreOffice) Zotero eklentisinin nasıl kullanılacağı da anlatılmaktadır. Video, akademik yazım ve kaynak yönetimi yapmak isteyenler için kapsamlı bilgiler sunmaktadır.

Akademik Yayınlarda Kaynak Gösterimi ve Referans Yönetimi: Bu video akademik yayınlarda kaynak gösterimi ve referans yönetiminden bahsedecek.
Video iki kısımdan oluşacak: ilk bölüm neden referans gösterildiği ve referans gösterme standartları hakkında bilgi verecek, ikinci bölümde Zotero gibi referans yönetim yazılımlarının kurulumu ve kullanımı anlatılacak.
00:30Akademik Çalışmalarda Kaynak Gösteriminin Önemi: Akademik yayınlar literatüre katkı sunmak amacıyla yapılır ve mevcut literatürü tarayarak kendi çalışmanın farklı yanları veya katkısı vurgulanmalıdır.
Bilim ilerleyen bir çizgi izlediği için, kendi çalışmalarımızda önceki çalışmaları tarayarak ve geçmiş kaynaklara atıfta bulunarak bilgi sunmak gerekir.
Kaynak gösterimi, bir yazıda kullanılan bilgilerin, verilerin, fikirlerin ve resimlerin orijinal kaynağını gösterme amacıyla kullanılır.
01:42Kaynak Gösteriminin Amacı: "Ben yaptım oldu, ilk defa ben yaptım" gibi bir yaklaşım doğru değil; her çalışma literatür dayanağının üzerine kurulu olarak inşa edilir.
Tek başına, hiçbir kaynağı referans göstermeyen ve hiçbir çalışmaya atıfta bulunmayan bir çalışmanın olması mümkün ve mantıklı değildir.
Kaynak gösterimi, okuyucunun bir çalışmayı okurken gerçek bilginin kaynağına ulaşmasına yardımcı olur ve intihal iddialarını önlemek için kullanılır.
03:32Intihal ve Kaynak Gösteriminin Önemi: Akademik yayınlarda intihal, başka kaynaktan herhangi bir bilgiyi doğrudan almak demektir.
Alıntı ile aşırma arasındaki fark, alıntıda kaynak gösterilmesi gerektiğidir; kaynak gösterilmezse bu topyekün bir suç haline gelir.
Kaynak gösterirken intihal iddialarını ortadan kaldırırız çünkü referansımız var ve nereden aldığımızı, nereden ilham aldığımızı söylemiş oluruz.
04:41Kaynak Gösterme Nedenleri: Yapılan çalışma mutlaka bir literatüre dayanmak zorundadır; literatürdeki bilgilerin üzerine yeni bir şey ekleyerek bir çalışma var edilir.
Kavram hakkındaki tanımları kullanırken, örneğin yapay zekanın sağlık alanında kullanımı ile ilgili bir makale yazarken, çeşitli yapay zeka tanımları verilirken kaynak gösterilir.
Kendi çalışmanızda kullandığınız bilimsel bilgileri kaynak göstermek önemlidir.
05:25Kaynak Gösteriminin Önemi: Akademik çalışmalarda, örneğin 2022 yılında dünya genelindeki COVID-19 vaka sayılarını verirken, bu bilginin mutlaka referanslı ve dayanaklı olması gerekir.
Kulaktan dolma bilgiler veya varsayımsal ifadeler akademik çalışmalarda yer alamaz, bilginin dayanağı olmak zorundadır.
Literatürde o konuyla ilgili yapılan çalışmalardan bahsedilirken de kaynak gösterimi yapılmalıdır.
07:25Kaynak Gösteriminde Dikkat Edilmesi Gerekenler: Kaynak gösterirken doğrudan kopyala-yapıştır yapmamak gerekir, aksi takdirde alıntı değil çalıntı olarak değerlendirilir.
Çalışmaların benzerlik oranı %20-25'in üzerine çıktığında, dergiler veya konferanslar yayınları reddedebilir.
Alıntı yapmak, kendi cümlelerimizle kendi süzgecimizden geçirerek bilgiyi aktarmak ve esinlendiğimiz kaynağı göstermektir.
09:58Kaynak Seçimi: Kaynak seçiminde öncelikli olarak çalışmanın niteliği önemlidir; makale mi, bildiri mi, hangi kalitede bir dergide yayınlanacak.
Çalışmanın kalite eşiğinin üzerindeki yayınları kaynak olarak kullanmak gerekir, eşiğin altında kaynaklara çok fazla başvurulmamalıdır.
Akademik makaleler, özellikle hakemli dergilerde yayınlanan nitelikli, endeksli yayınlar tercih edilmelidir.
Konferans bildirileri de kaynak olarak kullanılabilir, ancak uluslararası düzeyde hakemli ve tanınmış konferanslardan alınmalıdır.
12:32Akademik Çalışmalarda Kaynak Kullanımı: Akademik çalışmalar için akademik niteliğe sahip kitaplar tercih edilmelidir.
Uluslararası kabul gören yayınevlerinden çıkan kitaplar daha çok tercih edilmelidir.
Web sayfaları kaynak olarak kullanılabilir ancak herkesçe kabul gören, doğru bilgiler sunduğu konusunda kuşku uyandırmayan sayfalar tercih edilmelidir.
13:34Web Sayfalarının Kullanımı: Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye İstatistik Kurumu, Sağlık Bakanlığı gibi kamu kurumlarının web sayfaları güvenilir kaynak olarak kullanılabilir.
Akademik çalışmalar, özellikle nitelikli makalelerde web sayfalarının çok sık tercih edilmemesi gerekir.
Web sayfaları denetimsiz bir ortam olduğu için bilgilerin doğruluğu garantilenmez, bu nedenle sorumlu olmayan kişilerin web sayfaları kullanmamalıdır.
15:44Vikipedi ve Kaynak Kullanımı: Vikipedi kaynak olarak göstermek mantıklı değildir, çünkü herkes özgürce bilgi ekleyebilir.
Vikipedi'de okunan bilgileri kendi cümlelerde yazabilirsiniz, ancak orijinal kaynağa atıfta bulunmalısınız.
Alıntı yaparken bilgileri birebir kopyalamamak, kendi özgün cümlelerinizde yeniden yorumlamak gerekir.
17:17Görsellerin Kullanımı ve Telif Hakkı: Görselleri kaynak göstererek alıntılayabilirsiniz, ancak telif hakkı olan görselleri kullanmak için izin almanız gerekebilir.
Creative Commons lisanslı, telif hakkı söz konusu olmayan görseller tercih edilmelidir.
Google Görseller gibi arama motorlarında "Creative Commons" filtresi kullanarak telifsiz görselleri bulabilirsiniz.
19:47Görsellerin Telif Durumunu Kontrol Etme: Seçilen herhangi bir görselin kaynağını ziyaret edip telif durumunu kontrol etmek gerekir.
Wikipedia, Wiki Medya gibi sitelerde genelde telifsiz görseller bulunur ancak nadiren telifli görseller de olabilir.
Görselleri kullanırken lisans detaylarını incelemek önemlidir, çünkü bazı lisanslar remix etme veya paylaşma izni vermez.
21:42Görselleri Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler: Görsellerde telif hakkı durumuna dikkat etmek gerekir, çünkü ticari lisansa sahip görselleri kullanmak ileride sorun yaratabilir.
Zorunlu değilse kendi görsellerinizi kullanmak veya açık lisanslı görselleri tercih etmek daha güvenlidir.
Görseller için daha hassas davranmak gerekir, kaynak göstermek intihal durumunu tamamen ortadan kaldırmaz.
23:27Kaynak Gösterimi ve Standartlar: Kaynak gösterimi bir çalışmanın metin gövdesinde ve sonundaki kaynakça bölümünde yapılır.
Metin gövdesindeki kaynak gösterimleri kısa formda, kaynakça bölümünde ise daha uzun açık halleri verilir.
Kaynak gösteriminde APA, IEEE, Harvard, Vancouver gibi farklı standartlar kullanılır ve her disiplin ağırlıklı olarak belli bir standartı tercih eder.
25:31Kaynak Gösteriminde Dikkat Edilmesi Gerekenler: Çalışmayı yayınlamayı düşündüğünüz dergi veya konferansın yazım kurallarına göre hangi standartın kullanılacağını belirlemelisiniz.
Eğitim bilimleri ve sosyal bilimlerde APA standartı, mühendislik ve fen bilimlerinde ise IEEE standartı daha yaygın kullanılır.
Her standartta kitap, makale, bildiri gibi farklı yayın türleri için ayrı ayrı gösterim formatları vardır.
28:00Kaynak Yönetimi Yazılımları: Kaynak gösterimini elle yapmak zor olduğundan Mendeley, EndNote ve Zotero gibi kaynak yönetimi yazılımları kullanmak faydalıdır.
Yazılımlar sayesinde farklı standartlara uygun kaynak gösterimlerini kolayca değiştirebilir ve hata yapma riskini azaltabilirsiniz.
Kaynak sayınız arttıkça yönetim işi zorlaşır, bu nedenle kaynak yönetimi yazılımlarından destek almakta fayda vardır.
29:42APA Stili Kaynak Gösterimi: APA stilinde metin içerisinde cümlenin başında yazarın soyismi ve yıl parantez içerisinde yazılır.
İki yazar varsa "ve" ifadesi kullanılır, üç ve daha fazla yazar varsa ilk yazarın ismi arkasından "ve diğerleri" (İngilizce yazılarda "et al.") yazılır.
Cümle sonunda kaynak gösterildiğinde, kaynak cümlenin bir parçası olduğu için önce nokta sonra kaynak yazılır.
34:01APA Stili Kaynakça Bölümü: Metin içerisindeki kaynaklar, kaynakça bölümünde alfabetik sırada (A'dan Z'ye) yer alır.
Kaynakların uzun gösterimi APA'nın standardına göre yazarın soyadı, adı, yıl, çalışma ismi, dergi adı ve sayfa sayısı şeklinde yazılır.
Google Scholar gibi kaynaklar, APA stili kaynak gösterimini otomatik olarak bulabilir ve kaynakça bölümünü kolayca oluşturabilirsiniz.
36:14APA Stili Kaynak Gösterimi: APA stili karakteristik özelliği köşeli parantez içerisinde numara kullanmaktır; ilk kaynaktan itibaren numaralandırma yapılır.
Metin içerisinde kaynak gösteriminde, isim veya soyisimden sonra köşeli parantez içerisinde sıradaki referans numarası yazılır.
Referans numarası cümlenin sonunda da gösterilebilir, ancak isimden sonra göstermek daha şık bir gösterimdir.
37:33Referans Gösteriminde Alternatif Yöntemler: Referans numarası yerine "Sevli yapmış olduğu çalışmada" yerine "13 yapmış olduğu çalışmada" şeklinde de gösterilebilir, ancak bu gösterim şık değildir.
Birden fazla yazar olduğunda (Sevli ve Başer), soyisimlerden sonra köşeli parantez içerisinde numara gösterilebilir.
Cümle sonundaki gösterimde, referans numarası yazıldıktan sonra nokta konulmalıdır.
40:13Kaynakça Bölümü: Kaynakça bölümünde numara sırasına göre, ilk kaynaktan itibaren sıralama yapılır ve alfabetik sıralama yoktur.
Her standartta (APA, AA) kaynak bilgilerinin sıralaması değişebilir, bu nedenle dikkat edilmelidir.
Manuelle kaynak yönetimi özellikle APA standardında zor olabilir, çünkü kaynaklar eklenirken numaralandırma karışabilir.
42:34Zotero Kaynakça Yönetim Yazılımı: Zotero, açık kaynak kodlu, ücretsiz bir referans yönetim yazılımıdır ve Mac, Windows, Linux ve iOS için uygulamaları vardır.
Zotero ücretsiz bulut depolama alanı sunarak, farklı makinelerden erişim sağlar ve kaynak kütüphanesini korur.
Zotero kurulumu için zotero.org sitesinden işletim sisteminize uygun sürümü indirip kurabilirsiniz.
44:30Zotero Hesap Oluşturma ve Kurulum: Zotero hesap oluşturmak için eşsiz bir kullanıcı adı, en az üç karakterden oluşan altyazı ve e-posta adresi gereklidir.
Kurulum sonrası Zotero yazılımını çalıştırdığınızda dil tercihlerini değiştirebilirsiniz.
Zotero hesabınızı yazılıma ilişkilendirerek senkronizasyonu aktif edebilirsiniz, böylece bilgisayarınızdaki kaynaklar otomatik olarak yedeklenecektir.
47:44Zotero'nun Senkronizasyon Özellikleri: Zotero, kullanıcıların kendi makinelere oluşturdukları kaynak kütüphanesinin aynısını web üzerinden yedekler ve herhangi bir yerden ulaşılabilir hale getirir.
Aynı hesapla farklı makinelerde oturum açarak senkronizasyon sağlanabilir, bu özellikle ev ve iş yerinde farklı makinelerde çalışanlar için avantajlıdır.
Makale ve dökümanlar Google Drive üzerinden iki makine arasında senkronize edilebilir, böylece çalışmalar farklı makinelerden paylaşımlı ve organize bir şekilde yürütülebilir.
48:53Zotero'da Koleksiyon Oluşturma: Kurulum ve senkronizasyon ayarları yapıldıktan sonra "Kitaplığım" bölümüne erişilebilir.
Farklı çalışmalar için ayrı klasörler oluşturulması mantıklıdır, böylece her çalışma için ilgili kaynaklar kendi klasörlerine atılabilir.
"Yeni derme" (new collection) seçeneği ile yeni bir kaynak koleksiyonu oluşturulabilir ve örneğin "Yapay Zeka ve Sağlık" gibi isimlendirilebilir.
49:50Kaynak Taraması İçin Google Scholar: Yapay zeka ve sağlık konusunda bir klasör oluşturulup kaynaklar buraya eklenmektedir.
Google Scholar (scholar.google.com) akademisyenlerin çalışmaları içeren önemli bir kaynak tarama aracıdır.
Kaynak taraması yaparken tarihe göre sıralama yapmak mantıklıdır ve güncel çalışmalar kendi çalışmanızda yer almalıdır.
51:44Zotero ile Kaynak Yönetimi: Zotero Connect eklentisi kurulduğunda, web sayfasındaki kaynakları otomatik olarak Zotero'ya aktarabilirsiniz.
Kaynakları Zotero'ya aktarırken, arka planda Zotero yazılımının çalıştığından ve eklentinin açık olduğundan emin olunmalıdır.
Kaynakları eklemek istediğiniz klasörün seçili olduğundan emin olunmalıdır.
53:29Kaynak Ekleme Yöntemleri: Manuel kaynak eklemek için Zotero'da artı butonunu kullanarak eserin türünü seçip bilgileri elle girebilirsiniz.
Google Scholar'dan kaynak aktarırken saat butonuna tıklayarak farklı formatlar (EndNote, RefMan, RefWorks) seçebilirsiniz.
Zotero Connect kullanırken hızlı işlem yapmak yerine, Bibtex seçeneğini kullanarak kopyala-yapıştır yöntemi tercih edilmelidir.
57:42Kaynak Bilgilerinin Kontrolü: Zotero'ya aktarılan kaynakların bazı bilgileri eksik gelebilir, bu durumda orijinal kaynağa giderek eksik bilgileri bulmaya çalışmalısınız.
Eksik bilgileri Zotero'ya elle girmeniz gerekebilir.
Science Direct ve Ay gibi diğer web veritabanları da kaynak taraması için kullanılabilir.
1:01:51Zotero'da Kaynak Ekleme: Konferans metinleri gibi kaynakları Zotero'ya eklemek için "Sahip" butonuna tıklanır ve farklı formatlarda (Risk, BibTeX, ham metin) kaynaklar görüntülenir.
Kaynaklar kopyalanıp Zotero'ya "Dosya Panosu" üzerinden aktarılabilir veya .bib uzantılı dosya olarak indirilip import edilebilir.
İndirilmiş dosyalar da Zotero'ya "Dosya" seçeneğiyle içe aktarılabilir ve kendi klasörlerine sürüklenerek düzenlenir.
1:04:24Zotero Eklentisinin Aktifleştirilmesi: Makale yazarken Microsoft Word veya LibreOffice gibi ofis paketleri kullanılırken, önce Zotero eklentisinin araçlar/eklentiler kısmında aktif olması gerekir.
Eklenti aktif değilse "Enable" butonuna tıklanarak aktifleştirilmelidir.
Eklenti aktif olduğunda, ofis yazılımında Zotero menüsü görünür hale gelir.
1:06:12Makale Yazarken Kaynak Kullanımı: Makale yazarken kullanılan kaynaklar Zotero üzerinden eklenebilir ve farklı formatlarda (APA, MLA vb.) atıfta bulunulabilir.
Kaynak ekleme için önce format ve dil seçimi yapılır, sonra kaynak bulunup makaleye eklenir.
Cümle başında kaynak gösterirken, yazar ismi ve yıl bilgisi parantez içinde otomatik olarak eklendiğinde, yazar ismi dışarıya çıkarılabilir ancak gri çerçevedeki kaynak işaretini bozmamak gerekir.
1:11:34Kaynakça Bölümü Oluşturma: Makalenin sonunda kaynakça bölümü oluşturulur ve kullanılan tüm kaynaklar buraya eklenebilir.
Kaynakları kaynakça bölümüne eklemek için "Ekle" butonuna tıklanır ve Zotero otomatik olarak kaynakları alfabetik sırada yerleştirir.
Her yeni kaynak eklendiğinde, hem makalede hem de kaynakça bölümünde otomatik olarak güncelleme yapılır.
1:12:21Zotero'da Kaynakça Düzenleme: Makaleyi İngilizce'ye dönüştürmek için "ve diğerleri" ifadelerinin manuel olarak değiştirilmesi yerine, döküman ayarlarından dil seçeneği değiştirilebilir.
Zotero, APA veya Chicago gibi farklı kaynak gösterim standartlarını otomatik olarak uygular ve metindeki gösterim biçimlerini otomatik olarak düzenler.
Zotero, kaynakça numaralandırmalarını otomatik olarak günceller; yeni kaynak eklendiğinde veya mevcut kaynak silindiğinde numaralar otomatik olarak kaydırılır.
1:14:40Zotero Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler: Metni çevirmek için Google Translate gibi çeviri servisleri kullanırken, kaynak işaretlerini (gri çerçeveli işaretler) bozmamak gerekir.
Kaynak işaretleri silindiğinde veya değiştirildiğinde, Zotero artık o kaynakları otomatik düzenlemelerde tanımaz.
Kaynak işaretleri bozulduğunda, Zotero penceresinden yeniden oluşturmak gerekecektir.
1:17:12Video Özeti: Video, kaynak gösterim nedeni, nasıl gösterilmesi gerektiği, APA ve Chicago standartları hakkında bilgi vermektedir.
Zotero yazılımı kullanılarak kaynak yönetimi ve gösterimi konusunda kolaylıklar sağlandığı anlatılmaktadır.

Akademik Yayınlarda Kaynak Gösterimi ve Zotero Kullanımı Eğitimi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir